ژنیکوماستی چیست؟
ژنیکوماستی که با بزرگ شدن سینه در مردان ظاهر میشود و ممکن است در یه سینه یا هر دو سینه اتفاق بیافتد.
و علت معمول آن زیاد شدن نسبت استروژن به تستوسترون میباشد و عوامل گوناگونی میتواند منجر به این موضوع بشود.
علائم این عارضه
- بزرگ شدن نامتعارف بافت سینه
- درد در ناحیه سینه
- ترشح از سینه
- درد پس از لمس ناحیه سینه
علت بروز این عارضه
-استروژن
وجود استروژن بیش از حد طبیعی در بدن مردان یکی از عوامل اصلی شناخته شده بروز ژنیکوماستی میباشد. در برخی افراد به صورت طبیعی میزان استروژن زیاد بوده و درنتیجه مشخصه های زنانگی مانند رشد سینه در آنها اتفاق میافتد. همچنین افزایش استروژن در ناحیه سینه به صورت موضعی، فعالیت آروماتاز را افزایشش میدهد ( تبدیل هورمونهای مردانه به هورمونهای زنانه) که این امر در حوزه ژنیکوماستی نقش دارد. تعدادی از پژوهشها نشان دادهاند برخی از غذاها اگر مرتباًً مصرف شوند میتوانند باعث افزایش استروژن و تولید استروژن در بدن مردان شوند.
– استروئیدها
یکی از دلایل اصلی ژنیکوماستی در بدن سازان، مصرف استروئید است. استروئید بر میزان استروژن بدن تأثیر میگذارد به همین علت ژنیکوماستی در بدن سازان حرفه ای پس از مصرف نادرست استروئید، بسیار شایع است. هنگامی که استروئید مصرف میشود، تعادل تستوسترون و استروژن در بدن به هم خورده و در نتیجه این تعادل به سمت فزونی استروژن پیش میرود.
در صورتی که مواد استروئیدی مصرف میکنید توجه داشته باشید پیشگیری همیشه بهتر از درمان است؛ چرا که به محض این که بافت سینه رشد کند، تلاش خیلی بیشتری برای رهایی از آن نیاز دارید.
– سندروم کلاین فلتر
یکی دیگر از عوامل ژنیکوماستی سندرم کلاین فلتر است. این وضعیت یک ناهنجاری کروموزومی است و افرادی که تحت تأثیر این بیماری قرار میگیرند، یک کروموزوم ایکس اضافی دارند. کروموزومهای ایکس و وای در بدن تعیین کننده جنسیت هستند و ترکیب کروموزوم ایکس وای، جنسیت مرد و ترکیب کروموزومم ایکس ایکس جنسیت زن را مشخص میکند. با این حال در سندرم کلاین فلتر یک کروموزوم ایکس اضافی در بدن مرد وجود دارد و ترکیب غیرطبیعی ایکس ایکس وای ایجاد میکند. طبق تحقیقات صورت گرفته بر روی این وضعیت پزشکی، احتمال سرطان سینه در افراد مبتلا، ۲۰ برابر دیگران است و ژنیکوماستی یکی از علائم متداول در مردان مبتلا به سندرم کلاین فلتر میباشد.
-پرکاری تیروئید
غده تیروئید یکی از غدد تولید کننده هورمون در بدن است و عملکردهای حیاتی مانند ضربان قلب و میزان سوخت و ساز کالریهای را کنترل میکند. هنگامی که غده تیروئید بیش از حد فعالیت میکند، هورمونهای تیروئید بیش از حد مورد نیاز در بدن تولید میشوند. این وضعیت منجر به پرکاری تیروئید میشود. پرکاری تیروئید در زنان بیشتر اتفاق میافتد اما در صورتی که مردان مبتلا به این وضعیت باشند، ممکن است دچار بزرگی سینه شوند.
-افزایش سن
در بدن مردها با افزایش سن میزان تستوسترون کاهش یافته و تعادل آن نسبت به استروژن تغییر میکند. این وضعیت منجر به غالب شدن هورمون زنانه استروژن میشود.
-ایدیوپاتیک
طبق برخی مطالعات، ۲۵% از تمام موارد ژنیکوماستی بدون علت مشخص در نظر گرفته میشوند. در واقع این به این معنی نیست که هیچ علتی باعث وضعیت نشده است بلکه هنوز علت آن در تحقیقات شناسایی نشده است.
-داروها
تقریباً ۲۰ تا ۲۵% است تمام موارد ژنیکوماستی، در اثر مصرف برخی داروها یا سوء استعمال مواد ایجاد میشوند. برخی از داروها میتوانند مستقیم یا غیر مستقیم باعث افزایش میزان استروژن یا تسهیل تولید آن شوند.
-رژیم غذایی استروژن
یکی از پژوهشهای اخیر درباره علت ژنیکوماستی، مشخص کرد رژیم غذای استروژن میتواند در این زمینه نقش داشته باشد.
زمان های بروز این عارضه
- ژنیکوماستی در نوزادان: نوزادانی که با این عارضه به دنیا می آیند به دلیل علت آن را میتوان این در نظر گرفت که سطح هورمون استروژن در بدن آن ها به دلیل ارتباز با مادر دچار تغییراتی میشود.
- ژنیکوماستی دوران بلوغ: بسیاری از جوانان در سنین بلوغ دچار این عارضه میشوند که دلیل آن میتواند تغییرات هورمونی دوران بلوغ باشد. در بسیاری موارد در این گروه از مردان، ژنیکوماستی پس از شش ماه تا دو سال بدون اقدام درمانی خود بخود از بین میرود.
- ژنیکوماستی در افراد مسن: یکی دیگر از گروه های رایج درگیر ژنیکوماستی افراد مسن بین سنین ۵۰ تا ۶۹ سال هستند. در این گروه سنی، تقریبا از هر ۴ نفر، ۱ نفر مشکل ژنیکوماستی را با خود به همراه دارد.
ژنیکوماستی در ورزش
یک حالت ناهمساز در رشد غیر عادی بافت پستانی در ورزشکارانی است که تلاش میکنند توده عضلانیشان را افزایش دهند.
معمول ترین علت آن در سواستفاده کنندگان استرویید آنابولیک این است که این است که این دارو از طریق آنزیم های آروماتاز به استرودیل تبدیل میشود و موجب رشد بافت پستانی میگردد.
بدین ترتیب ورزشکارانی که از استرویید های آنابولیک یا تستوسترون سواستفاده میکنند،خطر رشد ژینکوماستی در آنان افزایش میابد.
راه های درمان دارویی
راه های درمان دارویی ژینکوماستی با توجه به علت پیدایش آن میتوان میتوان متفاوت باشد، مثلا هنگامی که فرد به دلیل موارد ورزش دچار این عارضه شده است میتوان از آنتی استروژن ها استفاده کرد.
یا در مواردی این عارضه میتواند ناشی از مشکلات کبدی یا کلیه باشد که باید این موارد را نیز در نظر داشت.
سایر دارو های کاربردی:
- دارو های درمان پروستات
- داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول و کلوتریمازول
- بلوک کننده های کانال کلسیمی (وراپامیل، نیفدیپین، دیلتیازم)
- آنتی بیوتیک هایی مانند مترونیدازول
- برخی داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین
- فنوترین
- آنتی آندروژن ها
انواع و درجات ژینکوماستی
بر اساس شکل ژینکوماستی و بزرگی سینه ها آن را با چهار درجه بندی میکنند که درجه ۱ خفیف ترین و درجه ۴ شدید ترین آن میباشد
درجه ۱: تجمع نقطهای و موضعی بافتهای حول نوک سینه میباشد. این وضعیت از نظر شدت بسیار خفیف حساب میشود.
درجه ۲ : بزرگی متوسط سینه که فراتر از مرزهای نوک سینه رفته و حاشیه آن از سینه قابل تشخیص نیست. این وضعیت خفیف تا برجسته در نظر گرفته میشود.
درجه ۳: بزرگی متوسط سینه که فراتر از مرزهای نوک سینه گسترش یافته و حاشیه های مشخصی در سینه داشته و پوست اضافی دارد. این وضعیت برجسته و قابل مشاهده در نظر گرفته میشود.
درجه ۴: بزرگی مشخص سینه همراه با پوست اضافی و زنانگی ظاهر سینه. این وضعیت شدید و زنانه در نظر گرفته میشود.
در شکل زیر ژنیکوماستی براساس شدت درجه به ترتیب از چپ به راست نشان داده شده است.
تشخیص ژنیکوماستی
رویکرد کلاسیک: بیمار به پشت بر روی تخت دراز میکشد در حالی که دستان او زیر سرش قرار گرفته اند. پزشک با انگشتان شست و اشاره مطابق شکل اطراف نوک سینه را بررسی میکند.
در بیمارانی که ژنیکوماستی حقیقی دارند، توده سفت یا لاستیک مانند که مرکز آن نوک سینه است، احساس میشود. در افرادی که ژنیکوماستی ندارند بلکه چربی سینه باعث بزرگی سینة آنها شده است چنین توده سفت بافتی احساس نمیشود.
روشهای درمان ژنیکوماستی
لباس ژنیکوماستی
ارزانترین روش درمانی که میتوانید با آن شروع کنید، لباس ژنیکوماستی است. ارزانی و در دسترس بودن و فوری بودن از جمله مزایای این روش است اما به خاطر داشته باشید این راه حل موقتی است. همین که لباس ها را در بیاورید، تاثیر آن از بین میرود. بنابراین کارهای شما محدود به فعالیتهایی میشود که در آنها میتوانید این لباس را بر تن کنید.
مکملهای ژنیکوماستی
در صورتی که نمیتوانید جراحی کنید یا جراحی را ترجیح نمیدهید، در صورتی که ژنیکوماستی شما از نوع شدید یا درجه چهار نباشد یا زیر ۴۵ سال سن داشته باشید ، میتوانید از مکمل ها برای درمان استفاده کنید. مهمترین مزیت این روش عدم نیاز به جراحی، بخیه و بیمارستان میباشد.
هزینه این روش تقریباً یک در صد جراحی بود و همچنین نیازی به مرخصی و استراحت ندارید.
جراحی
جراحی روش ماندگار و تضمین شده برای رهایی از بزرگی سینه در مردان است.
همچنین در صورتی که بالای ۴۵ سال سن دارید یا ژنیکوماستی شما از نوع درجه چهار میباشد، تنها گزینه توصیه شده برای درمان همین روش میباشد.
میزان موفقیت جراحی ژنیکوماستی ۱۰۰% میباشد. احتمال بازگشت پس از جراحی، بسیار کم است.
جراح برای حفظ نتایج، توصیههایی به شما میکند تا تعادل هورمونهایتان حفظ شود. اگر چه این روش ممکن است گران و پرهزینه باشد اما نتایج آن تضمینی و سریع است.
پست سایکل تراپی یا چرخه درمان: روش چرخه درمان، شامل فرآیندی است که در آن عاملهای دارویی برای پیشگیری و بازگرداندن تأثیر منفی استروژن زیاد که در اثر مصرف استروئید اتفاق افتاده است، استفاده میشود.
این روش عمدتاً در بدنسازی و تناسب اندام مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش SERM (تعدیلکننده انتخابی گیرنده استروژن )، بازدارنده ُ آروماتاز (AI) و افزایش دهنده تستسترون استفاده میشود.
بیشتر بخوانید:
عوارض کمبود تستوسترون و علائم آن
کاهش وزن ناخواسته کی اتفاق میافتد