🟡اصول کلی و حرکت سیستم گوارشی

به طور کلی دیواره لوله گوارش از ۵ لایه تشکیل شده است که به ترتیب شامل»»»سروز»»»لایه عضلانی طولی»»»لایه عضلانی حلقوی»»»لایه زیر مخاطی »»»مخاط

🔺❗توجه کنید که هریک از دسته های عضلانی طولی و یا حلقوی،
فیبر های عضلانی توسط اتصالات شکاف دار به صورت الکتریکی به هم متصل شده اند . به این ترتیب ، عضلات لوله گوارش به صورت یک واحد عملکردی و یا سن سیتیوم می‌باشند.

۷ اختلال در هضم دستگاه گوارش

🟠فعالیت تحریکی عضله صاف دستگاه گوارش

🔸در دستگاه گوارش ،سلول هایی با نام سلول های بینابینی کاخال وجود دارند که باعث ایجاد امواج آهسته در پتانسیل استراحت عضله صاف میشوند. و این سلول ها به عنوان ضربان ساز الکتریکی در دستگاه گوارش شناخته میشوند .
🔸از عواملی که غشاء عضله صاف گوارشی را دپلاریزه می کنند و سبب ایجاد تحریک پذیری فیبرهای عضله صاف میشوند میتوان به کشیدگی عضله ، اثر گذاری استیل کولین و تحریک ایجاد شده از چند هورمون گوارشی اشاره کرد.
🔸بلعکس حالت قبل عواملی که غشاء عضله صاف را در دستگاه گوارشی ،هیپرپلاریزه میکنند شامل نوراپی نفرین و ..می‌باشد.

🔴کنترل عصبی لوله گوارش

🔺دستگاه گوارش دارای یک سیستم عصبی روده ای به نام سیستم عصبی انتریک که از مری شروع و تا مقعد ادامه می یابد .
🔺سیستم عصبی روده ای از ۲ شبکه عصبی به نام های شبکه عصبی مینتریک و شبکه عصبی زیرمخاطی یا مایسنر ایجاد شده است.
🔺شبکه عصبی مینتریک بین لایه های طولی و حلقوی قرار دارد و شبکه زیر مخاطی در زیر لایه مخاطی قرار دارد .

🔺سیستم عصبی روده ای خود به نهایی میتواند در حرکت و ترشح لولهٔ گوارشی نقش ایفا کند ولی سیستم اعصاب اتونوم یا همان سمپاتیک و پاراسمپاتیک در تنظیم آن همکاری میکنند.

🔺به طور کلی اعصاب پاراسمپاتیک در تحریک لوله گوارش و اعصاب سمپاتیک در مهار آن نقش دارند.
🔺تعداد زیادی از رشته های عصبی حسی آوران به دستگاه گوارش عصب رسانی می کنند . و میتواند باعث مهار یا تحریک حرکات و ترشحات دستگاه گوارشی شوند.

🟢انواع هورمون های کنترلی دستگاه گوارش

دستگاه گوارش علاوه بر سیستم عصبی ، توسط هورمون های گوارشی مختلف نیز مدیریت میشود. برخی از این هورمون ها شامل :

✅گاسترین
این هورمون توسط سلول های واقع در حفرات معده در نتیجه پاسخ به تحریکات ناشی از هضم غذا شامل اتساع معده ترشح میشود و سبب تحریک ترشح اسید معده و تحریک رشد مخاط گوارشی می‌شود.

✅کوله سیستو کینین
این هورمون نیز به طور عمده در پاسخ به حضور فرآورده های هضم غذا شامل چربی و اسید های چرب به خصوص مونو گلیسرید ها و محتویات روده ، از سلول های واقع در مخاط دوازدهه و روده باریک ترشح میشود . این هورمون سبب انقباض کیسه صفرا میشود و تا حد کمی موجب مهار انقباضات و کاهش تخلیه معده می گردد .این هورمون از طریق تحریک رشته های عصبی آوران حسی در دوازدهه موجب مهار اشتها می‌شود.

✅سکرتین
سکرتین اولین هورمون گوارشی بود که شناخته شد . این هورمون نیز از سلول های واقع در مخاط دوازدهه در پاسخ به ورود شیره اسیدی معده ترشح می گردد . سکرتین اثر کمی بر حرکت دستگاه گوارشی دارد و عمل اصلی آن افزایش ترشح یون بی کربنات از پانکراس است.

✅پپتید مهاری معده
پپتید مهاری معده یا همان GIP به طور عمده در پاسخ به حضور اسید های چرب و اسید های آمینه از مخاط قسمت های ابتدایی روده کوچک ترشح میشود .
هورمون GIP قویترین هورمون گوارشی ترشح کننده انسولین است و به همین دلیل به عنوان پپتید ترشح کننده انسولین وابسته به گلوکز نیز شناخته میشود.

✅موتیلین
هورمون موتیلین از بخش ابتدایی دوازدهه در حین گرسنگی ترشح میشود و کار آن افزایش حرکات لوله گوارش است. این هورمون در بین وعده های غذایی ، یعنی زمانی که شخص گرسنه است، باعث ایجاد حرکات پیچیده ای در لوله گوارش میشود.

⚫انواع حرکات لوله گوارش

به طور کلی ۲ نوع حرکت در دستگاه گوارش وجود دارد . یکی از این حرکات ، حرکات پیشبرنده است که غذا در طول دستگاه گوارش ، با سرعتی مناسب برای هضم و جذب به جلو پیش میبرد. و این حرکت به حرکات دودی نیز معروف است و همواره از طرف مری به سمت مقعد به انجام می رسد .
یکی دیگر از حرکات دستگاه گوارش ، حرکات مخلوط کننده می‌باشد که محتویات روده را با هم ترکیب میکند .

🔴جریان خون سیستم گوارشی

🔺عروق خونی دستگاه گوارش جزئی از یک سیستم وسیع تر به نام جریان خون احشایی هستند .
ساختمان این سیستم به گونه ای است که تمام خونی که از دستگاه گوارش ، طحال و پانکراس عبور می کند بلافاصله از طریق سیاهرگ باب کبدی به سمت کبد جریان می‌یابد

🔺عوامل هورمونی و عوامل دیگر سبب افزایش جریان خون میشود.
همچنین تحریک اعصاب پاراسمپاتیک که به معده و کولون انتهایی میروند ، همزمان باعث افزایش جریان خون موضعی میشود. برعکس ، تحریک اعصاب سمپاتیک باعث کاهش جریان خون دستگاه گوارشی می‌شود .
🔺❗توجه: اهمیت و ویژگی کاهش جریان خون در سیستم گوارشی این است که در صورتی که سایر بخش های بدن به خون احتیاج داشته باشند ، اعصاب سمپاتیک با عمل منقبض کننده عروقی خود در دستگاه گوارش ، خون را از دستگاه گوارش به سایر قسمت های بدن ارسال میکنند.