یکی از عوامل موفقیت داوطلبان کنکور شناخت لازم و کافی با منابع درسی کنکور مورد نظر می باشد و کنکور علوم ورزشی و تربیت بدنی از این قاعده مستثنی نیست. یکی از دروس و منابع اساسی برای کنکور تربیت بدنی و غلوم ورزشی در گرایش های گوناگون دزس سنجش و اندازه گیری است ،بنابراین آشنایی با عنواین این درس و میزان تاثیر سوالات کنکور علوم ورزشی امری اجتناب ناپذیر است. در ادامه با منابع دزس سنجش و اندازه گیری برای کنکور علوم ورزشی آشنا می شویم.
منابع آمار ، سنجش و اندازه گیری در علوم ورزشی
برای درس سنجش و اندازه گیری منابع زیادی وجود دارد، ولی در این جا ما به معرفی منابع مناسب ومرتبط کنکوری این درس می پردازیم. منابع درس سنجش و اندازه گیری عبارتند از:
۱ – سنجش و اندازه گیری در تربیت بدنی و علوم ورزشی (دکتر شیخ)
۲ – اندازه گیری و ارزشیابی در تربیت بدنی (دکتر هادوی)
۳ – سنجش و اندازه گیری (دکتر حمایت طلب)
فهرست کلی درس آمار، سنجش و اندازه گیری در تربیت بدنی
در این قسمت از مقاله فهرست مطالب درس سنجش و اندازه گیری را معرفی میکنیم:
فصل اول :مفاهیم اندازه گیری و شرایط اساسی آزمون
آمار چیست؟
انواع تقسیم بندی متغیر
مقیاس های اندازه گیری
کیفیت های مطلوب در روش اندازه گیری (ویژگی های یک آزمون خوب)
انواع ارزشیابی
شرایط اساسی آزمون
عوامل خطای اندازه گیری
انواع پایایی
خطای معیار اندازه گیری عینیت
روائی
فصل دوم : شاخص های گرایش به مرکز و انواع پراکندگی
شاخصهای گرایش مرکزی
میانگین
ویژگیهای مهم میانگین
شاخص های پراکندگی
فصل سوم : اندازه گیری پیشرفت نسبی
نقاط و مرتبه های درصدی
مرتبه درصدی
منحنی طبیعی
همبستگی
فصل چهارم : مواد قابل اندازه گیری و آمار استنباطی در تربیت بدنی
خلاصه آزمون ها
آزمون های استقامت
آزمون های قدرت
آزمون های آمادگی دستگاه قلبی- عروق
آزمون های چابکی
آزمون های تعادل
آزمون های آمادگی جسمانی
آمار استنباطی
روشهای نمونه گیری
خطای نمونه گیری
سطوح اطمینان
درجات آزادی
تدوین و آزمون فرضیه
آمار پارامتریک و غیر پارامتریک
توزیع T
مقایسه (میانگین های) دو گروه مستقل
تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه
سرفصل های درس آمار، سنجش و اندازه گیری در علوم ورزشی
مفاهیم اندازه گیری و ارزشیابی
آمار چیست؟
آمار عبارتست از مجموعه ای از فنون یا روش های ریاضی برای جمع آوری تنظیم، تحلیل، و تعبیر و تفسیر داده های عددی.چون در تربیت بدنی با چنین داده های کمی سرو کار داریم، بنابراین آمار ابزار اساسی سنجش اندازه گیری و ارزشیابی است.
روش های آماری دارای دو وظیفه هستند:
۱- به پژوهشگر در طبقه بندی خلاصه کردن توصیف و تفسیر اطلاعات جمع آوری شده و برقراری ارتباط از طریق آن ها کمک می کند.
۲-به پژوهشگران امکان می دهند که با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از نمونه کوچکی از آزمودنی ها ویژگی های جامعه ای را که نمونه از آن انتخاب شده است برآورد یا استنباط کنند.روش های آماری که برای وظایف اول و دوم بکار برده می شدند به ترتیب آمار توصیفی و استنباطی نامیده می شود.
دلایل مطالعه آمار:
۱-کاربرد روزانه ۲-حل مسائل ۳-پژوهش نظریه ای ۴-کاربرد در پژوهش و درک و فهم آن.
جامعه:عبارتست از گروهی از افراد اشیاء یا حوادث که حداقل دارای یک صفت یا ویژگی مشترک هستند از نظر اندازه یا حجم، جامعه ممکن است یک کلاس درس یا میلیون ها انسان باشد.
نمونه: عبارتست از زیر جامعه ای از کل جامعه انتخاب می شود و معرف آن است.معرف یا نماینده واقعی بودن نمونه غالبا از طریق انتخاب نمونه به صورت تصادفی امکان پذیر می شود.
متغیر: ویژگی هایی که پژوهشگران آن ها را مشاهده و اندازه گیری می کنند متغیر نامیده می شود.
انواع تقسیم بندی متغیر
کمی: به متغیرهایی اطلاق می شوند که از نظر مقدار یا ارزش متفاوت هستند وبه صورت عدد نوشته میشوند.
کیفی: متغیرهایی که از نظر کیفی متفاوت هستند وبه صورت غیر عددی نشان داده می شوند متغیر کیفی نامیده می شوند.
متغیرمستقل: به متغیری اطلاق میشود که توسط محقق دستکاری میشود تا تأثیرات آن بر تغییرات متغیر وابسته مشخص شود.
وابسته: متغیری است که ارزش یا مقدار آن به متغیر مستقل بستگی دارد.متغیر وابسته در اختیار محقق نیست و محقق نمی تواند در آن دخل و تصرف کند.
گسسته: متغیری است که فقط مجموعه ای از ارزش های معین به آن اختصاص داده می شود.برای مثال تعداد معلمان یک مدرسه یا تعداد اعضای خانواده.در متغیر گسسته ارزش های موجود بین دو مقدار یا دو ارزش دارای معنی و مفهوم نیست.
پیوسته: متغیری است که هر ارزش یا مقدار(اعشاری،کسری) را می توان به آن اختصاص داد و هر عددی که بین دو واحد آن انتخاب شود دارای معنی ومفهوم است. م
اندازه گیری: فرآیندی است که از طریق آن مشاهده ها به عدد تبدیل می شوند.به طور کلی عبارتست از نسبت عددی دادن به یک صفت یا رویداد بر اساس یک قانون معین.
مقیاس های اندازه گیری
مقیاس اسمی: این مقیاس به تعیین طبقه هایی می پردازد که افراد، اشیاء یا رویداد را می توان در آن ها جایگزین کرد.
مقیاس ترتیبی: همانند مقیاس اسمی به طبقه بندی ونام گذاری طبقه ها می پردازد.اما علاوه بر آن به ترتیب طبقه ها نیز نظر دارد.مقیاس ترتیبی به منظور مرتب کردن افراد یا اشیاء از بیشترین میزان مورد اندازه گیری به کمترین میزان آن بکار برده می شود.
مقیاس فاصله ای: علاوه بر طبقه بندی، نام گذاری و مرتب کردن طبقه ها، به ما اجازه می دهد که فاصله های موجود بین افراد، اشیاء یا رویدادها را مشخص کنیم.در این مقیاس صفر مطلق وجود ندارد .
مقیاس نسبی: کامل ترین سطح اندازه گیری است و حدود فعالیت آن مشتمل بر کلیه عملیاتی است که میتوان در مقیاس های دیگر انجام داد.در مقیاس نسبی صفر مطلق وجود دارد.
ضرورت سنجش و اندازه گیری: سنجش و اندازه گیری را می توان به عنوان وسیله ای برای گردآوری یک رشته اطلاعات منظم درباره ی ویژگی های رفتاری و تجزیه و تحلیل این اطلاعات به عنوان پایه و اساس یک سلسله تصمیم گیری خاص تعریف کرد.
اهداف زیادی در امر سنجش و اندازه گیری وجود دارد که عبارتند از:
۱- شناسایی نقاط قوت و ضعف
۲- طبقه بندی افراد در گروه های متجانس
۳-تعیین معافیت افراد از بعضی تجربیات
۴- راهنمایی آموزشی شاگردان
۵- راهنمایی معلم
۶- ایجاد انگیزه و رغبت
۷- تشخیص و تعیین نمره درسی
کیفیت های مطلوب در روش اندازه گیری (ویژگی های یک آزمون خوب)
کیفیت های مطلوب اندازه گیری اساساً دو نوع است: ۱- مربوط بودن ۲- دقیق بودن
روش اندازه گیری باید اطلاعاتی به دست دهد که به تصمیم گیری مربوط باشد و این اطلاعات نیز دقیق باشد.این دو کیفیت مطلوب روش اندازه گیری به دو اصطلاح معروف روایی و اعتبار اندازه ها ارتباط پیدا می کند.مقصود از یک وسیله ی روا آن است که وسیله ی مزبور واقعاً بتواند خصیصه ی مورد مطالعه را اندازه بگیرد نه متغیر دیگری را.مقصود از یک وسیله اندازه گیری معتبر آن است که نتایج حاصل از آن دارای ثبات، هماهنگی، پایایی، قابلیت اعتماد و قابلیت تکرار باشد.و مقصود این است که اگر خصیصه ی مورد سنجش را تحت شرایط مشابه دوباره اندازه بگیریم نتایج حاصله مشابه و قابل اعتماد باشد.
عواملی که بر اعتبار آزمون تأثیر می گذارند:
۱- فاصله زمان تکرار تست
۲- آمادگی و عدم آمادگی شاگرد
۳- میزان یادگیری ایجاد شده از اجرای تست در مرحله ی اول
۴- میزان انگیزه و علاقه ی شاگرد
۵- شرایط محیطی مختلف.
مراحل اساسی اندازه گیری:
۱- تشخیص و تعریف خصصه ی مورد اندازه گیری (تعریف صفت مورد اندازه گیری)
۲- تعیین رشته عملیات برای آشکار سازی و قابل درک کردن خصیصه مورد سنجش (تهیه وسیله اندازه گیری)،مثلا برای سنجش استقامت عضلانی عضلات شکم باید از تست دراز و نشست استفاده کرد و برای سنجش نیروی عضلانی عضلات پشت ساق از پرش طول بدون دور خیز استفاده نمود.
۳- کمی سازی خصیصه ی مورد مطالعه (تعیین مقیاس کمی)، منظور این است که چه قدر از یک خصیصه در یک شئ یا فرد وجود دارد.
مشکلاتی که در مراحل ۳ گانه اندازه گیری وجود دارد:
۱ – مشکلاتی که در انتخاب خصیصه مورد اندازه گیری و تعریف واضح و بدون ابهام آن ها به صورتی که مورد قبول همگان باشد وجود دارد.
۲- مشکلاتی که در تدارک روش های قابل درک ساختن خصیصه ی مورد اندازه گیری وجود دارد.
۳- مشکلاتی که در تبدیل نتایج تجربی به صورت واحد های درجه یا مقدار وجود دارد.
اندازه گیری: قواعدی است برای اختصاص اعداد به اشیاء، افراد یا رویدادها به منظور کمی سازی خصیصه های آنها، قواعدی که به منظور کمی سازی صفات یا اشیاء به کار می رود در قالب اندازه گیری قرار دارد وبرای رسیدن به هدف اندازه گیری باید روشن و بدون ابهام باشد.
ارزشیابی: محتوا ومفهوم اطلاعات خام که به وسیله ی اندازه گیری حاصل می شود ویا سنجش عملکرد یادگیرنده ها و مقایسه ی نتایج حاصل که با هدف های آموزشی از پیش تعیین شده باشد.
تفاوت بین اندازه گیری و ارزشیابی: ارزشیابی جامع تر از اندازه گیری است به گونه ایکه علاوه بر جنبه های کمی، جنبه های کیفی رفتار را در بر می گیرد. اندازه گیری فاقد فرآیند ارزشی است اما در ارزشیابی عکس این مطلب صادق است.خصیصه های مورد مطالعه،با دقت برگزیده می شود و باید معرف ارزش های تربیتی باشد.
مطالب بیشتر: