تغذیه و سلامت

اصول تغذیه در کودکان ورزشکار

اصول تغذیه در کودکان

اصول تغذیه در کودکان ورزشکار

مرحله پيش از بلوغ و دوران بلوغ، يكي از بحراني ترين دوره هاي رشد انسان محسوب مي شود. براي دست يابي به حداكثر راندمان رشد و نمو، انجام فعاليت هاي ورزشي توأم با رعايت يك برنامه غذايي متعادل و مناسب به طور قوي توصيه و تأكيد مي شود.

علاوه بر تكامل جسمي و ر واني و شكل گيري شخصيت، بالفعل شدن استعدادها مانند بروز مهارت هاي تخصصي ورزشي نيز از ويژگي هاي دوران بلوغ محسوب مي شود .

در دوران كودكي و پي ش از بلوغ، ظرفيت انجام فعاليت هاي ورزشي در دختران و پسران به طور كامل با يكديگر قابل مقايسه است؛ اما با پيشرفت مراحل بلوغ، تغييرات و واگرايي چشم گيري ميان دو جنس آشكار ميشود.

چه در دختران و چه در پسران، فعاليت هاي منظم ورزشي سبب دست يابي به حداكثر رشد ما هيچه ناشي از فرآيند بلوغ، افزايش توان هوازي و بي هوازي، افزايش توان كلي بدن، افزايش قدرت عضلاني و استقامت شده كه همه اين موارد معيارهاي مهمي براي افزايش راندمان فعاليت هاي فيزيكي محسوب مي شود.

گسترش توانايي ها در پسران چشم گيرتر است؛ چون تجمع چربي بيشتر در بدن دختران طي بلوغ تا حدي سبب كاهش برخي توانايي هاي ورزشي ميشود .

فعاليت هاي ورزشي شديد طي بلوغ و فقدان وزن گيري كافي، مي تواند با ايجاد اختلالات اندوكرين و نوراندوكرين، مهار غدد جنسي و اختلال در تخريب و بازسازي طبيعي استخوان ها، سبب ايجاد پيامدهايي ما نند توقف رشد قدي، تاخير يا مهار بلوغ جنسي و نبود كفايت توده استخواني شود كه به طور مسلم، سلامت آتي فرد را به مخاطره مي اندازد .

شواهد متقاعد كننده اي وجود دارد كه اختلالات اندوكرين و نبود تعادل در متابوليسم استخوان ها در كودكان ورزشكار، به طور قابل توجهي با كمبودهاي اساسي تغذيه اي ناشي از نياز افزوده شده بر اثر فعاليت هاي ورزشي در ارتباط است و با نوع فعاليت ورزشي ارتباطي ندارد.

از علايم كمبود هاي تغذي هاي در كودكان ورزشكار ميتوان به موارد زير اشاره كرد: خستگي، بي حالي، خواب آلودگي، تحريك پذيري، بي اشتهايي و اختلالات باليني مانند عفون تهاي مكرر، دهيدراتاسيون و صدمه به باف تهاي نرم.

گسترش و توسعه مهارتهای ورزشی به موازات رشد و بلوغ

در ارزيابي نيازهاي تغذيه اي كودكان ورزشكار، در نظر گرف تن فاكتورهاي تأثيرگذار مانند ميزان سلامت، جثه بدني، پيش از بلوغ و مرحله بلوغ، ميزان فعاليت بدني روزمره، طول مدت و نوع ورزش روزانه يا هفتگي افراد ضرورت دارد.

افزايش سايز بدن و آغاز روند بلوغ، سبب افزايش قدرت عضلاني و توان هوازي و مقاومت بدن در برابر فعاليت هاي سنگين تر مي شود.

در كودكان كمتر از هشت سال رفتارهاي پر تحرك و بازي هاي كودكانه مانند دويدن، پريدن و انجام حركات آكروباتيك، به طور طبيعي مي تواند به بهبود هماهنگي و قدرت عضلات و مهارت هاي جنبشي و افزايش توان هوازي كمك كند.

پيش از شروع فرآيند بلوغ حتي با تأمين تغذيه كافي (به طور مثال،افزايش انرژي و پروتئين دريافتي)، ماهيچه هاي اسكلتي ظرفيت لازم براي افزايش حجم (هيپرتروفي) را ندارند؛ اما با آغاز بلوغ، افزايش سطح هورمون هاي جنسي و هورمون رشد در گردش، سبب افزايش حجم عضلات وگسترش توان و قدرت آنها م ي شود.

افزايش ترشح آندروژن ها به خصوص تستوسترون در پسران نوجوان، به تحريك رشد در تمامي نواحي و افزايش توده عضلاني بدن منجر مي شود. افزايش ترشح استروژن در دختران نوجوان نيز با افزايش انباشت چربي و تغيير نسبت چربي به پروتئين همراه است.

نقش غذا و عوامل تأثير گذار بر نيازهای اساسی تغذيه ای كودكان و بزرگسالان

غذا تأمين كننده انرژي مورد نياز براي حفظ هموستاز و متابوليسم بدن است. رعايت تعادل ميان انرژي دريافتي و انرژي مصرفي براي حفظ سلامت و فعاليت متعادل بدن ضرورت دارد.

در كودكان علاوه بر نياز به انرژي طي متابوليسم پايه، اثر گرمازايي غذا، تنظيم دماي بدن و انجام فعاليت هاي روزمره يا حركات ورزشي، مقادير انرژي اضافه تري براي تأمين نيازهاي رشد و بلوغ نيز بايد مورد توجه قرا گرفته و به طور كامل تأمين شود .

رژيم غذايي توصيه شده براي كودكان ورزشكار بايد مبتني بر تأمين انرژي كافي توأم با حفظ تعادل مثبت نيتروژن تنظيم شود . پروتئين موجود در رژيم غذايي، هم داراي نقش تأمين انرژي و هم حفظ تعادل مثبت نيتروژن است .

فقدان كفايت انرژي دريافتي از ساير منابع غيرپروتئيني ، به تجزيه و شكستن پروت ئين به اسيدهاي آمينه جهت تأمين كمبود انرژي منجر شده و تعادل منفي ازت را نيز به دنبال خواهد داشت كه مي تواند، سبب كاهش وزن و تحليل بافت عضلاني شود.

اختلالات غذا خوردن در كودكان ورزشكار

در اغلب موارد، علت اوليه كمبودهاي تغذيه اي در كودكان ورزشكار اختلالات تغذيه اي و محدوديت هاي عمدي و آگاهانه در برنامه غذايي است، نه دسترسي نداشتن به غذاي كافي .

اختلالات غذا خوردن كه به طور عمده ريشه رواني دارد، در دختران بيشتر از پسران است و اغلب پس از آغاز بلوغ و به دنبال افزايش ناگهاني هورمون هاي جنسي كه موجب ايجاد تغيير ات سريع در شكل بدن و افزايش نسبت بافت چربي به ماهيچه و تغييرات رواني مي شود، رخ مي دهد .

و علت آن مي تواند نارضايتي نوجوان از تصوير ذهني فرم بدن خود باشد .

اين اختلالات غذا خوردن كه بيشتر به صورت بي اشتهايي بروز مي كند، مي تواند به وسيله رفتارهايي مانن د اصرار به انجام ورزش هاي شديد با كاهش عمدي غذاي روزانه و حتي استفاده از ملينها توأم شود؛

كه متأسفانه خطر ابتلا به اين اختلال هر روز بيشتر از روز پيش سلامت نوجوانان را تهديد مي كند.

محدوديت غذايي در كنار فعاليت هاي ورزشي طاقت فرسا طي بلوغ، مي تواند سلامت آتي فرد را به مخاطره اندازد . اين محدوديت ها به طور معمول در نوجواناني كه ورزش هايي مانند دو سرعت، ژيمناستيك و كشتي را انجام مي دهند شديد تر است؛

چون اين افراد براي حفظ كارايي بدن به يك فيزيك بدني خاص نياز داشته و براي دسترسي به اندام خيالي و حفظ زيبايي آن، خود را زير فشار روحي و عصبي زيادي قرار ميدهند. از جمله علل ايجاد چنين رخدادهايي مي توان به اطلاع نداشتن والدين يا مربيان كودكان و نوجوانان ورزشكار از ضرورت تغذيه مناسب، متعادل و متنوع براي حفظ تداوم رشد، توأم با سلامت و كارايي بدن اشاره كرد.

توصيه مي شود، كودكان ورزشكار و والدين آنها به طور مرتب زير نظر مشاوره متخصصان تغذيه قرار گيرند . چون اغلب موارد در نوجوانان و جوانان اين توهم واهي وجود دارد كه مصرف كافي مواد غذايي، آنها را از داشتن اندامي موزون محروم مي كند.

تفاوت نيازهای تغذیه ای كودكان و بزرگسالان

اگرچه اطلاعات در اين زمينه هنوز محدود است، اما به روشني مي دانيم كه ويژگي هاي فيزيولوژيك و متابوليك بدن كودكان در مواجهه با فعاليت هاي ورزشي، نيازهاي تغذيه اي آنها را از بزرگسالان متمايز مي كند كه
در اين راستا به سه تفاوت مهم اشاره مي كنيم:

  • افزايش اكسيداسيون چربي نسبت به كربوهيدرات ها در بدن كودكان طي فعاليت هايي با شدت متوسط، اتكا به گليكوژن به عنوان سوخت اصلي ماهيچه را كاهش داده و به همين نسبت اهميت كربوهيدرات غذايي را به عنوان منبع سوخت ماهيچه كم رنگ مي كند.
  • كاهش بازده مكانيكي طي فعاليت هاي تحمل كننده وزن، مانند پياده روي و دويدن، سبب افزايش نياز به انرژي به ازاي هركيلوگرم وزن بدن دركودكان ميشود.
  • تعريق كمتر، كاهش توانايي دفع و تعديل دماي بدن و بالا بودن نسبت سطح به حجم بدن دركودكان (افزايش تبخير سطحي )، نياز به مايعات را به منظور پيشگيري از افزايش دماي بدن، گرمازدگي و كاهش برون ده قلبي
    افزايش مي دهد.اين تفاوت ها به موازات پيشرفت مراحل بلوغ و افزايش سايز بدن، كمتر مي شود. از طرف ديگر، به علت ناتواني كودكان در تعديل دماي بدن، بايد از انجام فعاليت هاي ورزشي دردماي بالاتر از۳۷ درجه سانتي گراد، به خصوص در مناطق با رطوبت زياد كه احتمال گرمازدگي را افزايش مي دهد، ممانعت به عمل آورد . ناتواني در جبران آب و الكتروليت هاي از دست رفته طي تعريق مي تواند به ايجاد دهي دراتاسيون و نداشتن تعادل الكتروليت ها مانند كاهش سديم خون منجر شود.

اشتباهات ورزشکاران در تغذیه


 

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *