در مورد سندروم پیکا چه می دانید؟ آیا تا به حال با فردی روبرو شده اید که خاک می خورد یا مدام موهایش در دهانش باشد و آنها را بجود؟ این افراد به این سندروم پیکا مبتلا هستند. آیا این سدروم با بیماری های روانی در ارتباط است؟ آیا عوارضی به دنبال دارد؟ در این مقاله به بررسی این سندروم خواهیم پرداخت و در مورد راه های تشخیص و درمان آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
سندروم پیکا چیست؟
پیکا نوعی اختلال خوردن با علت ناشناخته است و به معنی اشتیاق و تمایل به خوردن مواد غیر غذایی یا دارای ارزش غذایی کم، از قبیل نشاسته، خاک، گل رس، خاکستر، گچ، مهر نماز، پودر لباس شویی، مو، صابون، خمیر دندان، قهوه، پلاستیک، خاکستر سیگار، سکه، ذغال، سر کبریت سوخته، ته سیگار، کاغذ، رنگ و غیره می باشد.
پیکا به سه دسته کلی تقسیم می شود که شامل خاک خوری (Geophagia)، مواد مضر فاقد مواد مغذی (Pagophaphia) و خوردن مواد قندی و نشاسته ای (Amylophagia) می باشد.
پیکا معمولا در زنان باردار و شیرده، کودکان، افراد عقب مانده ی ذهنی و همچنین در افراد دارای مشکلات روحی و روانی دیده می شود. شیوع پیکا در دوران بارداری بین ۶۸-۰% گزارش شده است و بروز آن به منطقه ی جغرافیایی، نژاد، جنسیت، فرهنگ یا شرایط اجتماعی خاصی محدود نمی شود و حتی تنها محدود به دوران بارداری نیست. هنوز علت پیکا مشخص نشده ولی برخی فرضیه ها، کمبود مواد مغذی از قبیل آهن، کلسیم، مس، روی را در این امر دخیل دانسته که منجر به مصرف مواد غیر غذایی حاوی این مواد مغذی می شود.
در بعضی مطالعات نیز علت پیکا در بارداری، تسکین احساس تهوع و استفراغ گزارش شده است. بسیاری از افرادی که پیکا دارند، از بیان آن شرم دارند چون این پدیده را از اختلالات روانی محسوب می کنند، در حالی که پیامد های خطرناکی از جمله انسداد و سوراخ شدگی روده، زایمان زودرس، مسمومیت با جیوه و سرب، هایپر و هیپوکالمیا، چاقی، نقص در تغذیه مناسب در بارداری، کم خونی فقر آهن و..دارد لذا با تشخیص به موقع و اقدام جهت کنترل و درمان پیکا از عوارض بعدی جلوگیری می شود.
پیکا معمولا، باعث آسیب جدی پزشکی نمی شود. با این حال، برخی از بیماران مشکلاتی از قبیل موارد زیر را پیدا می کنند:
- انسداد روده به وسیله مواد بلعیده شده
- مسمومیت ناشی از خوردن اشیای رنگی
- عفونت انگلی ناشی از خوردن کثیفی
خود سندروم پیکا به ندرت عملکرد اجتماعی را مختل می کند، اما اغلب در افراد با اختلالات ذهنی دیگر که باعث ضعف ذهنی هستند (مثل اوتیسم، ناتوانی ذهنی، اسکیزوفرنی) رخ می دهد. بلعیدن اشیا به منظور تلاش برای آسیب رساندن به خود پیکا محسوب نمی شود. پیکا ممکن است چند ماه طول بکشد و سپس خود به خود از بین برود؛ به ویژه در کودکان.
علائم سندروم پیکا
- معمولا کم اشتها هستند و سعی می کنند غذا نخورند
- گوشه گیر می شوند و در فعالیت های گروهی کمتر شرکت می کنند
- سعی می کنند تنها غذا بخورند
- از مشکل خود تا حدودی شرمسار و خجل هستند
- وجود خشم، افسردگی، ترس و اضطراب در آنها
عوامل موثر در بروز این بیماری
- عادت داشتن به کشیدن موها و بازی کردن با موهایشان
- مبتلا بودن به اختلال پوست کنی (در این اختلال فرد پوست خود را می خراشد)
- کاهش ویتامین های بدن
- گرفتن رژیم های سخت
- مشکلات روانی
- مشکلات ذهنی
- دوران بارداری
تشخیص سندروم پیکا
معیارهای بالینی : پیکا زمانی تشخیص داده می شود که
- یک بیمار به طور مداوم و برای مدتی بیش از یک ماه اشیای غیرخوراکی بدون ارزش غذایی را بخورد.
- خوردن این مواد برای سطح بهبودی بیمار مناسب نیست.
- خوردن این مواد بخشی از یک سنت فرهنگی نباشد.
- اگر در بیمار مبتلا به اختلال دیگر رخ دهد، به اندازه کافی قوی و سخت است تا توجه خاص پزشکی را نیاز داشته باشد.
پیکا در کودکان زیر دو سال تشخیص داده نمی شود زیرا در آن زمان خوردن چنین موادی به عنوان بخشی از فرایند طبیعی رشد در نظر گرفته می شود.
اگر پزشکان به پیکا مظنون شوند، وضعیت تغذیه‌ای را به منظور بررسی کاهش وزن و نقص ها و کمبود های غذایی مورد ارزیابی قرار می دهند.
گاهی اوقات پیکا هنگامی تشخیص داده می شود که بیماران علائم اختلال روده (برای مثال، درد شدید و یبوست)، مسمومیت سربی یا عفونت انگلی داشته باشند که در این هنگام باید به اورژانس یا پزشک مراجعه کنند.
ممکن است براساس علایم بیمار و یا مواد بلعیده شده آزمایش هایی نیز انجام شود. این آزمایش ها در بیماری که مواد رنگی خورده است شامل آزمایش خون برای بررسی مسمومیت سربی و در بیماری که خاک خورده است آزمایش مدفوع برای تشخیص عفونت انگلی است.
درمان
- اصلاح رفتاری
- درمان نواقص غذایی و دیگر عوارض
- درمان با دارو
- صحبت کردن با فرد در مورد عوارض این سندروم و خطراتی که می تواند او را تهدید کند
روش های اصلاح رفتاری ممکن است به این سندروم کمک کنند اما در مورد درمان های خاص پیکا اطلاعات کمی وجود دارد.
مشکلات غذایی و مشکلات دیگر درمان می‌شوند. انسداد روده ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
عوارض سندروم پیکا
- اختلال در تکلم
- اختلال در رشد فکری
- اختلال در کنترل حرکات
- ضایعه مغزی خفیف
- وابستگی شدید به اطرافیان
- حواس پرتی
- کم شدن توجه
- عفونت
- انسداد روده
- اختلال در ارتباطات و روابط
درمان تغذیه ای و میزان فعالیت موثر برای این بیماران
افرادی که به این بیماری مبتلا هستند باید یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین و مواد معدنی داشته باشند. این افراد می توانند هر فعالیتی داشته باشند و هیچ محدودیتی برای آنها وجود ندارد.
انواع سندروم پیکا
از جمله شایع ترین انواع سندروم پیکا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خوردن نشاسته: این نوع سندروم بیشتر در زنان باردار دیده می شود و بیمار بیشتر دوست دارد مواد قندی و نشاسته ای بخورد.
- ژئوفاژی: این نوع سندروم که بیشتر در زنان باردار و کودکان دیده می شود، فرد را وادار به خوردن خاک و گچ می کند.
- خوردن مواد شیشه ای: در این سندروم فرد بیشتر می خواهد مواد شیشه ای را بجود.
- پاگوفاژی : در این نوع سندروم که فرد به کمبود آهن نیز دچار است، بیمار تمایل شدیدی به خوردن یخ و نوشیدنی های خیلی یخ دارد.
- چوب خوری: این نوع سندروم پیکا بیشتر در کودکان دیده می شود و فرد تمایل دارد وسایل چوبی مانند کاغذ و مداد را بجود.
- مو خوری: در این نوع فرد دوست دارد موهای خود یا دیگران را بخورد.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه شدید که فرزند شما به این سندروم مبتلا است، برای بررسی های بیشتر به پزشک متخصص یا روانشناس مراجعه کنید. اگر بیش از ۲ هفته سعی در ترک عادات غلط سندروم پیکا در خود، کردید و نتیجه مثبتی نگرفتید حتما به پزشک مراجعه کنید.
شما چه نوعی از سندروم پیکا را تا به حال دیده اید؟ تجربیات خود را به اشتراک بگذارید. در این مواقع چه درمان های خانگی یا گیاهی را به کار برده اید؟ چه راه هایی را برای مبارزه با این بیماری پیش گرفته اید؟
