سفلیس
نوعی بیماری آمیزشی است که از باکتری ترپونما پالیدوم ناشی میشود.سفلیس میتواند در یکی از این چهار مرحله اولیه، ثانویه، نهفته و سوم ظاهر شود. سفلیس اولیه از طریق ارتباط مستقیم جنسی با زخمهای عفونی شخص مبتلا به این بیماری عارض میشود.
سفلیس معمولاً با زخمهای بدون درد روی اندام تناسلی یا در دهان یا مقعد (عفونت اولیه) شروع میشود. پس از این مرحله باکتریها ممکن است تا سالها در بدن به صورت نهفته و غیرفعال باقیمانده و پس از آن دوباره فعال شده و مرحله بعدی سیفلیس بروز کند؛
بنابراین تشخیص بالینی سفلیس در ابتدای بیماری دشوار بوده و تأیید ابتلا به این بیماری، از طریق آزمایش خون یا با بررسی میکروسکوپی امکانپذیر است.
علائم
سفلیس میتواند در یکی از این چهار مرحله ظاهر شود: اولیه، ثانویه، نهفته، و سوم و همچنین میتواند به صورت مادرزادی منتقل شود. ویلیام آسلر به خاطر علایم متنوع این بیماری آن را «مقلد بزرگ» نامید.
مرحله اولیه
سفلیس اولیه از طریق ارتباط مستقیم جنسی با زخمهای عفونی شخص مبتلا به این بیماری عارض میشود.تقریباً ۳ تا ۹۰ روز بعد از اولین ارتباط (بهطور متوسط ۲۱ روز) یک زخم پوستی که شانکر نامیده میشود ظاهر میشود. این زخم اغلب در همان قسمت تماس پدیدار میشود.
این زخم معمولاً (در ۴۰٪ موارد) از نوع زخم سفت، بدون درد و خارشی بر روی پوست و دارای ظاهری تمیز و حاشیههایی برجسته در اندازهای بین ۰٫۳ تا ۳٫۰ سانتیمتر است.البته این زخم ممکن است هر شکلی به خود بگیرد. در حالت معمول، این زخم از یک لکه به یک سفتدانه و در نهایت به یک زخم تبدیل میشود.
مرحله ثانویه
سفلیس ثانویه تقریباً چهار تا ده هفته بعد از عفونت اولیه ظاهر میشود.این در حالیست که بیماری ثانویه به شیوههای مختلفی ظاهر میشود و علایم آن غالباً پوست، غشاء مخاطی و غدد لنفاوی را درگیر میکند.
علایم دیگر میتواند شامل تب، گلودرد، کسالت، کاهش وزن، ریزش مو، و سردرد باشد. علایم نادر این بیماری شامل التهاب کبد، بیماری کلیه، آرتریت، ورم غشای پوششی استخوان، یوئیت و التهاب عصب بینایی است.
سفلیس نهفته
در سفلیس نهفته عفونت با استفاده از سرمشناسی شناسایی میشود و در آن علایم بیماری مشاهده نمیشود.
مرحله سوم
مرحله سوم تقریباً ۳ تا ۱۵ سال بعد از عفونت اولیه ظاهر شود، و میتوان آن را به سه شکل مختلف تقسیم کرد: دمل سفلیسی (۱۵٪)، سفلیس عصبی متاخر (۶٫۵٪)، و سیفلیس قلبی–عروقی (۱۰٪).بیماری نوع سوم، در یک سوم افراد آلودهای که تحت درمان قرار نمیگیرند بروز میکند. افرادی که مبتلا به سیفلیس نوع سوم هستند، عفونت ندارند.
سفلیس مادرزادی
ابتلا به سفلیس مادرزادی میتواند در دوران بارداری یا هنگام زایمان رخ دهد. دو سوم نوزادان سفلیسی بدون علایم این بیماری به دنیا میآیند. علایم رایج این بیماری در دو سال اول زندگی بروز میکنند که شامل بزرگی طحال و کبد ، زخم/شانکر، تب، سفلیس عصبی و التهاب ریه هستند.
پیشگیری از سفلیس
بهترین روش برای جلوگیری از سفلیس، ارتباط جنسی سالم است. هنگام هر گونه ارتباط جنسی از کاندوم استفاده کنید. همچنین رعایت موارد زیر میتواند مفید باشد:
- هنگام ارتباط دهانی از کاندوم اسفاده کنید.
- آزمایشهای مربوط به بیماریهای مقاربتی را مرتب انجام دهید و با همسرتان راجعبه نتایجش صحبت کنید.
- سفلیس از راه سوزن آلوده هم منتقل میشود. اگر از مواد تزریقی استفاده میکنید، از به اشتراک گذاشتن سوزنها بپرهیزید.
همچنین میتوان از طریق غربالگری مادران در طول دوران بارداری و درمان کسانی که مبتلا هستند، از ابتلای نوزادان به سفلیس مادرزادی پیشگیری کرد.
HIV
افراد مبتلا به سفلیس بیشتر در معرض ابتلا به ایدز هستند. زخمهایی که هنگام بیماری بهوجود میآیند، ورود ویروس ایدز را تسهیل میکنند. البته افراد مبتلا به ایدز ممکن است علائم سفلیس را متفاوت با دیگران داشته باشند. اگر مبتلا به ایدز هستید، با پزشکتان در مورد تشخیص علائم سفلیس صحبت کنید.
راه های انتقال
راه اصلی انتقال سفلیس آمیزش جنسی است؛ اما میتواند در دوران بارداری یا هنگام زایمان هم از مادر به جنین منتقل و منجر به سفلیس مادرزادی شود.
این بیماری میتواند با بوسهزدن بر روی محلی در نزدیکی زخم و نیز از راه دهانی، مهبلی و آمیزش جنسی مقعدی، انتقال یابد، اما نمیتواند از طریق صندلی توالت، فعالیتهای روزانه، وانهای داغ یا استفاده مشترک از ظروف غذا یا لباس منتقل شود.
درمان
سفلیس را میتوان بهطور مؤثری با آنتیبیوتیکها درمان کرد.