پیشگیری از بارداری
روش‌های متنوعی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد. هر زوجی با توجه به اولویت‌ها و شرایط خود مبادرت به استفاده از یکی از آن‌ها می‌کند.
هر روش جلوگیری از بارداری مزایا و معایب مرتبط با خود را دارد. در هر کدام درصد خطایی برای بارداری ناخواسته وجود دارد. در واقع شما برای اینکه روش مناسبی برای پیشگیری انتخاب کنید، باید با توجه به میزان خطر حاملگی هر کدام و مزایا و معایبشان تصمیم بگیرید.
البته در صورت داشتن شرایط خاص مشورت با پزشک ضروری به نظر می‌رسد.
۹۰درصد زنانی که به لحاظ جنسی فعال هستند، اگر طی یک سال از هیچ روش پیشگیری استفاده نکنند، باردار می‌شوند.
قطعی‌ترین روش برای جلوگیری از بارداری ، نداشتن رابطه جنسی است که مشخصا این روش، روش مناسبی نمی‌باشد.
عدم استفاده از روش‌های پیشگیری در روابط جنسی گاه زوجین را وادار می‌کند تا در صورت بارداری از سقط جنین استفاده کنند؛ به همین دلیل آگاهی از این روش‌ها و به کار بردن آن‌ها اهمیت دارد.
جلوگیری از بارداری
انواع روش‌های پیشگیری از بارداری
روش‌های پیشگیری از بارداری به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند. روش‌های انسداد کردن، روش‌های هورمونی، روش‌ها و ابزارهای درون رحمی و دیگر روش‌های پیشگیری برای جلوگیری از بارداری وجود دارند.
همچنین برخی از روش‌ها برای جلوگیری از بارداری برای بعد از رابطه جنسی غیر محتاطانه وجود دارد. در ادامه انواع این روش‌ها را شرح داده‌ایم
پیشگیری از بارداری
۱- پیشگیری از بارداری با روش‌های انسداد کردن
روش‌های انسداد کردن، روش‌هایی هستند که مانع رسیدن اسپرم به تخمک می‌شوند. این روش‌ها خود شامل موارد زیر هستند:
کاندوم مردانه: کاندوم‌های مردانه که عموما از لاتکس ساخته می‌شوند بیشتر از ۸۰ درصد در پیشگیری از بارداری موثر هستند. علاوه بر این مانع انتقال عفونت‌های جنسی را هم می‌شوند.
کاندوم زنانه: کاندوم زنانه مشابه کاندوم‌های مردانه هستند، تقریبا ۷۹ درصد قدرت پیشگیری دارند.
دیافراگم: دیافراگم یک ابزار انسداد ورود اسپرم است که داخل واژن قرار می‌گیرد و هر بار قبل استفاده از اسپرم کش روی آن استفاده می‌شود. استفاده از دیافراگم و اسپرم کش تقریبا ۹۰ درصد احتمال بارداری را کاهش می‌دهد.
کلاهک رحم: کلاهک رحم یک کاپ سلیکونی است که در انتهای واژن قرار می‌گیرد. در واقع این کلاهک دهانۀ رحم را می‌پوشاند تا اسپرم به تخمک‌ها نرسد. این روش بین ۷۰ تا ۸۵ درصد از بارداری پیشگیری می‌کند.
اسفنج ضد بارداری: اسفنج ضد بارداری که حاوی اسپرم کش است مانند کلاهک انتهای واژن جای داده می‌شود تا مانع رسیدن اسپرم به رحم بشود. استفاده از اسفنج بین ۷۶ تا ۸۸ درصد قدرت پیشگیری دارد.
اسپرم کش: اسپرم کش یک ماده شیمایی است که اسپرم را غیرفعال می‌کند. میزان تاثیر اسپرم کش ۷۱ درصد می‌باشد.
روش استفاده ازکاندوم مردانه در پیشگیری از بارداری
کاندوم را باید روی آلت در حالت نعوظ کشید و با فشار دادن آن هوای داخل آن را خارج کرد.
سپس کاندوم را تا انتهای آلت باز کرد. بعد از اتمام رابطه جنسی و انزال با نگه داشتن قسمت پایین کاندوم، آلت را از واژن خارج کنید و کاندوم را دور بیندازید.
اگر به لاتکس حساسیت داشته باشید، نوعی از کاندوم برای کسانی که به آن حساس‌اند، ساخته شده است. همچنین در صورت استفاده از لوبریکانت‌ها، دقت کنید با جنس کاندوم سازگار باشد و کاندوم را حین رابطه جنسی پاره نکند.
روش استفاده از دیافراگرم
فرد دیافراگم را ساعاتی قبل از رابطه جنسی در واژن قرار داده و تا ۶ ساعت بعد از رابطه جنسی باید در واژن نگه دارد ولی بعد از ۲۴ ساعت حتما باید خارج شود.
روش استفاده از اسپرم کش
اسپرم کش‌ها حداقل ۱۰ دقیقه قبل از رابطه جنسی باید در واژن استفاده شوند و برای ۶۰ دقیقه مؤثر باقی می‌مانند. اسپرم کش نوعی ماده‌ی شیمیایی است که به صورت کف، ژل و کرم در دسترس است.
۲- روش‌های پیشگیری از بارداری با هورمون
روش‌های هورمونی روش‌هایی هستند که باروری زنان را متوقف می‌کنند. باروری در واقع آزاد شدن تخمک از تخمدان است. این شکل از پیشگیری تاثیری در پیشگیری از عفونت‌های جنسی ندارد.
قرص‌های ضد بارداری
این قرص‌ها یکی از روش‌های رایج در میان مردم برای پیشگیری می‌باشند. قرص‌های ضد بارداری انواع مختلفی دارند و تا حدود ۹۵ درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارند.
برخی قرص‌های ضد بارداری شامل استروژن و پروژستین می‌باشد.
این قرص‌ها به شکل روزانه و مطابق با راهنمای داخل جعبه مصرف می‌شوند. برخی از قرص‌های داخل پک، بدون هورمون هستند که باعث می‌شوند سیکل ماهیانه ادامه پیدا کند.
انواع دیگر قرص‌های ضد بارداری، قرص‌هایی است که فقط حاوی پروژستین بوده و فرد باید هرروز راس ساعت مشخصی آن را مصرف کند. در این حالت ممکن است سیکل ماهیانه از نظم و حالت عادی اش خارج بشود.
قرص پیشگیری از بارداری ناخواسته یک روش هورمونی ایده آل
استفاده از قرص ضد بارداری یکی از شیوه های هورمونی پیشگیری از بارداری ناخواسته است که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
در ادامه میتوانیم به نکاتی در خصوص استفاده از این قرص ها اشاره نماییم، با توجه به این نکات قرص ها عملکرد بهتری در خصوص پیشگیری از بارداری ناخواسته خواهند داشت:
اگر در دوراه مصرف قرص ضدبارداری از آنتی بیوتیک استفاده کنید، میزان تاثیر گذاری آن را کاهش خواهید داد.
از مزایای دیگر این قرص ها میتوان به مواردی چون:
- ایجاد نظم در عادات ماهانه
- تاثیرات حفاظتی در مقابل عوامل مربوط به التهابات لگن و سرطان تخمدان و لایه درونی رحم اشاره کرد.
در ارتباط با روش های اورژانسی باید بدانید که هرچه سریع تر دست بکار شوید، نتیجه قابل قبول تر و مطمئن تر خواهد بود.
برای پیشگیری از بارداری ناخواسته قبل از مصرف هر نوع قرص حتما از راهنمایی های مشاورین مربوطه یا پزشک خود بهره بگیرید.
پچ‌های پوستی (چسب)
این روش از پیشگیری اگر صحیح انجام شود تا ۹۹ درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارد. چسب‌های پیشگیری در قسمت‌های مختلف بدن می‌تواند کار گذاشته شوند. هر پچ برای ۳ هفته در یک قسمت قرار داده می‌شود و سپس برای یک هفته برداشته می‌شود تا در آن زمان پریود اتفاق بیفتد.
تزریق: این روش پیشگیری توسط پزشک تجویز شده و هر ۱۲ هفته یک بار استفاده می‌شود. اگر از این روش درست استفاده شود و تزریق‌ها به موقع باشد، قابلیت پیشگیری بالای ۹۰ درصد می‌باشد.
نکته: زوج‌هایی که از روش ترزیق استفاده کرده‌اند، بعد از مدتی مایل به بارداری باشند، حدودا ۱۰ ماه طول می‌کشد تا باروری به حالت نرمال باز گردد.
حلقه‌های واژنی
این روش پیشگیری از بارداری در صورت استفادۀ صحیح بالای ۹۹ درصد قابلیت پیشگیری دارد ولی در صورتی که خطاهای انسانی رخ دهد، ۹۵ درصد می‌تواند موثر باشد. حلقه کوچک پلاستیکی برای ۳ هفته داخل واژن قرار داده می‌شود تا هورمون‌هایی به داخل بدن آزاد کند و برای ۱ هفته خارج می‌شود تا پریود اتفاق بیفتد.
باید ها و نباید های دوران بارداری
۳- ابزارهای داخل رحمی
این روش‌های پیشگیری از بارداری روش‌های طولانی مدت پیشگیری هستند. آن‌ها بالای ۹۹ درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارند. این روش‌ها هم مانند روش‌های هورمونی قدرت پیشگیری نسبت به بیماری‌های عفونی ندارند.
آی یو دی (IUD)
آی یو دی ابزار کوچکی است که توسط پزشک داخل رحم قرار داده می‌شود و دو نوع هورمونی و مسی دارد. نوع هورمونی آن تا ۵ سال داخل رحم می‌تواند باقی بماند.
آی یو دی هورمونی به شکل کامل سیکل قاعدگی را از بین نمی‌برد بلکه از طریق زخیم‌تر کردن مخاط دهانه رحم مانع ورود اسپرم به رحم می‌شود. نوع مسی آن با تخریب اسپرمی که می‌خواهد وارد رحم شود جلوی بارداری را می‌گیرد و تا ۱۰ سال داخل رحم باقی می‌ماند.
ایمپلنت‌ها
پزشک یا پرستار یک ایمپلنت به شکل میله را در بازوی فرد متقاضی قرار می‌دهد تا از بارداری جلوگیری کند. این ایمپلنت هورمون پروژستین را داخل بدن آزاد می‌کند که از تخمک گذاری جلوگیری می‌کند. این ایمپلنت‌ها بالای ۹۹ درصد توانایی پیشگیری دارند و هر سه سال یکبار تعویض می‌شوند.
۴- روش‌های دیگر جلوگیری از بارداری
روش‌های دیگری هم برای پیشگیری غیر از سه دسته گفته شده وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:
جلوگیری از بارداری ناخواسته با در نظر گرفتن دوره تخمک گذاری
بانوان محترم باید با در نظر گرفتن دوره تخمک گذاری یعنی زمانی که ترشح واژن بیشتر از روزهای دیگر است نسبت به پیشگیری از بارداری ناخواسته اقدام کنند.
در این دوران باید هنگام برقراری رابطه جنسی کلیه اقدامات پیشگیرانه را به عمل آورده و به این صورت به پیشگیری از بارداری ناخواسته بپردازند. دوره تخمک گذاری معمولاً بین ۱۲ تا ۱۶ روز از دوره عادت ماهیانه است و احتمال بارداری در این زمان خیلی بیشتر است.
از آنجایی که قرص‌های جلوگیری از بارداری ناخواسته دارای عوارضی هستند که ممکن است به سلامت بانوان لطمه بزنند، معمولاً پزشکان قرص‌ها را جز در مواقع اضطراری تجویز نمی‌کنند. بنابراین بهتر است با دقت در برقراری رابطه جنسی در دوران تخمک گذاری به صورت طبیعی به پیشگیری از حاملگی اقدام کنید.
پیشگیری اورژانسی
این روش که به آن قرص اورژانسی می‌گویند، در صورتیکه رابطه جنسی پر خطر رخ دهد و هیچ روش پیشگیری استفاده نشود یا مثلا کاندوم حین رابطه پاره بشود، استفاده می‌شود.
این قرص شامل هورمون پروژسترون مصنوعی است. این قرص با تغییر هورمون‌های بدن فرآیند تخمک گذاری را مختل کرده یا آن را به تعویق می‌اندازد.
فراموش نکنید که عوارض قرص اورژانسی لزوم مصرف آن را محدود می‌کند. از جمله عوارض آن ایجاد حالت تهوع، افزایش حساسیت سینه‌ها، تشدید علائم سندروم ملال پیش از قاعدگی است.
استفاده از آی یو دی مسی: تا ۵ روز بعد از رابطه پر خطر با استفاده از آی یو دی تا ۹۹٫۹ درصد میتوان جلوی بارداری را گرفت.
عقیم سازی
عقیم سازی هم در مورد زنان و هم مردان انجام می‌شود. عقیم سازی بالای ۹۹ درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارد. برای مردان عمل وازکتومی و زنان عمل بستن لوله رحم را انجام می‌دهند.
وازکتومی: در این روش طی عمل جراحی کوچکی، پزشک مسیر عبور اسپرم‌ها را مسدود می‌کند؛ بنابراین از رسیدن آن‌ها به تخمک‌ها جلوگیری می‌شود. این جراحی نیاز به بستری شدن ندارد و عمل پیچیده‌ای نیست. بعد از عمل وازکتومی احتمال باروری وجود ندارد و یا بسیار اندک است.
بستن لوله رحم: در این روش لوله‌های فالوپ بسته می‌شود و امکان بارور شدن تخمک‌ها وجود ندارد. این عمل همچنین خطر ابتلا به سرطان تخمدان‌ها را کاهش می‌دهد. در این جراحی دو سر لوله‌های رحم بسته می‌شود و بخیه زده می‌شود.
روش های خانگی جلوگیری از بارداری ناخواسته
در زمان‌های قدیم که پیشگیری از بارداری ناخواسته به صورت شیمیایی نبوده و وسایل پیشگیری امروزه در دسترس نبوده است از روش‌های خانگی و داروهای گیاهی استفاده می‌شده است. داروهای گیاهی و درمان‌های خانگی پیشگیری از بارداری ناخواسته به دلیل اینکه مدت بیشتری در بدن می‌ماند و تأثیر آن زیاد است باید با دقت مصرف شود.
برخی از گیاهانی که در روش های خانگی جلوگیری از بارداری ناخواسته استفاده می‌شوند عبارتند از:
دم کرده زعفران تأثیر بسیار زیادی در سقط جنین دارد و در صورت بروز بارداری می‌تواند در ماه‌های اول مؤثر باشد.
پونه گیاهی است که از زمان‌های گذشته برای جلوگیری از بارداری ناخواسته مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
بنفشه هندی گیاهی است که از برگ و عصاره آن در پیشگیری از بارداری استفاده می‌شود.
ریشه کوهوش آبی را دم کنید و با مصرف روزانه سه بار از این دمنوش از خواص ضد بارداری آن بهره مند شوید.
مطالعه بیشتر:
درمان سرما خوردگی در دوران بارداری
