Shin Splints
درد ساق پا
پیش برد
درد ساق مشكل شايعي درميان ورزشكاران خصوصا دونده هاي مسافت هاي طولاني است. اين مسئله۱۲-۷ درصد آسيب ها در بيماران سرپايي را تشكيل ميدهد. در ورشكاران دو و ميداني درد ساق شايع ترين محل آسيب بوده و ۲۸ درصد كليه آسيب ها را شامل ميشود. ۳۶-۲۶ درصد از آسيب هاي Overuse، در ساق بوده است.
واژه Shin splints توسط ورزشكاران دووميداني بطور معمول براي توصيف كلي درد ساق پا بكار ميرود. اين كلمه براي بيان درد در امتداد لبه داخلي تيبيا كه به طور شايع در دونده ها تجربه ميشود، توسط پزشكان بكار برده شده است.
از لحاظ پاتولوژيك استفاده از اين كلمه صحيح نميباشد. علل متعدد با پاتولوژي هاي معيین براي دردهاي ساق در ورزشكاران بيان شده كه پزشك را به درمان دقيق تري هدايت ميكنند.
اهميت تشخيص صحيح و مشخص در طراحي برنامه درماني و گرفتن نتايج مطلوب و بازگشت سريع تر و رزشكار به ورزش بركسي پوشيده نيست. بنابراين توصيه ميشود پزشكان به منظور يافتن اصطلاحات خاص براساس اصول تشخيصي و آناتوميك صحيح از واژه Shin splints استفاده نكنند.
علل بالینی درد ساق پا
*استرس استخواني: شامل طيفي از آسيب استخواني از bone strain تا stress reaction (واكنش استرسي) و strassfracture (شكستگي استرسي) ميباشد.
* نارسايي عروقي: كاهش جريان خون شرياني مثل گيرافتادگي شريان پوپليتئال يا نارسايي وريدي، بيماري هاي ترومبوتيك يا كلاپس عروق بدليل افزايش فشار داخل كمپارتمان.
*التهاب: التهابي كهاز محل اتصال عضلات ناشيميشود، خصوصا تيبياليس خلفي و سولئوس و فاسياي لبهداخلي تيبيا.
* افزايش فشار داخل كمپارتمان: ساق پا متشكل از تعدادي كمپارتمان عضلاني است كه در نتيجه Overuse دچار تورم شده و دردناك ميشوند، خصوصا هنگاميكه فيبروز بيش ازحد فاسيا نيز وجود داشته باشد.
* گيرافتادگي عصبي: به عنوان مثال عصب پروتئال سطحي.
افتراق ميان فرايندهاي فوق با شرح حال و معاينه فيزيكي و سپس آزمايشات باليني و تصويربرداري انجام ميگيرد. نكته مهمي كه بايد به خاطر داشت اين است كه دو يا سه فرايند فوق ممكن است همزمان وجود داشته باشند.
شین اسپلینت چیست؟
گرچه شين اسپلينت واژهاي است كه براي توصيف بسياري از دردهاي قدامي ساق پا بكار ميرود، اما غالبا از اين واژه براي ناميدن سندرومي موسوم به ( Medial Tibial Stress Syndrome) استفاده ميشود.
شايان ذكر است كه شين اسپلينت داراي اواع مختلفي مي باشد. ساق پا علاوه بر دو استخوان تيبيا و فيبولا، داراي عضلات و تاندون هاي مختلفي است كه از روي يكديگر عبور نموده و ساختار پيچيدهاي را در اين ناحيه بوجود مياورند كه شامل كمپارتمانت هاي متعددي ميباشند.
عضلات ناحيه ساق به دليل چسبندگي به استخوان هاي تيبيا و فيبولا هنگامي كه بيشاز اندازه بكار گرفته مي شوند به دليل اعمال كشش زياد روي استخوان هاي تيبيا و فيبولا موجب بروز درد در ناحيه ساق ميگردند. بدين جهت ميتوان شين اسپلينت را نوعي آسيب ناشي از استعمال مفرط هم دانست.
نواحی احساس درد
در شين اسپلينت درد معمولا در جلوي قسمت تحتاني ساق پا و نزديك مچ و يا در قسمت داخلي ساق و گاه در خارج آن رخ ميدهد و اغلب در نتيجه خستگي و تروماهاي مكرر به تاندون عضلاني است كه به استخوان تيبيا اتصال پيدا ميكنند.
بديهي است كه عضلات ساق براي حفظ پايداري و استابيليتي مفاصل پا، مچ پا و نيز وضعيت ساق درحين حركات مختلف ورزشي نيروهاي بسيار زيادي را روي استخوان تيبيا اعمال ميكنند كه اين امر گاه موجب بروز پارگيهاي ميكروسكوپيك وPartial در تاندون عضلات ساق ميگردد و در برخي موارد التهاب پريوست را نيز درپي دارد. شايان ذكر است غالبا در دوندگان مشاهده ميشود.
علل بروز شین اسپلینت
بطور کلا علل بروز را می توان به دو گروه طبقه بندی کرد:
-
اعمال خطاهای تمرینی بسیار:
شين اسپيلنت اغلب در ورزش هايي كه توام با فعاليتهاي شديد با تحملوزن و دويدن است مشاهده ميگردد. البته ورزش هاي مزبور بهتنهايي موجب بروز اين عارضه نميگردد بلكه نيروهايناگهاني ناشي از برخورد شديد پا با سطح زمين(Impact Force)، شوك هاي ناشي از پريدن روي سطوحسخت، تغييرجهت هاي ناگهاني درحين فعاليتهاي ورزشي و… در ايجاد عارضه مزبور دخالت دارد. از سوي ديگر، ورزش مفرط نيز موجب overloading و خستگي زياد عضلات و تاندون هاي ساق پا گشته كه اين امر از توانايي عضلات مذكور براي جذب نيروهاي وارده بر ناحيه ساق ميكاهد.
برخي از ريسك فاكتورهاي ناشياز اعمال لودهاي بسيار زياد و خطاهاي تمريني در شيناسپلينت عبارتند از:
تمرين بيش از حد، افزايش ناگهاني مدت، شدت و سرعتت مرينات، روش هاي نادرست دويدن، تمرينات كششي نادرست، گرم كردن ناكافي بدن، دويدن، پريدن و باهرگونه فعاليت ورزشي بر روي سطح سخت، دويدن در سراشيبي ها يا سربالاييها، ورزش روي زمينهاي ناهموار،كفش نامناسب ورزشي و …
-
اختلالات بیومکانیکی:
مهمترين اختلالات بيومكانيكي كه در بروز شين اسپيلنت در ورزشكاران تاثير دارد، صافي كف پا يا over-pronation ميباشد. صافي كفپا موجب چرخش بيشاز حد پا به سمت داخل گرديده كه اين امر چرخش تيبيا و كشيدگي بيشاز حد عضلات ساقپا را بهدنبال خواهد داشت.
از ديگر علل بيومكانيكي موثر در بروز شين اسپلينت ميتوان به موارد ذيل اشاره كرد:
over supination، بيومكانيك نادرست دويدن، سفتي و stiffness عضلات ساق پا، دويدن با تمايل تنه به جلو، دويدن با تمايل تنه به عقب، دويدن در حالي كه انگشتان پا متمايل به خارج باشند، فرود روي قسمت توپيپا (Ball of foot) و…
علائم عارضه
مهم ترين علائم اين آسيب درد است كه در قسمت مياني قدامي ساق پا حس ميشود. به طور معمول ناحيه دردناك در ساق پا به طول ۱۵-۱۰سانتيمتر وسعت دارد. در مراحل ابتدايي ضايعه، با شروع تمرين ورزشي درد ساق پا احساس ميشود اما بتدريج از ميزان آن كاسته شده و در انتهاي جلسه تمرين مجددا درد ظاهر ميشود. اين درد غالبا از نوع مبهم بوده و با مزمن شدن عارضه درد به قدري شدت ميآبد كه مانع انجام و ادامه فعاليتورزشي ميگردد. در صورت عدم درمان ضايعه درد به صورت مداوم حتي در زمان استراحت ادامه ميآبد. از ساير علائم نيز ميتوان به تورم خفيف تا متوسط در ناحيه اشاره كرد.
همچنين تندرنس و حساسيت به لمس در ناحيه ساق وجود دارد. از ديگر علامتهاي شين اسپيلنت كه در بعضي از ورزشكاران ملاحظه ميشود وجود يك توده (Lump) و يا شكافي (Gap) كوچك در ناحيه دردناك ساق پا است. چنانچه ورزشكار نسبت به درمان اين آسيب اهتمام نورزد، گاه عوارض شديدتري نظيرStress Fracture به اين عارضه افزوده ميشود. بديهي است كه تشخيص اين ضايعه براساس تاريخچه كامل بيمار و انجام معاينات فيزيكي تاييد ميگردد.
درمان
بهترين روش درماني در مراحل نخست توانبخشي و فيزيوتراپي شين اسپيلنت، دادن استراحت و حذف كليه فعليتهاي ورزشي كه به منطقه درگير نيرو وارد ميكنند.
اهداف توانبخشي در درمان شين اسپيلنت شامل موارد زير است:
كاهش درد و التهاب، بهبود انعطافپذيري عضلات ساق پا، افزايش قدرت عضلاني ساق، حفظ تناسب قلبي عروقي ريوي ورزشكار، رفع اختلالات بيومكانيكي موجود در اندام تحتاني، بازگشت تدريجي به فعاليتهاي ورزشي، ارائه راهكارهايي به ورزشكار جهت پيشگيري از بروز مجدد ضايعه
دروه توانبخشي در ورزشكاران مبتلا متفاوت بوده و برحسب شدت و دوره ضايعه بين۳تا۱۲ هفته ميتواند به طول بيانجامد. این برنامه در ورزشكاران مبتلا به شين اسپيلنت داراي مراحل مختلفي ميباشد، فيزيوتراپيست بايد توجه داشته باشد كه براي ارتقاء ورزشكار به مراحل بالاتر توانبخشي، كليه حركات درماني و فعاليت هاي ورزشي هر فاز بايد بدون درد و به طور كامل گردد.
پیشگیری
به منظور پيشگيري از بروز شين اسپيلنت موارد ذيل به ورزشكاران توصيه ميشود:
داشتن تناسب فيزيكي مناسب، افزايش تدريجي شدتت مرينات، حفظ قدرت و انعطاف كافي در عضلات ساق پا، تغذيه مناسب، مصرف مقادير كافي آب و مايعات، گرم كردن بدن قبل شروع فعاليت هاي ورزشي، داشتن دوره هاي استراحت كافي بين تمرينات ورزشي، استفاده از تكنيك هاي ماساژ بطور مرتب در ناحيه ساق پا، رفع اختلالات بيومكانيكي اندام تحتاني، اصلاح الگوي حركتي نادرست نظير راه رفتن، دويدن و پريدن، استفاده از كفش مناسب، استفاده از سطوح مناسب براي انجام تمرينات، خودداري از افزايش ناگهاني شدت تمرينات ورزشي.
بیشتر بدانید:
