شاید برای شما جالب باشد که بدانید چرا افرادی که سابقه تمرین بدنسازی داشته اند و برای مدتی تمرین را کنار گذاشته اند دوباره با شروع تمرین رشد عضلانی سریعی دارند.این موضوع به حافظه ی عضلانی (muscle memory)مربوط می شود.
همه افراد به این حقیقت واقف هستند که اگر تمرینات بدنسازی را برای یک دوره ۳ الی ۶ ماهه قطع کنند حجم و قدرت عضلات کاهش مییابند. به هر حال اگر تمرینات بدنسازی دوباره از سر گرفته شود حجم و قدرت از دست رفته تنها در عرض چند هفته تمرین دوباره به دست خواهد آمد. این پدیده حافظه عضله نامیده میشود.
تار های عضلانی قبل از هایپرتروفی به سلول های چند هسته ای (myonuclei) که از سلول های ماهواره ای منشا میگیرند نیاز دارند و با تحریک تمرینی به تارهای عضلانی ضخیم تبدیل میشوند.پس از مدتی بی تمرینی عضلات ضخیم فرد دچار آتروفی میشوند اما سلول های چند هسته ای همچنان در تعداد بالا وجود دارند.بااین ساز وکار پس از شروع تمرین مجدد عضلات آمادگی بیشتری برای هایپرتروفی دارند زیرا نیاز به تشکیل (myonuclei)های جدید نیست وجود این سلول های چند هسته ای و بازگشت سریعتر هایپر تروفی به سلول ها را حافظه عضلانی می گویند.
مکانیزم حافظه عضله
حافظه عضله یک حافظه عملی است و عقیده و باور بر این است این پدیده عمدتاً به دلیل مکانیزم سیستم عصبی است. مجله علم ورزش در این رابطه چند منبع را بررسی کرده تا بهتر به موضوع پراخته شود، در ادامه نظریه ها را بخوانید.
نظریه اول در مورد چگونگی عملکرد حافظه عضله
اولین نظریه این است که به دلیل تمرینات بدنسازی بافتهای اطراف عضلات گسترش پیدا کرده که در زمان بی تمرینی این بافت های اضافی از بین نمیروند تنها از سایز و حجم آنها کم میشود.
نظریه دوم
نظریه دوم سرچشمه از سیستم عصبی مرکزی میگیرد. عصب به دلیل تمرینات مستمر گذرگاه ساخت مجدد عضلات را یاد گرفته بنابراین سیستم عصبی نیازی برای یادگیری مجدد تمرینات و مسیر رشد عضلات ندارد زیرا در حافظه عضلات ذخیره شده است.
آیا حافظه عضلانی میتواند به ساخت سریع تر عضلات جدید کمک کند؟
یکی از دلایلی که افراد مبتدی در بدنسازی میتوانند به سرعت عضله سازی کنند (دوره رشد مبتدی) این است که بدن آنها نسبت به آسیب ماهیچه ای بسیار حساس میباشد. مخصوصا در طول ۶ الی ۱۲ ماه اول تمرینات، سلولهای ماهواره ای به راحتی پس از هر تمرین فعال میشوند که نتیجه آن انتقال تعداد زیادی هسته به سلولهای ماهیچه ای میباشد.
اما به هر حال هرچه بیشتر عضله سازی کنید، بیشتر به حداکثر پتانسیل رشد عضلات خود نیز نزدیک میشوید و سپس افزودن هستههای جدید به سلولهای ماهیچه ای سخت تر میشود. دلیل این امر این است که شما هرچه بیشتر یک نوع خاصی از ورزش را انجام دهید، بدن شما نیز بیشتر به آن عادت میکند و سپس تحریک پذیری بدن از آن فعالیت کاهش پیدا میکند.
چرا عضله به تعداد زیادی هسته نیاز دارد؟
هسته عملکرد سلول را کنترل میکند و از آنجایی که حجم و عملکرد عضلات بزرگ تر و پیچیده تر از سایر سلولهای بدن است، بنابراین یک یا دو هسته نمیتوانند وظیفه عضلات را کامل و درست انجام دهند. هسته مرکز کنترل و مغز الیاف عضلانی است. این مراکز کنترل مقدار مواد ژنتیکی که در دسترس سلول قرار میگیرند را تنظیم میکنند. زمانی که حجم عضلات بزرگ تر میشود، تعداد هستهها نیز افزایش مییابد.
افزایش تعداد هسته سلول عضلانی در نتیجه افزایش حجم در طی چند تحقیق علمی به اثبات رسیده است. نتایج این تحقیقات نشان داده اند افرادی که مواد استروئیدی مصرف کرده اند و یا افرادی که سریع عضله سازی میکنند تعداد بیشتر هسته در عضلات خود نسبت به افراد عادی دارند.
تصور میشود در دوره کاهش حجم و آتروفی عضلات که مخالف رشد عضلات است، تعداد زیادی از هستههای سلول از بین بروند زیرا دیگر نیازی به وجود آنها نیست.اما نکته تعجب آور این است که در تحقیقات متعددی که اخیراً درزمینه آتروفی عضلات برروی نمونههای حیوانی انجام گرفته اند، در دوره آتروفی عضلات ناشی از بی تمرینی ۳ ماهه، تعداد هستههای سلول عضلانی ثابت مانده اند. همانطور که در تصویر مشخص است حجم عضلات تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده اما تعداد هستهها بدون تغییر بوده است.