درمان درد های عصب سیاتیک

عصب سیاتیک

امروزه عموم مردم از دردهای عصبی رنج میبرند این دردها معمولا در ناحیه کمروران ها شایع تر است. در میان بدنسازان  ودیگر شاخه های ورزش های قدرتی افراد زیادی هستند که ازاین دردها در امان نیستند. ازبارزترین دردهای عصب سیاتیک میتوان به درد درناحیه پشت ران ها اشاره کرد که این درد تا قوزک پاو تاکف پا تیر می کشد وفرد را کاملا ناتوان میکند. علت اصلی این دردها فشارآمدن برعصب سیاتیک  میباشد که در اینجا به چند عامل ونحوه درمان آن اشاره میکنیم.

۱٫کوتاه شدن عضلات
کوتاه شدن ویامنقبض شدن عضلات در اثر فشاری است که یکباره برعصب سیاتیک وارد می شود که درد کشنده ای را همراه دارد . نتیجه آن  تنبلی و به کارنگرفتن عضلات در زندگی عادی میباشد که معمولا بافشار های چندانی در گیر نمیشوند منجر به بروز این عارضه میشود.

۲٫ کم تحرکی
بسیاری از افراد در طول عمر خود تحرک زیادی ندارند ولی به ناگاه درهوای آزاد هوس دوچرخه سواری کرده یاشروع به دویدن در سرعتهای بالا میکنند.
دردرجه اول عضلات شدیدا تنبل میشوند وهمین تنبلی به کوتاه شدن ختم شده وبرعصب سیاتیک فشار ودردهای زیادی را وارد میکند.

۳٫جا به جا شدن مهره ها
در برخی مواردضربه های ناگهانی مانند حرکات تمرینی یک ضرب دوضرب یا تصادفات رانندگی باعث جابه جاشدن مهره های کمر میشوند که موجب وارد شدن فشار شدید بر اعصاب ودرد های عصبی میشود.

۴٫کم شدن فاصله بین مهره ها
گاهی اوقات به دلیل کم شدن فاصله بین مهره ها فشار زیادی بررشته های عصبی وارد میشود که  همین فشار به درد  شدیددر ناحیه کمر وپشت ران می انجامد .این حالت در میان وزنه برداران وکسانی که باوزنه سروکار دارندوتمرین های سنگین که فشار عمودی برکمر وارد میکند شایع تر است. ازاین رو توصیه میشود پس از پایان تمرینات حرکات کششی مانند آویزان شدن از میله بارفیکس  راجراکنید اگرتوجهی نکنید ممکن است پس ازچند سال تمرین به انواع دردها دچار شوید .

۵٫ اسپاسم های شدید
عضلاتی که تابه امروز فعالیت چندانی ندارند به یکباره بافعالیت های شدید وکشش های ناگهانی روبه رو میشوند به دلیل اینکه تاب و تحمل این کشش ها را ندارند شدیدا منقبض شده واین انقباض تا مدتها ادامه پیدا کرده وتبدیل به اسپاسم میشود وبه دلیل وارد شدن درد برعصب سیاتیک دردی شدیدی درنواحی پشت ران ها بروز میکند. استراحت درچند روز اول واستفاده از دارو های شل کننده عضلات ضروری بوده وورزش درمانی پس از رفع اسم پاسم ها عضلانی باید انجام شود.

۶٫ بیرون زدگی دیسک کمر
دربرخی موارد دیسک هایی که بین مهره ها قرار دارندبه دلیل فشار وضربه های ناگهانی که به صورت عمودی یاحتی افقی برستون فقرات وارد شده ازموقعیت خود خارج شده وفرد دچار بیرون زدگی دیسک میشود که براعصاب فشار شدیدی وارد شده ودردزیادی درناحیه کمر وپشت رانها بروز می کند.شایع ترین دلیل وارد شدن فشار برعصب از دست رفتن بالانس عضلانی وضعیف شدن عضلات دربرخی از نقاط بدن بوده است. مواقعی که دردشدید باشد درمان بافیزیوتراپی یاورزش درمانی شروع میشود اگر بهبودی حاصل نشد به ناچار باید به تیغ جراحی سپرده شود.

نکته جالب توجه دراین موارد درمان غیر دارویی میباشد برای تمرین دادن افرادی که با این دردها دست به گریبان هستند حرکت دادن اعضا منجر به تشدید درد میشود ومعمولا زمانی که افراد رابه  انجام حرکات  تمرینی توصیه میکنیم ازرودر رو شدن با آن شدیدا خود داری میکنند واین در حالی است که راه اصلی درمان این دردها تمرین دادن عضلات وتقویت وفرم دادن وبالانس کردن عضلات آسیب دیده است.

نظر پزشکان

به گفته یک متخصص ارتوپدی، راه رفتن در آب کم عمق در پیشگیری و درمان دردهای سیاتیک بسیار موثر است.

دکتر محمد جواد جزایری در گفت‌وگو با ایسنا، در این رابطه اظهار کرد: در این روش فرد ابتدا باید آرام آرام طول استخر را راه رفته و به سمت عقب بازگردد زیرا این کار در کشش عضلات و شل کردن آنها بسیار موثر است و تاثیر شگفت‌انگیزی بر بدن بیمار دارد.

وی در خصوص علل دردهای سیاتیکی، گفت: تورم، بیرون زدگی یا پارگی دیسک بین مهره‌ها، مهم‌ترین علت دردهای سیاتیکی است که ممکن است متعاقب یک حرکت سنگین مثل بلند کردن جسم سنگین در حالت ایستاده با خم شدن ناگهانی و چرخش کمر به وجود بیاید.

وی افزود: در بعضی از مواقع ضربه محکم به عصب یکی از دلایلی است که این دردها را به وجود می‌آورد. در این حالت درد از کمر به باسن و ران می‌رود و به پشت زانو، ساق و پشت پا می‌رسد و همه این اعضا را در بر می‌گیرد.

وی ادامه داد: این دردها با بالا رفتن فشار داخل شکم، هنگام سرفه و عطسه افزایش پیدا می‌کند.

این متخصص ارتوپدی درباره حرکات ورزشی و بروز دردهای سیاتیکی، اظهار کرد: انجام حرکات ورزشی سنگین به تشدید این دردها می‌انجامد.

وی تاکید کرد: پوزیشن‌های بد مانند نشستن به مدت طولانی، بلند کردن جسم سنگین به شکل غلط نیز افراد را دچار مشکل می‌کند که فرد باید برای پیشگیری از این دردها هنگام بلند کردن جسم سنگین ابتدا زانو زده، به گونه‌ای که زانوی راست در جلو باشد و زانوی چپ در عقب و سپس آن جسم را با دو دست تا ناف بلند کرده و در حالت خمیده حمل کند و چون در این حالت فشار در همه قسمت‌های کمر، ران، زانو و مچ پا پخش می‌شود، این راه، بهترین روش برای بلند کردن اجسام سنگین است.

به گفته وی، نشستن‌های طولانی مدت که بیشتر در مورد کارمندان مشهود است نیز در اصلاح وضعیت نشستن قابل اصلاح است و تا میزان زیادی از فشار بر عصب سیاتیک می‌کاهد.

وی ادامه داد: افراد هنگام نشستن پشت میز نباید خم شوند، بلکه باید کمر خود را راست نگه داشته و به صندلی تکیه بدهند و اگر امکان داشت در پشت صندلی‌شان بالشی قرار داده یا از صندلی‌هایی استفاده کنند که در قسمت کمر آنها یک برآمدگی به سمت جلو دارد. علاوه بر این باید چهارپایه‌ای را زیر زانو قرار داده تا زانو خم شود به گونه‌ای که سر زانو کمی بالاتر از کشاله ران قرار بگیرد.

این ارتوپد افزود: قوس کمر که به علت چاقی و بیرون زدگی شکم به وجود می‌آید یکی دیگر از عوامل اصلی در بروز دردهای سیاتیکی است.

به گفته وی، رانندگی‌های طولانی مدت نیز در این رابطه نقش مهمی دارد که به این منظور فرد باید نزدیک فرمان اتومبیل نشسته و زانوهایش را به گونه‌ای خم کرده باشد که در جهت کلاج و ترمز قرار گیرد.

وی همچنین به افرادی که در طول روز  زمان  زیادی را سرپا می‌ایستند، توصیه کرد: افرادی که در طول روز زیاد راه می‌روند مانند خانم‌های خانه‌دار، باید  زمان  ایستادن خود را کوتاه کرده و در وقفه‌های کاری خود هفت تا هشت دقیقه روی زمین خوابیده و پاهایشان را روی مبل یا سطح بلندتر از سطح زمین بگذارند.

دکتر جزایری در رابطه با نحوه درمان دردهای سیاتیکی افزود: درمراحل اولیه درمان برای فرد دو تا سه روز استراحت مطلق تجویز می‌شود اما اگر فرد در حالت حاد قرار گیرد به گونه‌ای که انگشتانش گزگز کند و با کاهش حس همراه باشد باید حتما به پزشک مراجعه کرده و تحت معالجه جدی قرار گیرد.

وی افزود: در حالت استراحت مطلق فرد باید از انجام هر کاری خودداری کرده و در بستر استراحت کند اما این مدت استراحت نباید طولانی شود زیرا عضلات بدن ضعیف شده و باعث درد شدید می‌شود. بنابراین فرد باید پس از ۴۸ ساعت استراحت به تدریج و با ملایمت کارهای روزانه‌اش را از سر بگیرد.

وی تاکید کرد: در مواردی که دیسک بین مهره‌ها پاره شده و به گونه‌ای شدید باشد که بیمار نتواند راه برود، فرد باید تحت نظر پزشک متخصص قرار گرفته و در صورت لزوم جراحی شود.

سیاتیک دردی است که از پایین کمر و باسن شروع می شود و تا ساق ها ادامه می یابد. کلمه سیاتیک از عصب سیاتیک گرفته شده است که قبلاً اعتقاد بر این بود که علت درد این عصب است که از پایین کمر شروع شده و از کپل گذشته و به ساق پا ختم می شود. اما در حقیقت علت سیاتیک فشرده شدن دیسک مهره ای از کمر است که ریشه عصب سیاتیک از داخل آن شروع شده است و این فشردگی باعث فشار آمدن به ریشه این عصب می شود.

این نوع کمر درد نسبت به انواع دیگر کمر درد کمتر شایع است. به عنوان مثال فعالیت های ورزشی، حرکت های نمایشی و فعالیت های سنگین سبب کمر درد و پا درد می شوند که معمولا با سیاتیک اشتباه گرفته می شوند. چالشی که برای یک پزشک وجود دارد این است که بتواند میان یک درد با ريشه اعصاب که ناشی از فشرده شدن عصب است و یک درد منتقل شده که ناشی از کشیدگی و سفت شدن عضلات و تحت تاثیر قرار دادن ستون فقرات است درست تشخیص بدهد.

آب درمانی و فواید آن برای بدن

علائم

معمول ترین نشانه سیاتیک درد شدید پشت ران و ساق و کمر درد است که شدت دو تای اول از کمر درد بسیار بیشتر است. معمولا بیمار درد متوسط یا شدیدی را تجربه می کند که از باسن شروع می شود و به پا و ساق منتشر می شود. مهم است که بدانید سیاتیک سبب ایجاد درد در پشت زانو می شود. معمولاً بیماران سابقه درد کمر را چند هفته یا چند روز قبل تجربه می کنند و پس از آن درد به پا ها منتشر می شود که شدت آن از کمر درد بسیار بیشتر است و در بعضی موارد کمر درد به کل از بین می رود.

البته در صورتی که بیمار سابقه قبلی طولانی مدت سیاتیک داشته باشد ممکن است به تدریج درد در قسمت های کپل و پشت ران مستقر شود. در چنین وضعیتی فرد احساس درد شدید دارد که محل آن مبهم است و ممکن است در قسمت های پایینی پا و ساق دردی احساس نکند.

معمولا دلیل مشخصی برای بروز سیاتیک نمی توان برشمرد. ایستادن، نشستن، بلند کردن اجسام سنگین، عطسه کردن یا حتی عکس العمل ناشی از پیچ خوردگی روده ممکن است منجر به بدتر شدن درد شود. دراز کشیدن معمولاً راحت ترین وضعیت برای چنین فردی است. مورمور شدن احساس ضعف و مشکلات روده ای یا مثانه ای هم می تواند از عوارض سیاتیک باشند که البته این علانم بسیار نادر هستند.

تشخیص و درمان

بررسی کامل سابقه بیماری و معاینه فیریکی در تشخیص سیاتیک بسیار مهم است. هیچگاه نمی توان تست کرد آیا ریشه عصب تحت فشار است یا خیر. بلکه می توان با حرکاتی این شرایط را در فرد ایجاد کرد. این آزمایش باید بوسیله پزشک انجام شود و عبارت است از حرکت دادن پاها  در جهت هايي و به میزانی است که اعصاب سیاتیک را تحت کشش قرار دهد در این هنگام اگر بیمار احساس درد داشت احتمال اینکه علت درد سیاتیک باشد زیاد است.

بعضی از این بیماران بدون درمان خاصی بهبود می یابند. و آنها که احتیاج به درمان نیاز دارند معمولاً با یک سری درمان ها از قبیل مدت کوتاهی استراحت، و انجام ندادن بعضی حرکات و فعالیت ها همراه با دارو های کاهنده درد بهبود می یابند. فیزویوتراپی و برنامه های ورزشی کششی و تقویتی برای برگشت بیمار به فعالیت های روزمره بسیار مفید هستند.

همچنین در مواردی خاص برای بعضی از بیماران که درد شدید سیاتیک دارند و با توسل به مدارک پزشکی عینی مانند MRI که در آن مشخص شده است دیسک تغییر شکل داده است ممکن است به عمل نیاز باشد. بیمارانی که مشکل پیشرفته در عصب دارند یا مشکل عضلانی پیشرفته دارند شانس بهبودی بیشتری پس از عمل دارند تا کسانیکه درد دارند و مشکل ضعف عضلانی ندارند.

حتی گچ تنگ، بوت بلند تنگ و یا انداختن یک پا بر روی پای دیگر به مدت طولانی میتواند شاخه پرونئال آن را فلج کند.در مسیر حرکت عصب سیاتیک از لگن تا انگشتان پا هر گونه جسم برنده یا نافذی میتواند عصب را قطع کند.

علائم آسیب به عصب سیاتیک و شاخه های آن

در صورت آسیب به عصب سیاتیک از لگن تا بالای ساق هر کدام از علائم زیر میتوانند ایجاد شوند

درمان آسیب عصب سیاتیک و شاخه های آن

در موارد آسیب هایی که بدنبال زخم های باز ایجاد شده و احتمال پارگی عصب زیاد است درمان بصورت جراحی و ترمیم عصب پاره شده است.در موارد شکستگی ها و یا دررفتگی ها باید ابتدا جابجایی استخوان را درمان کرد.

بسیاری از آسیب های عصبی بسته با برطرف کردن عاملی که به عصب فشار میاورد و صبر کردن بهبود میابند. در صورت عدم بهبود بعد از چند ماه ممکن است نیاز به عمل جراحی برای ترمیم عصب آسیب دیده وجود داشته باشد.

نتایج ترمیم عصب سیاتیک و شاخه های آن زیاد رضایت بخش نیست.

در مواردی ممکن است پزشک اروپپد از روش جابجا کردن تاندون های ساق برای بحرکت درآوردن مفصلی که به علت عضلات فلج شده خوب حرکت نمیکند استفاده کند.

در مراقبت از آسیب های عصب سیاتیک و شاخه های آن چه درمان جراحی انتخاب شود و چه عامل فشارنده عصب برطرف شده و برای بازگشت کارکرد عصب صبر شود، بایدمفاصلی که به علت فلج شدن عضلات مربوطه خوب حرکت نمیکنند به توسط آتل و اسپلینت در وضعیت مناسب قرار بگیرند. همچنین بیمار یا همراهان وی تا وقتی حرکات ارادی مفصل امکانپذیر نشده است، باید با کمک دست سالم خود چند بار در روز تمامی مفاصل اندام را در تمام جهات حرکت دهد تا دچار خشکی نشوند.

بیشتر بدانیم:

درد های سیاتیک

علت کمر درد و پا درد

آرتروز لگن چه علائمی دارد

سندروم پریفورمیس