Psychological Stress in Sport
فشار روانی
مقدمه
یکی از اهداف روان شناسي در ورزش کاهش مشكلات رواني در ورزش مانند اضطراب، استرس، پرخاشگري و …. مي باشد و در عوض آن به ورزشكار انگيزه هاي لازم ( اعم از انگيزش هاي دروني و بيروني) را براي موفقيت در رشته مورد مي دهد
بيشتر ورزشكاران در موقعيت هاي ورزشي و در رقابت هاي بسيار حساس و بازي هاي مهم، اضطراب و دلهره ها را احساس كرده اند و به آن آشنايند كه چگونه بر اثر اضطراب زياد، فعاليت طبيعي آنها تحت تأثير قرار گرفته است.
فشارهاي رواني وارد به ورزشكاران زماني پيش مي آيد كه ورزشكاران تصور كنند بين كاري كه ديگران از آنها انتظار دارند و كاري كه توانايي انجامش را دارند ناهماهنگي شديدي وجود دارد.
اين حالت رواني نه تنها در ورزشكاران، بلكه در مربيان نيز به نوع ديگر حاكم مي شود.
توانایی سازگاری بافشار شدید و اضطراب بالا بخش جدانشدنی تمام مسابقات ورزشی است،به خصوص اگر در بالاترین سطح باشد(گلد،۱۹۹۲).
واژه استرس به معنی فشار و اجبار و واژه‌ای است انگلیسی و در زبانهای مختلف با همین لفظ بکار برده شده است. در زبان فارسی واژه «فشار روانی» را به عنوان برابر نهاده استرس بکار برده‌اند که با مفهوم دقیق استرس مترادف است.
فشار روانی چیست؟
لازاروس فولک من فشار روانی را چنین تعریف می کند:یک حالت درونی که می‌تواند ناشی از خواسته‌های فیزیکی بدن و یا ناشی از موقعیت محیطی و اجتماعی باشد که این موقعیت‌ها بالقوه زیان‌بار، غیرقابل کنترل یا فراتر از استعداد سازگاری ما ارزیابی میشوند.» علت‌های فیزیکی، محیطی و اجتماعی حالت فشار روانی را اصطلاحاً فشارزا گویند.
با توجه به نظر کاکس(۱۹۷۸) و لازاروس(۱۹۶۶)،فشار روانی یعنی حالتی که فرد مقابل تقاضایی قرار می گیرد که به دنبال ان باید واکنشی از خود نشان بدهد تا بتواند با وضعیت سازگاری پیدا کند(جونز،۱۹۹۰)
فشار روانی با سلامتی و عملکرد ارتباط دارد. مقادیر کم آن موجب بهبود سلامتی و عملکرد می‌شود و مقادیر زیاد آن سلامتی را به خطر انداخته و عملکرد را دچار اختلال میکند.
علت های فشار روانی
فشار های روانی شامل سه عنصر اند:
- محیط
- تصورات
- پاسخهای شما به صورت برانگیختگی
تغییرات مربوط به افزایش فشارهای روانی
به سه دسته تقسیم میشوند:
- فیزولوژیکی
- روانشناختی
- رفتاری
دونوع فشار روانی وجود دارد اما انچه مهم است این است که کدامیک از دو حالت اتفاق می افتد.
فرمول شماره۱ فشارهای روانی:
فرمول یک: محرکهای محیطی ایجاد برانگیختگی می کند و به افکار منفی منجر می شود در نتیجه فشارهای روانی تجربه می شود.
فرمول دو: محرکهای محیطی ایجاد افکار منفی نموده و بر انگیختگی ایجاد می گردد در نتیجه فشارهای روانی تجربه می شود
هر کدام از این فرمولهای در نوع کنترل فشارهای روانی مؤثر است.
نقش تصورات
محیط به خودی خود، باعث بوجود آمدن فشارهای روانی نیست بلکه تفسیر از محیط ان را نگران کننده می سازد.
تصور ما، نه خود محیط ، احساسات ما را شکل می دهد. خوشی ها و نا خوشی ها به خودی خود ایجاد لذت و ناراحتی نمی کنند.ما درد و رنج مان را تفسیر می کنیم و ممکن است از آن لذت ببریم.
عملکرد مغز در پاسخ به شرایط فشار روانی
در ورزش:
نیمکره چپ مغز، برای یادگیری مهارتهای جدید و تصحیح اشتباهات در زمان مسابقه بکار می رود(تحلیل گر).
نیمکره راست مغز، بخش ادغام عناصر انفرادی تشکیل دهنده مهارت ورزشکار را بصورت یک کل پیچیده کنترل می کند(ادغام کننده).
در حالت روان بازی کردن، دو بخش راست و چپ مغز در کار یکدیگر دخالت نمی کنند
تحلیل گر به تصحیح اشتباهات و توسعه استراتژی می پردازد
ادغام کننده مهارتهای خوب فرا گرفته شده را به راحتی اجرا می کند
در شرایط فشار روانی:
تحلیل گر تسلط بیشتری پیدا میکند، یعنی تحلیل گر دستور صادر می کند نه ادغام کننده
چگونگی تنظیم فشار روانی
سه راه برای تنظیم فشارهای روانی وجود دارد:
- مهندسی محیط
- کنترل فشارهای روانی جسمانی
- کنترل فشارهای روانی شناختی
مهندسی محیط
- دو عنصری که در محیط می توان به مهندسی انها پرداخت شامل:کاهش بلاتکلیفی
- کاهش اهمیت نتیجه است
فشار های روانی جسمانی
بیشترین شکایت ورزشکاران این است که عضلاتشان سفت است و به همین علت در مهارت راحت نیستند. این سفتی ناخواسته عضلات که موجب تخریب مهارتها می شود باید مورد توجه مربیان و ورزشکاران باشد.
۴روش تنظیم و کنترل بدنی فشارهای روانی:
- ارامسازی با استفاده از تصویرسازی ذهنی
- ارامسازی خودگردان
- تمرینات ارامش تدریجی یا پیش رونده
- ارامسازی براساس بازخورد زیستی
کنترل فشار های روانی شناختی
اعتقادات، احساسات ما را معین می کند و به شدت بر رفتار ما تاثیر می گذارد. اعتقادات ما از چگونگی تفسیر ما از وقایع زندگی سرچشمه می گیرد.
سه روش برای کنترل فشارهای روانی شناختی:
- متوقف ساختن تفکر
- تفکر منطقی
- سخنان هوشمندانه
فشار روانی در مربیان
فشار کار مربیگری، انتظار مداوم برای برنده شدن، احساس عدم امنیت عمومی، هزاران ساعت کار روی مسائل جزئی همگی ممکن است باعث احساس تحلیل رفتگی مربیان و فشار روانی انها شود
در تحقیقی(گازس، سوول و دلاستاتیوس۱۹۶۹) ضربان قلب در هنگام استراحت مربیان فوتبال و بسکتبال را اندازه گیری کردند تعداد ۶۸ ضربه بطور متوسط بود که در هنگام مسابقه ضربان قلب انها به۱۳۲ ضربه در دقیقه رسید.
مربیانی که فاقد مهارت های روانی هستند، فشارهای روانی را بیشتر تجربه می کنند و در دراز مدت امادگی بیشتری برای تحلیل رفتگی دارند.
نتیجه گیری
فشارهاي رواني وارد به ورزشكاران زماني پيش مي آيد كه ورزشكاران تصور كنند بين كاري كه ديگران از آنها انتظار دارند و كاري كه توانايي انجامش را دارند ناهماهنگي شديدي وجود دارد.
محیط خود بخود دلیل فشارهای روانی نیست، بلکه تصور افراد از محیط بر طبق یکی از دو فرمول فشارهای روانی،باعث ایجاد فشارهای روانی می شود.
زمانی که ورزشکاران کارهای خود را بصورت روان انجام می دهند، تحلیل گر(نیمکره چپ) و ادغام کننده(نیمکره راست مغز) به راحتی با هم کار می کنند ولی در شرایط فشار روانی تحلیل گر مسلط می شود که این حالت باعث صدمه زدن به نحوه اجرای مهارت می شود.
فشارهای روانی را میتوان به سه روش کاهش داد: مهندسی محیط، روشهای کنترل فشارهای روانی جسمانی و روشهای کنترل فشارهای روانی شناختی
تعدادی از مربیان فشار روانی زیادی را متحمل شده که لازمه دچار نشدن به چنین فشاری شناسایی این عوامل است.
بیشتر بدانیم:
