رژیم کتوژنیک یا رژیم کتو چیست؟!
رژیم کتوژنیک یک نوع رژیم غذایی است که احتمالا نام آن را بسیار شنیده‌اید. این رژیم نه تنها در کاهش وزن تاثیر می‌گذارد، بلکه متابولیسم را نیز تغییر می‌دهد. جالب است بدانید از این رژیم در سالیان دور، برای درمان بیماری صرع استفاده می‌شد، اما با پیشرفت علم پزشکی، داروهایی برای درمان این بیماری جایگزین شدند. اما امروزه همچنان برای افرادی که بدن سالمی دارند اما صرع آن‌ها مقاوم به درمان است، از این رژیم غذایی استفاده میکنند و این عارضه را کنترل می‌نمایند.
در رژیم کتوژنیک، مصرف کربوهیدرات را به مقدار بسیار ناچیزی می رسانند (حدود ۵٪) و میزان مصرف چربی را بسیار افزایش می‌دهند (حدود ۷۵٪) و همچنین پروتئین را به میزان متوسطی در وعده‌های غذایی نگه می‌دارند (حدود ۲۰٪). این رژیم غذایی را رژیم کتوژنیک استاندارد یا SKD می‌نامند. هرم غذایی کتوزنیک تقریبا برعکس هرم غذایی عادی عمل می‌کند، به این شکل که چربی‌ها از بالای هرم به پایین آن منتقل شده و کربوهیدرات به سر هرم می‌رود.
در این رژیم غذایی می‌توانید از برخی میوه‌ها، انواع گوشت‌های پرچرب، تخم مرغ، خامه، کره، روغن و… استفاده کنید و نیازی به حذف وعده‌های غذایی یا کم کردن آن‌ها ندارید؛ بلکه با تغییر نوع غذای مصرفی، متابولیسم خود را تغییر می‌دهید. این رژیم معمولا به چهار شکل مختلف تجویز می شود اما رژیم کتوژ استاندارد و کتوژنیک با پروتئین بالا از اشکال رایج آن هستند.
دلایل کاهش وزن در رژیم کتوژنیک
چرخه کربس (چرخه اسید سیتریک) چیست؟
مکانیزم های عضله سوزی این رژیم چی میتونه باشه؟
سطح انسولین پایین
شاید یکی از دلایلی که بگن این رژیم میتونه کاتابولیک باشه (البته من ندیدم جایی بیان مکانیزم بگن و فقط میگن عضله سوزه، چون واقعیت اینه اکثرا مکانیزماشو نمیدونن) مقدار کم انسولین در این نوع رژیم هست، در واقع مکانیزم اثر این رژیم همین کم بودن انسولین در طول روز هست که باعث رهایش زیاد چربی و در ادامه تولید کتون ها میشه. اما واقعیت اینه که اگر فرد دیابت نوع یک نداشته باشه انسولینش در حد پایه باشه میتونه از کاتابولیسم جلو گیری کنه و نکته بعدی اینه که ما تو وعده هامون در رژیم کتو پروتیین به اندازه کافی داشته باشیم! این پروتیین خودش باعث رهایش انسولین خواهد شد و بازم میشه گفت انتی کاتابولیک نیست.
اگر از من بپرسید که مهم ترین کار رژیم کتوژنیک چیه؟
میگم BHB یا همون ملوکولی به نام بتا هیدروکسی بوتیرات. این کتون واقعا معجزه میکنه و خیلی سیگنالینگ های خوب و زیادی رو در بدن ایجاد میکنه. از نروژنز و خواصش تو مغز براتون بگم تا ضد سرطانی بودنش و زیاد شدن میتوکندری! بتا هیدروکسی بوتیرات اصلی ترین کتون هست، دوتای دیگه استون و استواستات هستن. (از چربی بوجود میان).اما یه نکته خیلی مهمی که داره اینه که بتاهیدروکسی بوتیرات آنتی کاتابولیکه مخصوصا زمانی که التهاب وجود داشته باشه و میتونه جلوی فاکتور های التهابی رو بگیره و همچنین جلوی مسیر های آتروفی عضله رو.
مقدار پروتیین
یکی از مهم ترین دلایل رژیم هایی که به کاتابولیسم میرسن همین مقدار پروتیین هست ، معمولا اتفاقی که میفته اینه که پروتیین کمی مصرف میشه و فرد دچار آتروفی عضله میشه، در ذهن عموم جا افتاده که مثلا گوشت و مرغ و تخم مرغ خورده بشه فرد چاق میشه و این اشتباهه.
یک ترس دیگه ام وجود داره در رژیم کتو که فکر میکنن اگر پروتیین زیاد مصرف کنن از کتوزیس خارج میشن، این به مقدارش بستگی داره و بعیده در اندازه های ورزشیش (همون ۲ گرم به ازای وزن) از کتوزیس خارج کنه فرد رو. این موضوع پروتیین میتونه از بحث انسولین جدا باشه چون خود پروتیین و امینو اسید ها (مخصوصا لوسین) مستقیما سنتز پروتیین و mtor رو فعال میکنند.
آیا رژیم کتو برای حجم خوبه؟
خیر، رژیم کتوژنیک برای جلوگیری از آتروفی مخصوصا زمانی که همراه با تمرین مقاومتی باشه خوبه. اما برای کسی که میخواد مسابقه بده و سایز عضلشو زیاد کنه نه واقعا خوب نیست.
البته به فرد میتونه در زمان دوره حجم رژیم پرکربو بره و در زمان کات رژیم کتوژنیک این به استراتژی خوب میتونه باشه.
در زمان حجم بهتره که همیشه انرژی در دسترس وجود داشته باشه و حتی یکم چربی گرفتن هم بد نیست، چون که مطمئن میشیم کالری مازاد داره میرسه به بدن و خیالمون راحته.
اما اگر یکی بخواد تازه وزنه زدن رو شروع کنه و رژیم کتوژنیک بگیره بله اون رشد میکنه چون اون اصلا بحثش جداست و شدیدا به وزنه زدن حساسه و رشد زیاد داره.
کلام آخر
از اینکه یک رژیم کتوژنیک اصولی عضله های ارزشمند شمارو بسوزونه خیالتون راحت باشه و ازش نترسید، اما بدونید که رژیمی که گرفتید درست هست یا نه. حتی به صورت چرخشی هم میشه یکی دو روز Refeed انجام داد و کربو مصرف کرد که خیلیا ازش فراری هستن و میگن وای از کتوزیس خارج میشیم تمومه کارمون! بازم میگم رژیمی رو بگیرید که دوسش داشته باشید و بتونید باهاش ادامه بدید، اینطوری نباشه که واسه عروسی شهین خانوم و عید و مهمونی رژیم بگیرید بعد ولش کنید بگید آه چه رژیم بدی بود باز چاق شدم.
