دستگاه قلبی عروقی را بیشتر بشناسید
“خون، رگهای خونی و قلب اجزای اصلی این سیستم ( دستگاه قلبی عروقی) هستند”
در واقع رگهای خونی سیستمی ارتباطی را با تمام اجزای زندۀ بدن تشکیل می دهند .همان طور که می دانید،کار قلب تلمبه کردن خون و به گردش درآوردن آن است که بدین ترتیب کمک می کند خون از طریق رگها بین تمام اجزای بدن توزیع شود .
در درون رگها خون همیشه در یک جهت معین جریان می یابد و مکرراً از درون قلب می گذرد
رگهای خونی سه نوعند:
- سرخرگ یا شریان
- مویرگ
- سیاهرگ یا ورید
دستگاه قلبی عروقی
به طور کلی هر کدام از این رگها وظیفه خاص خود را دارد .حال اجازه بدهید به تک تک آنها بپردازیم:
۱-.سرخرگ خون را از قلب به دست و پا و سایر اعضای بدن می رساند.سرخرگهای عریض، دارای جدارۀ ضخیم، عضلانی و قابل ارتجاع هستند .
اگر تا به حال منبع آب شهری را دیده باشید حتماً متوجه شده اید لوله هایی که از منبع خارج می شوند، چون از آنها مقدار زیادی آب می گذرد قطور، ضخیم و محکم هستند ولی پیش از رسیدن به منازل باریکتر می شوند .
سرخرگها نیز تقریباً به همان صورت به رگهای کوچکتری تقسیم می شوند .این رگهای کوچکتر را شریانچه می نامند که آنها نیز به نوبۀ خود به رگهای کوچکتری به نام مویرگ تقسیم می شوند.
۲-کار مویرگها هم حمل کردن خون است، با این تفاوت که آنها خون را به تمام سلولهای منفرد می رسانند .
برخلاف شریانها و شریانچه ها، جدارهمویرگها خیلی نازک و قابل نفوذ است .چون مویرگها نازک و قابل نفوذند، اجازه می دهند که گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن و همچنین آب و مواد محلول در خون به درون و بیرون بافت آنها نفوذ کنند.
عاقبت مویرگها مجدداً یکی می شوند و رگهای بزرگتر و بزرگتری را تشکیل می دهند که سیاهرگ یا ورید نامیده می شوند.
۳-کار سیاهرگها برگرداندن خون ناخالص به قلب است .بنابراین ملاحظه می کنید که خون خالص از قلب خارج می شود و سرانجام خون ناخالص به آن باز می گردد .
قلب تلمبه ای عضلانی است بعضی از خصوصیات قلب عبارتند از:
- اندازه : قلب هر کس به اندازه مشت اوست
- وزن : وزن آن در مردان حدود ۳۰۰گرم و در زنان حدود ۲۵۰ گرم است.
- عضلات : قلب از عضلات ویژه ای ساخته شده است که با عضلات معمولی فرق می کندچون تپش مداوم قلب،عضلات عادی را خسته ۳۳فرسوده می کند .عضله قلب بادوام است، حالت ارتجاعی دارد، به سرعت بهبود می یابد و هیچ نگرانی در مورد فرسودگی و پاره شدن آن نیست .به عبارت دیگر، قلب خستگی ناپذیر است .
دستگاه قلبی عروقی و سازگاری با تمرین
میوکارد چیست؟
به عضله قلب میوکاردیوم می گویند و غشایی که بخش خارجی این عضله را می پوشاند پریکاردیوم و پوشش داخلی آن اندوکاردیوم نامیده می شود.
در قلب چهار محفظه وجود دارد، دو محفظه ای که جدارۀ نازکتری دارند دهلیز و دو محفظۀ دیگر که جداره ای ضخیمتر دارند بطن های قلب هستند .این چهار محفظه به شکل دو اتاقک چپ و راست آرایش داده شده اند
اتاقک راست شامل دهلیز راست در بالا و بطن راست در پایین است، و مشابه آن اتاقک چپ، دهلیز چپ را در بالا و بطن چپ را در پایین شامل می شود .
از آنجایی که باید دری وجود داشته باشد که خون بتواند از طریق آن از محفظهبالا به محفظه پایین جریان یابد، دریچه های یک طرفه ای وجود دارند که اجازه می دهند خون فقط در یک جهتیعنی از دهلیزها به بطنها جریان یابد.
سه لتی و میترال
دریچه بین دهلیز و بطن راست را دریچه سه لتی، و دریچۀ بین دهلیز و بطن چپ را دریچه میترال می نامند .
اتاقک های راست و چپ با دیواره ای از هم جدا شده اند و هیچ ارتباط مستقیمی بین دو طرف راست و چپ وجود ندارد .
دو دهلیز و دو بطن به وسیله دو جداره یا حایل مختلف از هم جدا شده اند.
علت اینکه دهلیزها دیواره نازکی دارند این است که آنها خون را از سیاهرگها می گیرند و صرفاً آن را به محفظه های پایین تر، یعنی بطنهامی رانند .
چون برای این کار نیرو و تلاش زیادی موردنیاز نیست، دیواره دهلیزها نازک است .
در مقابل، بطنها باید خون را با هر تپش قلب به درون رگها تلمبه کرده، بفشارند .بنابراین چون کار بطنها بسیار دشوار و سنگین است، دیواره آنها نیز ضخیمتر است
دستگاه قلبی عروقی
.
انقباض قلب است که بیشترِ نیروی لازم را برای به گردش درآوردن خون تأمین می کند و در اینجاست که سفر خون در بدن یا به اصطلاح گردش خون آغاز می شود .
تحریک برای انقباض قلب از خود قلب سرچشمه می گیرد .
تلمبه کردن خون
عمل قلب در تلمبه کردن خون الگوی حرکتی متناوبی را شروع می کند که ما سعی خواهیم کرد آن را قدم به قدم دنبال کنیم.
مرحله اول :
سیاهرگهای بزرگ، یعنی ورید اجوف فوقانی و ورید اجوف تحتانی، خون عاری از اکسیژن را به درون دهلیز راست تخلیه می کند.
مرحله دوم :
دهلیز راست منقبض می شود و خون را از طریق دریچهسه لتی به بطن راست تلمبه می کند.مرحله سوم :این بار بطن راست منقبض می شود و خون را برای اکسیژن گیری به درون ششها تلمبه می کند .تا این قسمت از گردش خون را مدار ریوی یا گردش خون ریوی می نامند
مراحل
- خون پس از اکسیژن گیری در ششها وارد دهلیز چپ می شود
- دهلیز چپ منقبض می شود و خون را به درون بطن چپ تلمبه می کند
- این بار بطن چپ منقبض می شود و خون را به درون سرخرگ آئورت تلمبه می کند و از آنجا خون از طریق سرخرگها و شبکه مویرگها در تمام بدن جریان پیدا می کند .سلولهای بدن اکسیژن خونرا می گیرند و خون عاری از اکسیژن از طریق سیاهرگهای بزرگ به دهلیز راست بازگردانده می شود و با این کار مدار سیستمیک یا گردش خون عمومی کامل می شود
این سیکل ادامه می یابد تا اینکه ناگهان دو دهلیز تقریباً به طور همزمان منقبض می شوند و سپس دو بطن منقبض می گردند .
چرا ورزشکاران از ضربان قلب کمتری برخوردار هستند؟
جالب است بدانید!
جالب است بدانید در یک دقیقه قلب در حدود ۷۰ تا ۷۵ بار ضربان می کند
دستگاه قلبی عروقی
خون ناخالصی که به طرف قلب بر می گردد، در درون ششها اکسیژن گیری می کند و به خون خالص تبدیل می شود.مدار ریوی مسیر کوتاهی است که در آن خون از دهلیز راست به بطن راست می رود و از طریق شریان ریوی وارد شبکه مویرگهای درون ریه ها می شود که در آنجا اکسیژن می گیرد یا به اصطلاح خالص می شود و سپس از طریق ورید ریوی وارد دهلیز چپ می گردد.
مدار دیگر که مدار سیستمیک نامیده می شود، از دهلیز چپ شروع می شود که خون از آنجا وارد بطن چپ و سپس آئورت، بزرگترین شریان قلب می شود و بعد از آن وارد شاخه های آن و از طریق آنها وارد شبکه مویرگها می شود کهبه تمام نقاط بدن می روند .
پس از آن خون وارد وریدهای اجوف فوقانی و تحتانی و از آنجا وارد دهلیز راست و سپس بطن راست می شود که مدار دیگر از آنجا شروع می شود .
حتماً شما هم دریافته اید که این مدار دوم خون را در تمام نقاط بدن به گردش در می آورد، البته غیر از ریه ها که به گردش درآوردن خون در آنها به عهده مدار ریوی است .
حاصل گردش خون در بدن، تأمین غذا و اکسیژن برای بافتها و جمع آوری محصولات زائد آنها است.
بیشتر بخوانید:
هایپرتورفی قلب و علت این عارضه
