⭕️عضله دوقلو ونعلی پشت ساق دو عضله مهم با نام های گاستروکنمیوس و سولئوس دارد. این عضلات معمولا بدنبال ضربه مستقیم و یا کشیدگی شدید و در محلی کمی بالاتر از تاندون آشیل پاره میشوند. درمان این بیماران معمولا بصورت غیر جراحی است.
ماهیچه دوقلو
عضله گاستروکنمیوس Gastrocnemius muscle عضله بسیار قوی است که در زیر پوست پشت ساق قرار دارد.دارای دو سر ثابت است. و به بخش خلفی دو برجستگی داخلی و خارجی ران متصل می شود. این عضله در بالا دو سر دارد که به سطح پشتی کندیل‌هایاستخوان ران در بالای ران متصل میشوند(به همین دلیل عضله دوقلو نیز نامیده میشود). سپس عضله بعد از پایین آمدن از ساق تبدیل به تاندون میشود و بعد از یکی شدن با تاندون عضله سولئوس تاندون آشیل را درست میکند.
تاندون آشیل به پشت استخوان پاشنه میچسبد. این عضله موجب پلانتار فلکشن یا به پایین آمدن پا میشود و نقش بسیار مهمی در راه رفتن، دویدن و جهیدن دارد. انقباض این عضله همچنین میتواند موجب فلکشن یا خم شدن مفصل زانو شود.
ماهیچه نعلی
ماهیچه نعلی یا عضله سولئوس (Soleus muscle) در زیرماهیچه دوقلو قرار دارد وفقط در بخش خارجی ساق پا قابل لمس است و به فلکشن زانو کمک میکند.
ماهیچه نعلی در بالا به سطح پشتی استخوان‌های درشت‌نی و نازک‌نی چسبیده و بعد از پایین آمدن تاندون آن با تاندون عضله دوقلو یکی شده وتاندول آشیل را به وجود میاورد. وظیفه این عضله پلانتار فلکشن پا است. عضله دو قلو در حرکت پلانتار فلکشن کم کار میشود و عضله نعلی بیشترین فشار را تحمل میکند و از این طریق میتوان این عضله را تقویت کرد.در فعالیت‌هایی مثل لی لی،دویدن،پریدن،رقص روی پنجه این عضله همراه عضله دوقلو بسیار اهمیت دارد.همچنین با تحت فشار قرار دادن وریدهای ساق خون سیاهرگی را به سمت بالا و بطرف قلب پمپ میکند.
آخرین حرکت کششی برای عضله دوقلو (پشت ساق پا)
پاها را جفت کنید، سپس یکی از پاها را به اندازه یک گام تقریبا” بلند به جلو ببرید. دست ها رو به دور کمر بگذارید و پای جلو را خم کنید. در این حالت دقت کنید پای جلو و عقب شما، نوک پایتان باید رو به جلو باشد، همچنین پاشنه و کف پای عقب نباید از زمین جدا شود. حرکت را برای پای دیگر تکرار کنید.
کشش این عضلات می تواند از آسب این عضلات جلوگیری کند یکی از آسیب های عضلات پشت ساق کشیدگی و پارگی آنها است. این آسیب در افراد میانسالی که فعالیت های بدنی سنگین و ورزشی انجام میدهند بیشتر دیده میشود. در ورزش هایی که جهت حرکت فرد به ناگهان تغییر میکند مانند بسکتبال، دویدن در زمین ها ناهموار و سراشیبی و یا در تنیس این آسیب بیشتر ایجاد میگردد.
🛑مهمترین اقدامات درمانی آسیب این عضلات عبارتند از:
↙️بلافاصله بعد از آسیب، سرد کردن عضلات پشت ساق با کیسه حاوی خرده های یخ. سرمای موضعی برای ۱۵-۱۰ دقیقه که هر ساعت تکرار میشود
↙️ استراحت و کمتر ایستادن و کمتر راه رفتن تا چند روز
↙️بستن کف پا و ساق با باند کشی با فشار ملایم به منظور کاهش تورم
↙️ دراز کشیدن و بالا نگه داشتن ساق بالاتر از سطح قلب
↙️استفاده از دو عصای زیر بغل به مدت ۲-۱ هفته
↙️ بیحرکت کردن مچ پا برای چند روز با آتل یا اسپلینت
بعد از یکی دو هفته درد بیمار بتدریج کاهش میابد. در این حال بیمار میتواند بتدریج در همان حال که از دو عصای زیر بغل استفاده میکند کف پای آسیب دیده را بر روی زمین فشار دهد. بعد از آن میتوان نرمش های کششی ساق را تحت نظر فیزیوتراپ شروع کرد. این نرمش ها قابلیت انعطاف عضلات و تاندون پشت ساق را افزایش میدهند. بتدریج و در طی چند هفته بعد نرمش های تقویتی عضلات ساق هم به نرمش های کششی اضافه میشود.
بیمار معمولا میتواند بعد از ۸-۶ هفته به راحتی و بدو کمک عصا راه برود. البته توانایی های کامل حرکتی و ورزشی نیاز به ماهها تمرین و نرمش دارند.
بعد ار پارگی عضلات پشت ساق بافت فیبرو سفتی در محل پارگی ایجاد میشود که ممکن است بتوان آن را در پشت ساق لمس کرد. این بافت ممکن است موجب ماندگار شدن دردی مزمن در محل شود که احتمال دارد تا ماهها باقی بماند. این بافت فیبرو قابلیت انعطاف خوبی ندارد و ممکن است موجب افزایش احتمال پارگی هایی در همان محل در آینده و بدنبال ضربه شود.
⭐️حرکت ساق پا ایستاده
یکی از بهترین و موثرترین حرکات جهت تقویت عضله دوقلو (Gastrocnemius muscle) اجرای حرکت ساق پا ایستاده است ک در آن عضله دوقلو به عنوان عضله اصلی و اولیه تقویت می شود.
۱٫اگرچه عضله دوقلو نسبت به عضله نعلی فیبرهای تند انقباض یا نوع ۲ بیشتری دارد, اما همچنان حدود نیمی فیبرهای عضلانیِ عضله دوقلو جز فیبرهای کند انقباض است. همواره توصیه بر این است ک فاز منفی یا فاز برگشتی تمامی حرکت به آهستگی و تمرکز اجرا شود. این توصیه برای عضلاتی ک میزان فیبرهای کند انقباض بالاتری دارند از اهمیت بیشتری برخوردار است. بنابراین بسیار بسیار اهمیت دارد ک حرکت ساق پا را, در فاز منفی, به صورت کاملا تمرکزی (به مدت حداقل ۳ ثانیه) اجرا کنید.
۲٫اگر این حرکت را به فرم ناصحیح و سریع اجرا کنید, علیرغم این ک کارایی این حرکت بسیار کاهش می یابد, استرس بالایی به مچ پایتان وارد می کنید و عملا فشار از عضلات ساق پا کاسته شده و به مچ پا منتقل خواهد شد.
۳٫از سوی دیگر به دامنه حرکت توجه بسیار داشته باشید ک بیشترین کشش در پایین ترین قسمت حرکت (به همراه کمی مکث در این قسمت) و حداکثر فشار در بالاترین بخش (به همراه کمی مکث جهت فشار بهتر و بیشتر) به وجود آید.
وسیله Feet stretch، وسیله تمرینی مناسب بمنظور کشش عضلات نعلی و دوقلو که برای پیشگیری صدمات زانو مهم می باشد.
آناتومی این عضلات
عضلات ساق پا را می توان به عضلات خلفی ، عضلات قدامی و عضلات بخش جانبی ساق پا تقسیم نمود.این عضلات نیز همانند عضلات ساعد به دلیل قرار گیری در بخش فوقانی ساق پا و داشتن تاندون های بلند ، به این ناحیه از بدن یک حالت مخروطی شکل می دهند.
عضلات خلفی ساق پا شامل عضلات
دو _قلو ، نعلی، کف پایی، رکبی ، خم کننده طویل انگشتان پا ، ساقی خلفی و خم کننده طویل شست پا می باشند.
عضلات قدامی ساق پا شامل عضلات
ساقی قدامی ، باز کننده طویل انگشتان پا ،نازک نی یی طرفی و بازکننده طویل شست پا می باشند.
عضلات جانبی ساق پا نیز شامل
دو عضله نازک نی طویل و نازک نی کوتاه است.
همچنین مطالب زیر می تواند برایتان جالب باشد.
