ارتودنسی، راهی است برای صاف و ردیف کردن دقیق دندان ها و رفع ناهنجاری های فک و دندان، که موجب بهبود ظاهر فرد، طرح لبخند، بهبود جذابیت، سلامت بیشتر دهان و دندان و همچنین بهبود کارکرد دندان ها نیز می شود. با کمک فشار مناسب بر دندان ها می توان این فرایند را انجام داده و در نهایت از نتایج آن لذت ببرید. علاوه بر دندان های یک دست و ردیف شده، لذت بردن از خوردن خوراکی ها و سهولت پاکسازی دندان ها نیز از دیگر نتایج انجام فرایند ارتودنسی می باشد.
نام ارتودنسی چند سالی است که بر سر زبان ها افتاده است اما تاریخچه ارتودنسی به قرن ها پیش باز می گردد. سالیان سال است که داشتن دندان هایی سالم و ردیف شده، یکی از عناصر زیبایی صورت محسوب می شود. این زیبایی حتی در قرن های گذشته دارای اهمیت بوده است تا جایی که افرادی که از این مشکل رنج می بردند، با استفاده از نخ و اشیای فلزی، سعی بر مرتب کردن و حرکت دادن دندان هایشان داشتند.
ترازبندی غیر عادی دندان و فک معمول است، و افراد زیادی نیازمند ارتودنسی دندان و بهره‌مند شدن از درمان ارتودنسی هستند. مدت زمان ارتودنسی دندان، ممکن است چندین ماه تا چند سال طول بکشد. در ادامه انواع ارتودنسی را هم توضیح خواهیم داد و همچنین به سوال اساسی ارتودنسی چیست ؟ پاسخ خواهیم داد.
ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی دندان، شاخه‌ای از خدمات دندانپزشکی است که به اصلاح دندان‌هایی که در جای نامناسبی قرار دارند، می‌پردازد. در روش ارتودنسی، دندان های کج شده یا کج بوده، فاصله های زیاد بین دندان ها و یا تراکم بیش از حد دندان ها، با استفاده از بریس های دندانی قابل ترمیم است. با اتصال بریس ها و براکت ها، و ایجاد فشار اختیاری به دندانهای نامرتب و بد فرم، جایگاه و نحوه قرارگیری آنها را اصلاح می کنند.
البته طول درمان ارتودنسی دندان می تواند از ۱ تا ۴ سال، بسته به میزان نامرتب بودن دندان ها، ادامه داشته باشد.اما خبر خوب این است که با پایان دوره ارتودنسی، شما دندان هایی صاف و ردیف دائمی دارید که دیگر نیای به ارتودنسی ندارند. اما در صورتی فکر می کنید استفاده از ارتودنسی تنها برای اصلاح طرح لبخند یا ردیف کردن دندان ها می باشد، کاملا در اشتباه هستید، چرا که از بسیاری از مشکلات دندانی و بیماری ها نیز جلوگیری می کند.
چرا به ارتودنسی دندان نیاز داریم؟
زیبایی دهان و دندان تاثیر به سزایی بر روی چهره افراد دارد. اما با درمان ارتودنسی، علاوه بر بهبود زیبایی لبخند، مشکلات دیگری نیز حل می‌شود. در زیر مشکلاتی که قبل از انجام ارتودنسی، افراد با آن درگیر هستند را بررسی می‌کنیم.
دندانهای نامرتب، علاوه بر ظاهر بد، فشار زیادی را به سایر دندانها، لثه و مفاصل فک وارد می‌کنند، که می تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- سخت جویدن همراه با درد
- ایجاد مشکل در لثه
- پوسیدگی دندانها
- سردرد و میگرن شدید
- درد پشت شانه و گردن
- مشکلات گوارشی ناشی از بد جویدن غذا
- مشکلات در مسواک و رعایت بهداشت دهان و دندان
- مشکلات ظاهری و پایین آمدن اعتماد به نفس
- مشکلات TMJ
چگونه متوجه می شوید که به ارتودنسی نیاز دارید؟
فقط دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می تواند تعیین کند که آیا شما می توانید از ارتودنسی استفاده کنید یا خیر. به کمک ابزارهای تشخیصی که شامل یک تاریخچه کامل پزشکی و دندانپزشکی هستند، یک معاینه بالینی، مدل های گچ دندان هایتان و تصویر برداری اختصاصی، یک پزشک ارتودنتیست می تواند تصمیم بگیرد آیا ارتودنسی نیاز دارید یا خیر. و این ارتودنتیست است که می تواند طرح درمانی صحیحی برای رفع مشکل دندان ها پیشنهاد دهد.
اگر به یکی از وضعیت های زیر دچار هستید ممکن است نامزد انجام ارتودنسی باشید:
- Overbite، زمانی که دندانهای فوقانی هم پوشانی عمودی زیادی بر روی دندانهای ردیف پایین دارند.
- Underbite، به ظاهر “بولداگ” معروف است که در آن دندان های ردیف پایین خیلی جلوتر از دندان های فوقانی قرار می گیرد و ردیف بالا بیش از حد عقب هستند.
- Crossbite، هنگام جویدن دندانهای بالا از بعد عرضی به درستی بر روی دندانهای پایین قرار نمی گیرند
- Open bite، یا باز بودن بین دو فک در ناحیه جلو عقب یا کناره ها
- Misplaced midline یا خط میانی نابجا – هنگامی که خط میانی دندان های فوقانی با خط میانی دندان های پایینی در یک راستا قرار نمی گیرند.
- Spacing یا فاصله، فضاهای بین دندان ها که ممکن است بر اثر از دست دادن یک دندان یا حتی رشد ناقص یا عدم رشد یک دندان به وجود بیاید.
- Crowding یا شلوغی دندان، زمانی که تعداد زیادی دندان (بیشتر از حد نرمال) در یک ردیف دندانی قرار می گیرند. این وضعیت منجر به روی هم افتادن دندانها می شود.
برگشت دندان، بعد از ارتودنسی
درمان ارتودنسی در واقع با برداشتن بریس به پایان نمی رسد و بیمار موظف است که بعد از برداشتن بریس ارتودنسی به توصیه دندانپزشک عمل کرده و از نگهدارنده ها و مراقبت های بعد از ارتودنسی استفاده کند. این نگهدارنده ها به حفظ جایگاه دندان ها کمک کرده و از تکان خوردن و بازگشت به موقعیت قبلی جلوگیری میکند. در صورت عدم استفاده از ریتینر ها، دندان به موقعیت قبل از درمان برمی گردد که به این اتفاق، برگشت درمان دندان گفته می شود.
در این صورت نیاز به درمان مجدد می باشد که صرف زمان و هزینه را هم در پی دارد. بنابراین؛ بهتر است از ریتینر ها مطابق با نظر پزشک استفاده شود. انجام ارتودنسی توسط یک متخصص ارتودنسی، مراقبت صحیح از دندان ها در طول ارتودنسی و بعد از آن و همچنین استفاده از نگهدارنده ها تا حد زیادی امکان بازگشت درمان را کاهش می دهد.
ریتینر یا پلاک نگهدارنده چیست؟
پس از پایان دوره درمان ارتودنسی نوبت به استفاده از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی می باشد. پلاک نگهدارنده یا ریتینر برای حفظ نتایج به دست آمده از درمان ارتودنسی استفاده می‌شود. نگهدارنده، برخی اوقات به تنهایی برای اصلاح بی‌نظمی دندان نیز استفاده می‌شود. ریتینر انواع ثابت یا متحرک دارد و البته تنوع زیادی در جنس و نحوه نصب آن نیز وجود دارد، تا هر کسی که می خواهد از آن استفاده کند، با مدلی که با آن راحت تر است، شروع کند.
مزایای ارتودنسی دندان
همان طور که قبلا اشاره کردیم، ارتودنسی به خودی خود عارضه خاصی را در پی نداشته و این عدم رسیدگی فرد و سهل انگاری وی می باشد که زمینه ایجاد عوارض را فراهم می کند. درمان ارتودنسی از جمله درمان هایی است که با هدف زیبایی بخشی، بهبود کارایی سیستم دندانی و پیشگیری از پوسیدگی و تحلیل لثه صورت می پذیرد. مزایای استفاده از درمان ارتودنسی عبارتند از:
- حفظ سلامت دهان و کاهش ریسک پوسیدگی دندان
- سهولت در رعایت بهداشت دهانو دندان
- سهولت در جویدن غذا و لذت بردن هر چه بیشتر از خوراکی ها
- عدم به هم ریختن الگوی رشد طبیعی فک و دندان ها
- ظاهر زیبای دندانهای و لبخند زیبا
- دندان‌هایی که احتمالا طول عمر بیشتری دارند.
- می توان رشد فک را با ارتودنسی هدایت کرد.
- عدم لزوم به از بین بردن دندان های طبیعی که کج رشد کرده اند.
عوارض ارتودنسی دندان
گرچه این درمان مزایای چشمگیری دارد، اما در صورت عدم مراقبت مناسب توسط بیمار، مشکلاتی به سراغ فرد خواهد آمد. از جمله شایع ترین عوارض و معایب ارتودنسی دندان که در اثر بی احتیاطی بیمار یا متخصص ارتودنسی ممکن است ایجاد شود، شامل موارد زیر است:
خراش و زخم
بریس‌های فلزی ممکن است سبب ایجاد زخم در دهان شوند. اما در صورت مراقبت درست، آسیبی وارد نمی کنند.
ممکن است روز های اول بری ها درد جزئی ایجاد کنند.
وقتی برای اولین بار رو دندان ها براکت و بریس نصب می شود، احتمالا درد خفیف و حساسیت چند روزه ایی برای شما ایجاد شود.
پوسیدگی دندان و بیماری لثه
گیر کردن مواد غذایی در بین براکت ارتودنسی زمینه رشد باکتری های دهانی را تشدید کرده و موجب پوسیدگی دندان و تحلیل لثه خواهد شد. اگر فرد در رعایت بهداشت دهان و دندان خود کوشا نباشد و از مسواک و نخ دندان استفاده نکند،این مشکل پیش می‌آید.
امکان تحلیل رفتن و آسیب به مینای دندان
عدم رعایت بهداشت دهان و در بیشتر موارد جنس به اصطلاح آهکی دندان می تواند در فرسایش و آسیب به مینای دندان کمک کند. این فراید در طول دوره ارتودنسی به واسطه چسبیدن براکت به مینا ممکن است رخ دهد.
خطر برگشت درمان ارتودنسی
از جمله عوارض ارتودنسی خطر برگشت ناهنجاری ها بعد از درمان است. اگر این درمان‌ها در زمان رشد باشد، برگشت‌پذیر نخواهد بود. برای ارتودنسی، بهتر است به متخصص ارتودنسی باتجربه‌ای مراجعه کنید تا این مسئله پیش نیاید.
کوتاه شدن طول ریشه دندان
احتمال تحلیل و کوتاه شدن ریشه دندان ها، در حدود ۳ الی ۵ درصد می باشد و بسیار جزئی است. در حین درمان نیز ممکن است قطعات بسیار ریزی از ریشه شکسته شده و مجددا ساخته شود. به این دسته از عوارض بعد از ارتودنسی، در بیمارانی که سابقه آسم و یا ضربه دارند، باید بیشتر توجه شود.
احتمال تشدید مشکلات قبلی دندان
در ارتودنسی جهت جابجایی دندان ها به حال ایده آل، به صورت دائم فشاری بر دندان ها از طریق بریس ها وارد می شود. این فشار می تواند برخی مشکلات قبل از جمله تورم و حتی پوسیدگی ها را تشدید کند.
طول دوره درمان ارتودنسی دندان
درمان ارتودنسی دندان، در اکثر موارد ۱۸ تا ۲۴ ماه به طول می‌انجامد و نسبت به نوع درمان می‌تواند تغییر کند. وجود بیماری زمینه‌ای در فرد و عدم همکاری او در طولانی بودن فرآیند درمان، نقش زیادی دارد.
بهترین روش ارتودنسی و بهترین نوع ارتودنسی دندان کدام است؟
متخصص ارتودنسی در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان بی نظمی‌های دندان، فک و صورت آموزش دیده و تخصص خود را گرفته است.روش های مختلفی برای تنظیم بدخیمی‌های دندانی فکی و درمان ارتودنسی وجود دارد، که به کمک متخصص ارتودنسی می‌توانیم، بهترین روش درمان را انتخاب کنیم.
انتخاب بهترین روش ارتودنسی دندان به عوامل زیادی از جمله سن بیمار،شدت مشکل، زمان مراجعه و مشخصات فیزیولوژی بدن بیمار بستگی دارد که با مراجعه به موقع به ارتودنتیست و انجام معاینه های پی در پی در تمام مراحل ، می شود بهترین نوع درمان ارتودنسی را انجام داد.
ارتودنتیست؛ طیف گسترده ای از گزینه های درمانی را برای صاف کردن دندانهای کج، رفع نیش بد و تراز کردن صحیح فک‌ها به شما معرفی میکند. که باتوجه به میزان مشکل و بامشورت بیمار، نوع درمان ارتودنسی انتخاب می شود.
انواع ارتودنسی چیست؟
در حالی که سالانه میلیون‌ها کودک و بزرگسال شروع به درمان ارتودنسی می‌کنند، انواع مختلفی از درمان ارتودنسی برای انتخاب وجود دارد. انتخاب شما بستگی به این دارد که کدام روش درمانی برای نیازهای شما مناسب است و هر روش مزایای خاص خود را دارد.
- ارتودنسی نامرئی
- ارتودنسی متحرک
- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی رنگی
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی لینگوال
ارتودنسی ثابت چگونه است؟
ارتودنسی ثابت به این شکل است که براکت ها روی دندان بیمار قرار می گیرد و تا پایان دوره ارتودنسی نمی تواند آن را از روی دندانها بردارد. بیشتر وقت های که از ارتودنسی ثابت استفاده می کنند مواقعی است که میان دندانها فاصله است و یا مواقعی که فرد دچار کراس بایت یا عدم انطباق دندان های فک بالا و فک پایین باشد، و حتی شلوغی دندان ها را نیز با ارتودنسی ثابت برطرف می کنند.
ارتودنسی متحرک چگونه است؟
ارتودنسی متحرک همانطور که از اسمش مشخص است، متحرک می باشد که به راحتی می توان پلاک های متحرک را روی دندانها گذاشت و یا آنها را در اورد. شما می توانید هنگام رسیدگی به بهداشت دهان و دندان خود پلاک ها رابه راحتی از روی دندانها برداشته و هم پلاک ها را تمیز بشورید هم دندانها را مسواک بزنید. حتی در بعضی از جلسات مهم که می خواهید شرکت کنید می توانید پلاک ها را تا اتمام جلسه دربیاورید.
ارتودنسی نامرئی چگونه است؟
در روش ارتودنسی نامرئی نیازی به براکت و سیم های ارتودنسی نیست، در این درمان از پلاک های شفاف استفاده می کنند. پلاک ها با کمک تکنولوژی تصویربرداری سه بعدی ساخته شده و به مدت دو هفته فقط هنگام غذا خوردن می توانید از دهان خود خارج کنید.
ارتودنسی دیمون چگونه است؟
ارتودنسی دیمون تفاوت زیادی با ارتودنسی ساده ندارد، در ارتودنسی دیمون از کش هایلاستیکی نخصوص سفت کردن و ایجاد فشار بین دندان ها استفاده نمی شود. در ظاهر هم ارتودنسی دیمون نسبت به ارتودنسی ساده بهتر است و درد کمتری نیز دارد. فرسایش دندان در ارتودنسی دیمون بسیار کمتر می باشد.
ارتودنسی فانکشنال چگونه است؟
انجام ارتودنسی فانکشنال هرچه در سنین پایین تر باشد نتیجه بهتری دارد، مدت زمان ارتودنسی فانکشنال بین ۹ تا ۱۸ ماه می باشد، و شامل دو مرحله است در مرحله اول با تشخیص متخصص ارتودنسی و متناسب با نوع ناهنجاری بیمار از تجهیزات ارتودنسی فانکشنال استفاده می شود. و در مرحله دوم در صورت نیاز از بریس های سنتی استفاده خواهد شد که این بریس ها مطابق دهان و فک بیمار ساخته می شود.
ارتودنسی لینگوال چگونه است؟
ارتودنسی لینگوال یا ارتودنسی مخفی، به ارتودنسی گفته می شود که پشت دندانها انجام می شود و در جلو اصلا دیده نمی شود. شاید در ظاهر ارتودنسی خوبی به نظر به رسد از این نهر که مشخص نیست اما به این دلیل که پشت دندانها قرار میگیرد روی صحبت کردن شما تاثیر خواهد گذاشت و به راحتی نمی توانید بهداشت دهان خود را رعایت کنید.
مراحل انجام ارتودنسی
برای انتخاب شیوه ارتودنسی لازم است ابتدا مراحل تشخیص مشکلات فک و دندانها انجام شود. بنابراین همینطور که در ادامه می‌بینید، مراحل انجام ارتودنسی با تصویربرداری و معاینه آغاز می‌شود.
- قالب گیری از فک و دندانها
- عکس‌برداری رادیولوژی برای ارتودنسی
- تصویربرداری رنگی برای مراحل ارتودنسی دندان
- معاینه بیمار و بررسی دهان
- بررسی روش‌های متفاوت ارتودنسی
- شروع درمان ارتودنسی با براکت‌گذاری
- ادامه درمان ارتودنسی در فواصل زمانی مشخص شده
- استفاده از نگهدارنده و خارج کردن براکت ها
بهترین سن شروع درمان ارتودنسی چه زمانی است؟
درمان ارتودنسی معمولاً قبل از بزرگسالی فرد شروع می‌شود، زیرا استخوان‌ها در کودکان به راحتی قابل جابجایی است. در بیماران در حال رشد گزینه‌های بیشتری برای درمان ناسازگاری‌های اسکلتی وجود دارد. بنابراین بهترین سن از ۸ سالگی تا قبل از بلوغ است.
آیا ارتودنسی در سنین بالا هم انجام می شود؟
– درمان ارتودنسی دندان محدودیت سنی ندارد، اما هر چه سن کمتر باشد، گزینه های بیشتری برای درمان ناسازگاری های اسکلتی وجود دارد.
– ارتودنسی در سنین بالا هم قابل انجام است، اما نسبت به ارتودنسی کودکان، طولانی تر خواهد بود و شاید با جراحی فک قابل جبران باشد.
– بیشتر کارهای ارتودنسی قبل از اتمام رشد اسکلت، آغاز می شود. اگر رشد اسکلت به پایان رسیده باشد، جراحی فک می تواند یک گزینه باشد.
آیا ارتودنسی درد دارد؟
پاسخ صادقانه این است که بریس های ارتودنسی وقتی روی دندان ها زده می شوند، آسیبی نمی رسانند، بنابراین هیچ دلیلی برای نگرانی در مورد محل قرارگیری بریس ها وجود ندارد. بعد از اتصال سیم ها به براکت های جدید، درد ناشی از ارتودنسی به صورت خفیف ایجاد می شود که ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد و بستگی به میزان تحمل درد فرد دارد و حتی میزان استرس یا تجربه های بد گذشته بیمار هم می توانند تاثیرگذار باشند.
هزینه ارتودنسی چقدر خواهد بود؟
تعرفه و هزینه ارتودنسی با توجه به انتخاب نوع درمان، ابزارهای قابل استاده، طول مدت درمان، شدت ناهنجاری فک و دندان و تخصص دندانپزشک و متخصص ارتودنسی، می تواند متفاوت باشد. اما همواره در نظر داشته باشید که برای درمان های اساسی که مربوط به دهان و دندان می باشد، همواره بهترین متخصص ارتودنسی را انتخاب نمایید تا در این زمینه تخصص لازم را داشته باشد و شما را به نتیجه دلخواه برساند. هیچ گاه قیمت پایین را فدای کیفیت کار درمانی نکنید تا نتایج زیانباری را به همراه نداشته باشد. در این صورت ممکن است هزینه های گزاف اضافی را جهت اصلاح درمان قبلی انجام دهید.
مرد جذاب کیست؟ چه خصوصیات ظاهری دارد؟