HIV (اچ آی وی)ویروسی است که با مختل کردن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از یاخته ای مسؤول هماهنگی ایمنی منجر به نقص دستگاه ایمنی بدن انسان می‌شود که به آن ایدز می‌گویند.
از زمان ورود HIV (اچ آی وی)به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا ده سال یا بیشتر به درازا بکشد در این مدت گرچه فرد به ظاهر تندرست به نظر می‌رسد، ولی ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.
HIV (اچ آی وی) عمدتاً از طریق آمیزش جنسی محافظت نشده (بدون کاندوم مانند مقعدی و حتی دهانی)، انتقال خون آلوده و سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل می‌گردد.
بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV (اچ آی وی)نیستند.
پیشگیری از HIV (اچ آی وی)، عمدتاً از طریق آمیزش جنسی امن و تعویض سرنگ راه حلی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب می‌شوند.
بیشتر بخوانید>> همه چیز درباره ایدز و HIV (راهنمای جامع)
علائم و نشانه های این ویروس
- کاهش وزن سریع
- تب های تکرارشونده و یا تب بیش از یک ماه
- تعریق شبانه فراوان
- ضعف و خستگی شدید و غیرقابل توجیه
- اسهالی که بیش از یک ماه طول کشیده باشد
- عفونت ریه یا سرفه مداوم بیش از یک ماه
- از دست دادن حافظه، افسردگی و یا سایر اختلالات عصبی
- لکه های قرمز، قهوه ای، صورتی یا بنفش بر روی پوست، داخل دهان، بینی یا پلک ها
شایع ترین راه های انتقال ویروس HIV
- رابطه جنسی با فرد آلوده به ویروس
- استفاده از سرنگ مشترک
- از راه مادر آلوده به جنین پیش یا هنگام تولد و یا از طریق شیر دادن به نوزاد پس از تولد
- دریافت خون یا محصولات خونی آلوده به ویروس
- پیوند اعضا از افراد آلوده به ویروس
ابتلا بهHIV (اچ آی وی) دارای سه مرحله است:
- حاد
- نهفتگی
- ایدز
برخی از افرادی که به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند، متوجه هیچ گونه تغییر آنی در سلامت خود نمی شوند.
ابتلای حاد چگونه است؟
دوره اولیه، عفونت حاد HIV(اچ آی وی) یا سندرم حاد ویروسی نامیده می‌شود. بسیاری از افراد ۲ تا ۴ هفته پس از در معرض قرار گرفتن این بیماری، دچار بیماری‌هایی مانند شبه آنفولانزا یا مونونوکلئوز می‌شوند و برخی دیگر هم هیچ نشانه قابل توجهی در آنها دیده نمی‌شود.
علائم در ۴۰ تا ۹۰ درصد موارد رخ میدهد و معمولاً شامل تب، لنفادئوپاتی، فارنژیت، خارش پوست، سردرد ویا زخم دهان و اندام تناسلی می‌شود.
خارش پوست که در ۲۰ تا ۵۰ درصد موارد رخ میدهد، خود را بر روی بالاتنه نشان میدهد و به شکل لکه‌های نوک تیز می‌باشد.همچنین در این مرحله برخی از افراد دچار عفونت های فرصت طلب می‌شوند.
ممکن است دردستگاه گوارش علائمی مانند تهوع، استفراغ یا اسهال رخ دهد، و همچنین علائم عصبی نوروپاتی محیطی یا سندرم گیلان باره. طول دوره این علائم متفاوت است، اما معمولاً یک یا دو هفته می‌باشد.
با توجه به اینکه این علائم آنچنان خاص نیستند، اغلب به عنوان نشانه‌هایی از عفونت HIV شناخته نمی‌شوند.
دوره نهفتگی
پس از علائم اولیه، بیمار وارد مرحله‌ای به نام دوره نهفتگی یا HIV بی‌نشانه یا HIV مزمن می‌شود. این مرحله از HIV می‌تواند بدون هیچ گونه درمانی از حدود سه سال تا بیش از ۲۰ سال (به‌طور متوسط حدود هشت سال) به طول بینجامد.
اگرچه معمولاً در ابتدای بیماری هیچ علائمی مشاهده نمی‌شود یا علامت‌های خیلی کمی دیده می‌شود، اما در نزدیکی پایان این مرحله بسیاری از افراد دچار تب، کاهش وزن، مشکلات گوارشی و دردهای عضلانی می‌شوند.
همچنین ۵۰ تا ۷۰ درصد از افراد دچار لنفادنوپاتی ماندگار می‌شوند، بطوری که چند گروه از غدد لنفاوی (به جز در کشاله ران) به مدت بیش از سه تا شش ماه بدون هیچ درد و به‌طور توجیه‌ناپذیری بزرگ می‌شود.
ایدز
رایج‌ترین وضعیت‌هایی که هشداری بر وجود ایدز هستند التهاب ریه ناشی از پنوموسیستیس(۴۰٪)، نزاری به شکل نشانگان لاغری ناشی از اچ‌آی‌وی (۲۰٪) و برفک سرخنای می‌باشند. دیگر علامت شایع عفونت های دستگاه تنفسی به شکل تکراری است که عبارتند از:
كاهش وزن بدون توجيه،علائم پوستی( زخم های مكرر دهانی، درماتيت)،اسهال مزمن بيش از يكماه،تب بيش از يكماه،عفونتهای باكتريایی
تخریب پیشرونده سیستم ایمنی که در اغلب بیماران رخ میدهد، سرانجام به بیماری آشکار بالینی با علائم و نشانه های بیماری زمینه ای و یا عفونت ها و بدخیمی های فرصت طلب می انجامد.
تشخیص ابتلا به اچ.آی.وی/ایدز
موقع مواجهه با عفونت ، سیستم ایمنی بدن پادتن هایی تولید میکنه که در خون گردش و به عوامل بیماری زا حمله می کنند. این پادتن ها بر بسیاری از عوامل بیماری زا غلبه می کنن اما در مورد بیماری اچ.آی.وی علیرغم اینکه این پادتن ها تولید می‌شوند،باز هم نمی تونن از تکثیر ویروس جلوگیری کنند.
در واقع بزرگترین مزیت ساخته شدن این نوع پادتن ها اینه که وجودشون در خون برای تشخیص ابتلاء فرد به ویروس اچ.آی.وی بکار می‌رود.
چرا آزمایش ایدز در چند مرحله انجام می‌شود؟
به دلیل مسائل علمی پیرامون توان تشخیصی آزمایش ها و نیز مسائل اخلاق حرفه ای و قانونی، آزمایش پادتن اچ.آی.وی در کشور ما در دو مرحله انجام می‌شود.
در مرحله اول که آزمایش الیزا انجام میشه، نتیجه ی مثبت نشون میده که فرد به احتمال زیاد مبتلا به ویروس شده، سپس به فاصله چند روز آزمایش الیزای دوم و وسترن بلات انجام می شه تا نتیجه مثبت نخستین تایید شود.
اگر نتیجه آزمایش دوم، مثبت باشه فرد مبتلا به اچ.آی.وی در نظر گرفته می شه و اصطلاحاً به فرد، اچ.آی.وی-مثبت گفته می‌شود. اما اگر نتیجه آزمایش دوم، منفی باشد، لزوماً به این معنی نیست که این فرد اچ.آی.وی-منفی هست چون گاهی مدتی طول میکشه تا بدن بتونه پادتن تولید کند. در اصطلاح پزشکی به این دوره، دوره ی پنجره گفته می‌شود.
بنابراین لازمه این فرد شش ماه بعد آزمایش های پادتن اچ.آی.وی رو تکرار کنه تا به شرطی که در این مدت رفتارهای پرخطری هم نکرده باشه، از اچ.آی.وی-منفی بودن خودش مطمئن بشود.
روش‌های درمان ایدز و داروهای ایدز
متاسفانه تا کنون هیچ راه درمانی برای HIV/AIDS وجود نداره، اما تعداد زیادی از داروها می تونن به صورت ترکیبی برای کنترل ویروس استفاده بشن. هر دسته از داروهای ضد HIV با روش متفاوتی با این ویروس مقابله میکنه. بهتره حداقل از سه دارو متعلق به حداقل ۲ دسته از داروها به صورت ترکیبی استفاده بشه تا از ایجاد فشارهای HIV که نسبت به یک داروی منفرد ایمن وجود دارد جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
روز جهانی ایدز (World AIDS Day) مصادف با اول دسامبر است. سازمان ملل برای مبارزه با ایدز خواستار دسترسی همه مردم جهان به تست اچ‌آی‌وی شده است. در روز جهانی ایدز مردم لباس‌های شان را به روبان قرمز مزین می‌کنند تا توجه و مراقبت در برابر HIV و ایدز را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.
آیا مکمل های غذایی می توانند به مبارزه با HIV کمک کنند؟
