ام آر آی یا روش تصویربرداری با تشدید مغناطیس (Magnetic Resonance Imaging (MRI یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. با استفاده از این روش میتوان تصویر بافت های درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و بیماری های اعضاء بدن را تشخیص داد.
همانطور که میدانیم در روش های تصویر برداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزه کننده قرار میگیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد میتواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلول ها شود. ولی در ام آر آی از اشعه ایکس استفاده ای نمیشود و بنابراین نسبت به رادیوگرافی و سی تی اسکن بسیار کم ضررتر است.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) یک تکنیک تصویربرداری پزشکی است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تولید شده توسط کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌های بدن شما استفاده می‌کند.
اکثر دستگاه های ام آر آی آهنرباهای لوله ای شکل بزرگ هستند. هنگامی که در داخل دستگاه ام آر آی دراز می کشید، میدان مغناطیسی به طور موقت مولکول های آب را در بدن شما دوباره تنظیم می کند. امواج رادیویی باعث می‌شوند این اتم‌های هم‌تراز شده سیگنال‌های ضعیفی تولید کنند، که برای ایجاد تصاویر MRI مقطعی استفاده می‌شود.دستگاه MRI همچنین می تواند تصاویر سه بعدی تولید کند که از زوایای مختلف قابل مشاهده هستند.
انواع ام ار ای
ام ار ای امروزه یک روش تصویربرداری جدید و کاملا ایمن است که در بسیاری از موارد توسط پزشکان تجویز می‌شود. پزشکان برای تشخیص اعصای بدن و مشکلات و بیماری ها از ام ار ای استفاده میکنند. همچنین تصویر برداری سه بعدی ام ار ای از اعضای بدن برای بیمار امکان پذیر می باشد.
- ام ار ای مغز و نخاع
- امآرآی استخوان‌ها و مفاصل
- ام ار ای کبد و مجاری صفراوی
- ام ار ای کلیه‌ها
- ام ار ای طحال
- ام ار ای لوزالمعده
- ام ار ای رحم
- ام ار ای تخمدان
- ام ار ای پروستات
- امآرآی پستان
- امآرآی قلب و رگ‌های خونی
ام ار ای چه کاربردی دارد؟
کاردبرد ام ار ای برای متخصصان و پزشکان یک روش تصویر برداری برای بررسی و مشاهده استخوان ها ، اسکلت بدن و بافت های آن می باشد . متخصصان نمی تواند استخوان درونی و اسکلت بدن را مشاهده کنند و قادر به تشخیص علت درد های بدنی بیمار ندارد به همین سبب تصویر برداری ام ار ای کاربرد مشخصی برای تشخیص انواع درد های بدنی به پزشک و متخصص کمک بسیاری می کند.
آیا ام ار ای خطر دارد؟
بسیاری از افراد از تصویر برداری های انجام شده یعنی ، تصویر برداری ” ام ار ای ، سی تی اسکن ، رادیو گراف و رادیولوژی ” می ترسند و ترس افراد به سبب عوارض ناشی از اشعه موجود در این تصویر برداری ها می باشد و سعی میکنند که برای تصویر برداری ام ار ای اقدامی نکنند.
در تصویر برداری ام ار ای ، بر خلاف سایر تصویر برداری های رایج دیگر از اشعه ایکس استفاده نمی شود. یعنی خطر و عوارضی که دیگر تصویر برداری ها برای بیمار به همراه دارد را تصویر برداری ام ار ای برای بیمار ب همراه ندارد. ام ار نسبت به دیگر رو شهای تصویر داری برای بیمار هیچ گونه خطری ندارد و از لحاظ ایمنی و سلامت در مرحله بالایی قرار دارد.
اسکن MRI چقدر طول می کشد؟
اسکن های MRI از ۲۰ تا ۹۰ دقیقه متفاوت است، بسته به اینکه چه قسمتی از بدن در حال تجزیه و تحلیل است و چه تعداد تصویر مورد نیاز است.
اگر پس از اولین اسکن MRI، تصاویر به اندازه کافی برای رادیولوژیست واضح نباشد، ممکن است از بیمار بخواهد که بلافاصله اسکن دوم را انجام دهد.
آیا می توانم زمانی که در تونل ام آر آی هستم حرکت کنم؟
مهم است که تا آنجا که ممکن است در اسکنر MRI بی حرکت بمانید. هر حرکتی اسکنر را مخدوش کرده و در نتیجه تصاویر تولید شده تار خواهند بود. در اسکن‌های طولانی مدت MRI، تکنسین MRI ممکن است اجازه دهد یک استراحت کوتاه در نیمه‌ی راه انجام شود.
هنگام آزمایش MRI چه اتفاقی می افتد؟
قبل از برخی از MRI ها، شما از طریق ورید بازویی یا دست خود ماده حاجب دریافت خواهید کرد. این ماده به پزشک کمک می کند ساختارهای داخل بدن را با وضوح بیشتری مشاهده کند. ماده حاجبی که عموماً در MRI استفاده می شود گادولینیوم نام دارد. این ماده می تواند طعم فلزی در دهان شما بجای بگذارد.
شما روی تختی که به داخل دستگاه MRI می لغزد، دراز می کشید. ممکن است از بندهایی برای ثابت نگه داشتن شما در طول آزمون استفاده شود. بدن شما ممکن است کاملا درون دستگاه باشد؛ یا ممکن است بخشی از بدن شما خارج از دستگاه باقی بماند.
دستگاه MRI میدان مغناطیسی قوی در داخل بدن شما ایجاد می کند. یک کامپیوتر سیگنال ها را از MRI می گیرد و از آن ها برای ساختن یک سری تصاویر استفاده می کند. هر تصویر نشانگر یک برش نازک از بدن شما است.
ممکن است در طول آزمون صدای کوبش یا ضربه را بشنوید. این صدا مربوط به ماشین است که در حال تولید انرژی برای گرفتن تصویر از داخل بدن شما است. برای کم کردن صدا می توانید گوش گیر یا هدفون درخواست کنید.
ممکن است در طول آزمون احساس کشش داشته باشید. این اتفاق زمانی روی می دهد که MRI باعث تحریک اعصاب در بدن می شود. این امر طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
کاربردهای MRI (ام آر آی)
MRI درتشخیص بیماری یا آسیب به پزشکان مغز و اعصاب کمک می کند و می تواند میزان موفقیت در درمان را مشخص کند. این رویکرد می تواند در قسمت های مختلف بدن انجام شود که به ویژه برای مشاهده بافت های نرم و سیستم عصبی بسیار مفید است.
MRI مغز و نخاع می تواند در تشخیص موارد زیادی از جمله گزینه های زیر، کمک کند:
- آسیب عروق خونی
- آسیب مغزی
- سرطان
- مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
- صدمات طناب نخاعی
- سکته
- مشکلات چشمی
- مشکلات مربوط به گوش داخلی
MRI قلب و عروق در صدد یافتن موارد زیر است:
- عروق خونی مسدود شده
- آسیب ناشی از حمله قلبی
- بیماری قلبی
- مشکلات ناشی از ساختار قلب
MRI استخوان ها و مفاصل بدنبال موارد زیر است:
- عفونت استخوان
- سرطان
- آسیب به مفاصل
- مشکلات دیسک در ستون فقرات
- درد گردن یا کمردرد همراه با علائم عصبی
برای بررسی سلامت این ارگان ها نیز می توان از MRI استفاده کرد:
- پستان ها (زنان)
- کبد
- کلیه ها
- تخمدان (زنان)
- پانکراس
- پروستات (مردان)
نوع خاصی از MRI به نام MRI عملکردی (fMRI)، فعالیت مغز را ترسیم می کند:
این آزمایش جریان خون را در مغز بررسی می کند تا دریابد هنگام انجام بعضی کارها کدام مناطق فعال می شوند. fMRI می تواند مشکلات مغزی، مانند اثرات ناشی از سکته مغزی را تشخیص دهد، یا در صورت نیاز به جراحی مغز برای صرع یا تومورها می تواند برای نقشه برداری مغز مورد استفاده قرار گیرد. پزشک می تواند از این آزمایش برای برنامه ریزی درمان استفاده کند.
تفاوت سی تی اسکن با ام آر آی
به طور کلی هر دو این موارد برای تصویر برداری از اعضای داخل بدن انسان استفاده می گردد اما تفاوت هایی با یکدیگر دارند که کاربردشان از هم متمایز می شود. همانطور که در بالا اشاره شد پرتو ها و منابع مورد استفاده در این دو دستگاه متفاوت می باشند. دستگاه سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس کار می کند اما ام آر آی با موج های رادیویی تصویر برداری را انجام می دهد. سی تی اسکن حدود پنج دقیقه طول می کشد و این در حالی است که ام آر آی تقریبا ۱۵ دقیقه انجام می گردد. سی تی اسکن یک ساختار کلی و اسکلتی از بدن را نشان می دهد اما دستگاه ام آر آی اطلاعات جزئی تری را از بدن نشان می دهد و تمام بافت های نرم بدن را به طور جداگانه شناسایی می کند.
سی تی اسکن زودتر انجام می گردد و همین باعث شده تا در مواقع اورژانسی از آن استفاده نمایند. همچنین هزینه ام آر آی بیشتر از سی تی اسکن می باشد. این ویژگی ها باعث می شود تا از سی تی اسکن بیشتر از ام آر آی استفاده گردد. جالب است بدانید که دستگاه ام آر آی صدای بیشتری را نیز دارد.
عوارض جانبی MRI
با توجه به اینکه ام آر آی یک روش تشخیصی بی خطر برای بدن محسوب می‌شود، اما در برخی از افراد ممکن است پس از انجام MRI عوارض جانبی کوتاه مدتی پدیدار شود. با آگاهی از آن‌ها می‌توانید بر ترس و نگرانی خود غلبه کنید:
- خستگی:خستگی پس از اتمام ام آر آی بسیار شایع است.
- سر درد: بیماران پس از پایان ام آر آی اغلب از سر درد شکایت میکنند. یکی از علل سر درد ممکن است صداهایی است که در حین انجام MRI تولید شده است.سرگیجه:سرگیجه ممکن است بلافاصله یا چندین ساعت پس از ام آر آی احساس شود.
- مشکلات تنفسی:مشکلات تنفسی از عوارض نادر ام آر آی هستند که علت آن قرار دادن کنتراست بین رگ‌ها می‌باشد.
- کهیر: نوعی از کهیر‌های پوستی، ممکن است به علت واکنش آلرژیک بدن به کنتراست باشد.
- لخته شدن خون: لخته شدن خون در کنار بروز تحریکات پوستی، از عوارض ناخواسته ام آر آی می‌باشد. زیرا ام آر آی ممکن است رگ‌های خونی را تحریک و منجر به لخته شدن خون شود.
سی تی اسکن چیست و چطور انجام می شود؟