Diabetes
دیابت، بیماری ناتوان کنندهای است که عوارض بسیاری دارد و شیوع و بروز این بیماری در بسیاری از جوامع به ویژه در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است.
مواد غذای بعد از مصرف در بدن به صورت قند (گلوکز) در می آیند و از این قند برای تولید انرژی استفاده میشود. انسولين هورمونی است که در بدن از غده لوزالمعده بانكراس ترشح سلول و استفاده از آن می شود. انسولین مثل کلید برای سلول عمل میکند. اگر انسولین کم باشد و یا کار خود را به خوبی انجام ندهد، قند وارد سلول نشده وسلول گرسنه میماند که در نتیجه کار بدن دچار اختلال میشود، از طرفي قند خون بالا رفته مانند سم عمل می کند و به سلولها و بافتهای بدن آسیب میرساند.
شایع ترین انواع
تفاوت
دیابت نوع یک
این بیماری در هر سنی می تواند رخ دهد ولی عمدتاً در سنین پایین دیده می شود و از آنجا که بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود به آن دیابت جوانان نیز می گویند. ابن نوع دیابت در اثر عواملی مانند : زمینه ژتیکی، ویروس، فشارهای روانی و اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد میشود.
دیابت نوع دو
این دیابت، شایع ترین نوع دیابت است و در سنین بزرگسالی آغاز میشود، به همین دلیل برخی از پزشکان به آن دیابت بزرگ سالان می گوبند.این بیماری در اثر عواملی مانند : اضافه وزن و چاقی،کم تحرکی، سابقه فامیلی و زمینه ارثی بروز می کند.
علایم و نشانه های دیابت
دیابت معمولأدر مراحل ابتدای ی بدون علامت است، اما کم کم، با بالارفتن قند خون، علایم آن آشکار می شود. بالا بودن قند خون نشانه اصلی بیماری دیابت است.
علایم در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ معمولا شدید و ناگهانی و شامل پرخوری، پرنوشی، برادراری، احساس خستگی زیاد، کم شدن وزن بدن و لاغری و تاری دید است.
بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ اغلب بدون علامت هستند و علایم معمول آن عبارت اند از : احساس خستگی و بی حوصلگی، گرسنگی، تشنگی، احساس سوزش در انگشتان دست و پا، کاهش وزن، ادرارشبانه، اختلال در بینایی،تأخیر در بهبود زخمها و بریدگی ها.
عوارض دیابت
عوارض بیماری دیابت که اغلب چند سال پس از ابتلا به آن به وجود می آید متعدد است و در صورت عدم کنترل دقیق قند خون به ناتوانی و زمین گیری بیمار منجر میشود. عوارض دیابت تفریباً تمام دستگاه های بدن را درگیر می کند و عدم تشخبص و درمان به موقع عوارض دیابت می تواند به نابینایی، دیالیز یا بیوند کلیه، قطع با و سکته های قلبی و مغزی منجر شود.
۶ گام پیشگیری از دیابت عبارت اند از:
- برخورداری از رژیم غذایبی متوازن و متعادل
- برهیز از مصرف غذاهای بر شکر با چرب
- مراجعه به پزشک متخص ص در صورت داشتن عوامل خطر ساز غیر قابل پیشگیری
- انجام فعالیتهای بدنی روزانه
- پرهیز از مصرف دخانیات
- کنترل منظم قند خون
هرم غذایی دیابت
هرم غذایی دیابت راهنماي عمومی است که چرا و چه میزان از هر غذایی را در طول روز باید مصرف نماییم و مشابه هرم غذایی است که در خیلی از بسته بندي هاي غذایی می توانید ببینید، هرم غذایی دیابتی به شش گروه تقسیم می شود که باید گروه هاي بزرگ تر غذا که در پابین هرم قرار دارند نسبت به گروه هاي بالایی بیشتر مورد مصرف قرار گیرند.میزان مصرف روزانه هر فرد بستگی به تاثیر آن در سلامت شخص دارد.
✅افراد مبتلا به دیابت
🔰افراد مبتلا به دیابت می‌‌توانند برای کنترل سطح قندخون خود در وعده صبحانه، تخم مرغ آب پز سفت بخورند. افراد مبتلا به دیابت باید سطح قندخون خود را ثابت نگه‌دارند. نخوردن صبحانه در افراد مبتلا به دیابت، مخصوصا در صورت مصرف دارو، صحیح نیست. افرادی که برای درمان دیابت دارو مصرف می‌کنند، معمولا باید برای مدیریت سطح قندخون خود، مقداری کربوهیدرات مصرف کنند.
✅صبحانه برای کاهش وزن افراد مبتلا به دیابت
۱️⃣املت به همراه اسفناج
۲️⃣تخم مرغ آب‌پز سفت
۳️⃣یک مشت آجیل
۴️⃣گوشت کم‌چرب به همراه اسفناج یا کلم
🚩چگونه باوجود دیابت بدون خطر ورزش کنیم
ورزش راه بسیار خوبی برای کنترل دیابت است. با انجام ورزش وزن شما کم شده و قند خون شما پایین میاید و نیاز به دارو کاهش میابد. بااین‌حال باید مواظب باشید که این کار به‌صورت درست انجام شود. مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در ایالات‌متحده در همین زمینه به شما پیشنهاد میکند.
🔹اگر فشارخون بالا یا مشکلات چشمی دارید از ورزش با وزنه‌های سنگین اجتناب کنید.
🔹اگر آسیب عصبی در پاهای خوددارید. به‌طور مثال اگر حس لمس پای شما خوب نیست موقع ورزش جوراب‌های کلفت و کفش‌هایی کاملاً فیت بپوشید و بعد از هر ورزش پاهای خود را به‌طور دقیق برای وجود علائمی مانند قرمزی، تاول یا خراشیدگی بررسی کنید.
🔹با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید چه ورزشی برای شما خوب است.
🔹موقع ورزش حواستان باشد قند خونتان پایین نیاید بخصوص اگر انسولین مصرف می‌کنید. اگر قند خونتان زیر ۱۰۰ است قبل از شروع ورزش چیز مختصری بخورید. موقع ورزش آب زیادی مصرف کنید.
🔹اگر در ادرار شما کتون وجود دارد ورزش نکنید. اگر قند ناشتای شما بالای ۲۵۰ است ورزش نکنید.
تغذیه درورزشکاران دیابتی
- درشت مغذی ها
- کربوهیدرات ها
- پروتئین ها
- چربی ها
- املاح
- ویتامین ها
دیابت و ورزش
شیوع بیماری دیابت در جهان به خصوص ایران به علت سبک زندگی نامناسب تغذیه ناسالم و فقر حرکتی در حال افزایش است و برای پیشگیری چاره ای جز رعایت الگوی مناسب سبک زندگی وجود ندارد. متاسفانه در صورت عدم کنترل قند خون در بیماران دیابتی عوارض دیابت از جمله عوارض چشمی، قلبی عروقی و کلیوی ظاهر می شود که کنترل این عوارض هزینه های زیادی برای بیماران و کشور دارد.
مطالعات اخیر نشان داده است که با کنترل قند خون و ورزش مناسب بسیاری از این عوارض به تاخیر می افتد و در مواقعی این عوارض به وجود نمی آید. فدراسیون بیماران خاص و پیوند اعضا به منظور اطلاع رسانی به عموم جامعه در زمینه فوائد ورزش در پیشگیری و درمان بیماران دیابتی این اطلاعات را تهیه کرده است و امید دارد که با وارد شدن ورزش در برنامه روزمره مردم، بیماری دیابت کنترل شده و روز به روز شاهد بهتر شدن سبک زندگی و کاهش بیماری های مزمن از جمله دیابت باشیم.
فعالیت های فیزیکی
۱- افزایش حساسیت به انسولین و بنابراین کاهش نیاز به دارو و انسولین و کنترل بهتر قند خون
۲ – افزایش سوخت و ساز چربی
۳ – افزایش آمادگی جسمانی و ظرفیت هوازی
۴ – کاهش وزن
۵ – کاهش توده چربی و افزایش توده عضلانی
۶ – بهبود نیم رخ چربی خون افزایش HDL چربی مفید و کاهش LDL چربی مضر
۷ – کنترل فشار خون
۸ – کاهش بیماری های قلب و عروق
۹ – کاهش ضربان قلب استراحت یکی از شاخص های تناسب جسمانی می باشد.
خطرات ناشی از عوارض جانبی دردیابت بارداری
- افزایش وزن هنگام تولد بالاتر از صدک ۹۰
- افزایش سزارین
- هیپو گلیسمی نوزاد
- پره اکلامپسی/زایمان زودرس
- دیستوشی شانه /آسیب های تولد
- هیپربیلی روبینمی
- نیاز به مراقبت های ویژه درنوزادان
درمان غیرانسولینی بالا بودن قند خون
- Glyburid (گلی بن کلامید)، در زنان مبتلا به GDM که پس از یک هفته تغذیه درمانی و ورزش قند خون کنترل نشده است، می تواند جایگزین انسولین شود. به جز افرادی که قبل از ۲۵ هفته بارداری دیابت بارداریشان تشخیص داده شده و همچنین زنان با سطح قند خون ناشتا ۱۱۰ میلی گرم/دسی لیتر (۶٫۱ میلی مول/لیتر) که در آنها درمان با انسولین ارجح است.
- درمان با متفورمین فقط برای کنترل قند خون در زنان مبتلا به دیابت حاملگی که علیرغم تغذیه درمانی کنترل قند خون، رضایت بخش نیست و همچنین افرادی که از مصرف انسولین و یا گلی بورید امتناع می کنند یا نمی توانند استفاده کنند و در۳ ماهه اول بارداری نیستند، استفاده می شود.
قند خون
مدیریت فشار خون
- کنترل و نگهداری فشارخون کمتر از ۱۳۰/۸۰قبل از بارداری
- قطع بلوک کننده های آنژیوتانسین(کاپتوپریل) تقریبا در تمام موارد قبل از قطع کنتراسپتوها، زیرا این داروها در بارداری تراتوژنیک هستند.
- وقتی مصرف مهار کننده ACE یا بلوک کننده آنژیوتانسین در زمان بارداری ادامه یافته باشد، این دارو باید به محض تایید حاملگی فورا قطع گردد.
- داروهای مجاز: متیل دوپا، لابتالول، دیلتیازیم، کلونیدین و پرازوسین
انسولین درمانی
۱-تجویز دوزهای چندگانه انسولین بطور روزانه و یا تزریق مداوم انسولین بطور زیرجلدی
۲-درمان با آنالوگ های انسولین سریع الاثر به تزریق انسولین رگولار(محلول) ارجح است.
۳-خانم های دیابتی که بطور موفقیت آمیزی از آنالوگ های انسولین یا انسولین گلارژین قبل ازحاملگی استفاده می کرده اند می توانند همین روش را قبل از بارداری و در طول بارداری ادامه دهند.
بیشتر بخوانید:
