درد پاشنه پا
درد پاشنه به علل متفاوتی ایجاد میشود ولی شایعترین علت آن فاسئیت پلانتار Plantar fasciitis است.
یکی از شایع ترین عوامل زمینه ساز درد پاشنه پا خار پاشنه است که نوعی زایده استخوانی در ناحیه استخوانی پاشنه پا بوده و موجب ایجاد درد و ناراحتی کف پا می شود.
در این عارضه لیگامان هایی که از ابتدا تا انتهای کف پا کشیده شده و متصل کننده استخوان پاشنه پا به پنجه و انگشتان هستند دچار آسیب و درد می شوند.
خار پاشنه سبب التهاب کف پا شده که عامل اصلی ایجاد درد در حین راه رفتن در مبتلایان به این عارضه است.
شدت در در مرکز پاشنه یا لبه داخلی پا بیشتر از سایر نقاط کف پا بوده و اغلب با راه رفتن و وارد آمدن فشار به کف پا تشدید می شود.
راه رفتن روی سطوح سخت و ناهموار نیز که فشار زیادی به کف پا وارد می کند مشکلات ناشی از خار پاشنه را افزایش می دهند.
فاسئیت پلانتار بیماری بسیار شایعی است بطوریکه حدس زده میشود حدود ده درصد از افراد به نوعی در طول زندگی خود درگیر این بیماری میشوند. این بیماری بر اثر التهاب فاشیای پلانتار بوجود میاید ولی فاشیای پلانتار چیست و کجاست.
آناتومی
فاشیای پلانتار Plantar fascia یک لیگامان بلند و نازک است که درست زیر پوست کف پای شما قرار گرفته است. این لیگامان از پاشنه پا به زیر پنجه پا کشیده شده و موجب قوس کف پا میشود.
یک سر این رباط به سطح زیرین استخوان پاشنه یا کالکانه Calcaneous در محلی که به آن توبرکل پاشنه Calcaneal tubercle میگویند متصل شده و سر دیگر آن پهن شده و به بند پرگزیمال (بند پرگزیمال اولین بند انگشت است که به کف پا متصل میشود) تمامی انگشتان پا متصل میشود.
علت درد پاشنه پا
بر اثر فشار بیش از حد به فاشیای پلانتار محل اتصال آن به استخوان پاشنه دچار کشیدگی و پارگی های میکروسکوپی میشود. پاسخ بدن به این اتفاق، التهاب و درد است. دردی که در محل اتصال این لیگامان به پاشنه احساس میشود.
در صورت به تأخیر افتادن درمان این التهاب یا از بین نرفتن آسیب، بدن این بافت نرم آسیب دیده و ضعیف را با استخوان ترمیم می‌کند. معمولاً آرنگ صدمه دیده با فعالیت فیبروبلاستی ظرف دست‌کم شش هفته التیام خواهد یافت. اگر زخم پس از گذشت این مدت همچنان باقی ماند یاخته‌های استخوان‌ساز به آن ناحیه فرستاده میشوند. یاخته‌های استخوان‌ساز تشکیل استخوان می‌دهند و نتیجه نهایی پدید آمدن استخوان (یا کلسی شدن یعنی انباشت نمک‌های کلسیم در بافت) درون آرنگ کف پا یا در زائده پاشنه است. این شکل‌گیری‌های استخوانی به خار پاشنه معروف هستند. علت خار پاشنه پا در صدمه‌های از نوع کششی بسیار رایج است. زائده استخوانی اضافی با نام خار پاشنه یا خار کالکانئوس شناخته میشود.
علائم خار پاشنه
- درد پاشنه و کف پا که در ابتدای حرکت بیشتر است.
- التهاب پاشنه و کف پا
- اختلال در راه رفتن طبیعی (درد شدیدی که حین راه رفتن ایجاد می شود سبب لنگیدن فرد می شود)
- درد و سفتی پاشنه پا
- احساس سوزش یا درد در پایین پا
عوامل افزایش دهنده خطر
- وارد شدن فشار بیش از حد یا آسیب به بافت پاشنه پا
- چرخش غیر طبیعی پاها هنگام راه رفتن
- پوشیدن کفش نامناسب و غیر استاندارد
- پیاده روی و ایستادن به مدت طولانی
- کوتاهی عضلات و بافت نرم
- صافی کف پا
- اختلالات آناتومیک پا
- سفتی و خشکی تاندون آشیل
- اضافه وزن وزن
- درمان خار پاشنه
امروزه روش های متعددی برای درمان خار پاشنه توصیه می شود که به جرئت می توان گفت فیزیوتراپی بهترین درمان خار پاشنه است.
فیزیوتراپی موثرترین و کم عارضه ترین روش درمانی در انواع آسیب های ارتوپدی است که توسط متخصص فیزیوتراپی ارائه می شود.
فیزیوتراپیست از مدالیته های مختلفی همچون ماساژ درمانی ، شاک ویو تراپی ، لیزر تراپی و تمرین درمانی برای درمان خار پاشنه بهره می برد.
فیزیوتراپیست تمرینات کششی مخصوصی را برای درمان خار پاشنه پا تنظیم و نحوه انجام آن ها را به بیمار آموزش می دهد.
ممکن است فیزیوتراپیست استفاده از کفی های طبی و یا پد های طبی مخصوص خار پاشنه را نیز پیشنهاد دهد.
آیا خار پاشنه با روش‌های خانگی قابل کنترل است؟
خبر خوب این است که درد پاشنه پا به ندرت دائمی است و چیزی بیشتر از درمان‌های خانگی احتیاج دارد. فاسیت پلانتار که عامل اصلی بروز خار پاشنه می‌باشد، عارضه‌ای برگشت‌پذیر بوده و با موفقیت قابل درمان است. بیش از ۹۰ درصد از مبتلایان به فاسیت پلانتار یا خار پاشنه با فیزیوتراپی و درمان خانگی خار پاشنه می‌توانند به طور قابل توجهی بهبود یابند. پس از رفع التهاب به وجود آمده در مجاورت پاشنه پا، درد پاشنه برطرف میشود، درحالی‌که ممکن است همچنان در عکس‌های رادیوگرافی، خار پاشنه‌ای را مشاهده کنید.
اگر بعد از گذشت چند ماه از درمان محافظه‌کارانه، فاسیت پلانتار یا درد خار پاشنه ادامه یابد، پزشک ممکن است با تزریق داروهای ضدالتهابی استروئیدی (کورتیکواستروئید) به پاشنه پایتان، درمان را ادامه دهد. نشان داده شده که تزریق کورتیزون فواید کوتاه‌مدتی دارد، اما ممکن است باعث تأخیر در پیشرفت بهبودی شما در میان مدت و طولانی مدت شود، این بدان معنی است که شما ممکن است برای مدت طولانی دچار دوره‌های عود بیماری خواهید شد. تحقیقات بیشتر برای بهبود نتایج موردنیاز است.
چه عواملی زمینه این بیماری را مساعد میکنند؟
مهمترین عواملی که موجب فراهم شدن زمینه مساعد برای بروز این بیماری میشوند عبارتند از:
- سفت بودن عضلات پشت ساق پا یا سفت بودن تاندون آشیل که موجب میشوند فرد نتواند به راحتی پشت پایش را به بالا ببرد.
- چرخش کف پا به خارج یا پرونیشن Pronation و در نتیجه افزایش فشار به فاشیا
- چاقی
- قوس کف پای زیاد یا کم (صافی کف پا)
- ضربات مکرر به کف پا مانند فعالیت های ورزشی که در آن پاشنه پا بطور مکرر به زمین کوبیده میشود.
- فعالیت بدنی جدید یا افزایش شدت فعالیت بدنی که در قبل هم داشته ایم
- راه رفتن روی زمین سخت یا ناهموار
- کفش نامناسب
- افزایش سن و تغییر یافتن جنس بافت فاشیای پلانتار
شاید مطالب زیر برایتان مفید باشد:
