هورمون لپتین چیست و چه کاربردهایی دارد؟

جولای 22, 2020
ارسال توسط علی عباس پور

لپتین نام هورمونی در بدن است که احساس سیری را در بدن شما ایجاد میکند. همین حس موجب می شود کمتر غذا بخورید و در عمل چاق نشوید. اما عارضه ایی وجود دارد تحت عنوان “مقاومت به لپتین” که در افراد چاق بوجود می آید.

لپتین چیست؟

پروتئینی است که عمدتاً توسـط بافـت چربـی و متناسب با میزان توده چربی بدن ساخته میشـود . لپتین سیگنالهاي وضعیت تغذیـه را ازمحـیط بـه هیپوتـالاموس منتقل مــیکنــد وبـا کــاهش اشــتها وافزایش مصرف انرژي درتنظیم درازمدت وزن بدن نقـش مهمـی دارد .

در حالـت طبیعـی لپتـین برداشت گلوکز و حساسیت به انسـولین را افـزایش میدهد و به عنوان تنظیمگر فیزیولوژیـک عملکـرد قلبی-عروقی عمل مینماید و بـا افـزایش غلظـت ، به عنوان فعال کننده پاتوفیزیولوژیک CVDs عمـل مینماید.

(عواملی نظیر افـزایش شـاخص تـوده، مؤنـث جـنس)، BMI بدنی التهـاب، غـذاهاي چـرب و افـزایش سـن موجــب افزایش لیپتین میشـوند ، و عـواملی ماننـد فعالیـت ورزشی و کاهش توده چربی بدن، میزان لپتـین را کاهش میدهند؛ به طـور ي کـه بـه نظـر مـیرسـد تمرین هوازي با کاهش بیشتر لپتین مرتبط باشـد.

تغییرات درازمـدت در سـبک زنـدگی شـامل کاهش دریافت چربی و افـزایش فعالیـت فیزیکـی ، غلظت لپتین را کـاهش مـیدهـد (یافتـه هـا
حاکی از آن است که افزایش لپتین خون میتوانـد درپاتوفیزیولوژي MetS دخیل باشد.

لیپتین به عنوان یک فاکتور رشـد، در سـلول هـای مختلف از جملـه میوسـیت هـاي قلـب نقـش هـاي متعددي را ایفا میکند. میـزان لپتـین پلاسـما بـا افزایش ضخامت دیوارهي میوکارد و نیز توده بطن چپ مرتبط است، که نشان میدهد ایـن هورمـون در هایپرتروفی بطن چـپ دخیـل اسـت.

مکانیسم

لیپتین موجب کاهش تولید نوروپیپتید هیپوتالاموس که محرک قوی اشتها است می‌شود (لذا اشتها را کم می‌کند). همچنین موجب افزایش a-msh که یک عامل کاهنده اشتها در هیپوتالاموس است نیز می‌شود (باز هم اشتها را کم می‌کند). لپتین موجب افزایش ترشح TRh و GnRh می‌شود لذا موجب افزایش مصرف انرژی می‌گردد.

همچنین در لیپوژنز در سلول‌های چربی، لپتین با مهار SREBP باعث مهار لیپوژنز و کاهش تولید اسیدهای چرب جدید از رژیم غذایی پر کربوهیدرات می‌شود.

تولید لپتین و عملکرد آن

لیپتین تنها در سلول‌های چربی و به میزان کمتر در اپی‌تلیوم رئده و جفت، تولید می‌شود. گیرنده لپتین اساساً در نواحی از مغز شامل نورونهای هسته‌های آرکوآت، ونترمدیال هیپوتاموس بیان می‌گردد که در تنظیم رفتار خوردن، نقش دارند. این گیرنده همچنین در سلول‌های قسمت قشری غده فوق کلیوی و سلول‌های بتای پانکراس هر چند به میزان کم، بیان می‌گردد. لپتین حامل پیامی مبنی بر کافی بودن ذخایر چربی و کاهش مصرف مواد سوختی و افزایش مصرف انرژی است.

اثر متقابل لیپتین با گیرنده خود در هیپوتالاموس، رهاسازی پیام اثرکننده بر روی اشتها را تغییر می‌دهد. لپتین همچنین سیستم عصبی سمپاتیک را تحریک نموده و به این ترتیب سبب افزایش فشار خون، ضربان قلب و تولید حرارت (تولید حرارت به قیمت انرژی متابولیک) از طریق جدا نمودن انتقال الکترون از سنتز ATP در میتوکندری بافت چربی می‌گردد.