goiter
به بزرگ شدن غده تيروييد گواتر گفته ميشود. در بعضى از بيماران گواتر ميتواند همراه با كم كارى و يا پركارى تيروييد باشد. بزرگ شدن غده تيروييد هم ميتواند به صورت توليد گره هايى در غده تيروييد و يا افزايش حجم تمام بافت تيروييد باشد.
غده تیرویید یکی از غدد درون ریز بدن است که هورمون هایی را برای تنظیم سوخت وساز بدن شما تولید می کند. دیگر غدد مهم درون ریز بدن عبارتند از: لوزالمعده، هیپوفیز، غدد فوق کلیوی، غدد پاراتیرویید و گنادها. غده تیرویید در قسمت میانی نیمه تحتانی گردن زیر حنجره و بالای استخوان های ترقوه قرار دارد. تیرویید غده ای است دمبلی شکل که از دو لب چپ وراست تشکیل شده است. این دو لب به وسیله یک لب میانی به هم متصل می شوند. البته باید بدانید که همیشه نمی توان یک غده تیرویید نرمال را لمس کرد.
به بزرگ شدن غده تيروييد گواتر گفته ميشود. در بعضى از بيماران گواتر ميتواند همراه با كم كارى و يا پركارى تيروييد باشد. بزرگ شدن غده تيروييد هم ميتواند به صورت توليد گره هايى در غده تيروييد و يا افزايش حجم تمام بافت تيروييد باشد.
تيروييد در قسمت تحتانى قدامى گردن و در جلوى تراشه قرار دارد. تييرويد از نظر ظاهرى شبيه پروانه بوده و از دو لوب راست و چپ كه با يك بافت ظريف به هم متصل هستند تشكيل شده است. در حالت عادى غده تيروييد قابل لمس و مشاهده نيست ولى اگر بزرگ شود و حالت گواتر بگيرد قابل لمس خواهد بود.
انواع گواتر
۱٫گواتر ساده (بدون گره): تمام بافت غده بزرگتر از حد معمول است. دلايل متعددى ميتوانند باعث اين حالت شوند كه مهمترين عوامل ايجاد اين نوع گواتر بصورت زير است:
- بيمارى گروز : يك بيمارى اوتو ايمون تيروييد است كه باعث افزايش ترشحات هورمونهاى تيروييد به خون ميشوند.
- تيروييديت (عفونتهاى تيروييد): در زمينه عوامل متعدد از جمله عفونتهاى ويروسى رخ ميدهند.
- كمبود يود در مواد غذايي
- بعضى از داروها از جمله ليتيوم ميتوانند باعث ايجاد گواتر شوند.
- عوامل خانوادگى
۲٫گواترهاى نودولر (گره هاى تيروييد معمولأ به دو صورت هستند)
_گواترهاى مولتى نودولار: گره هاى متعدد در بافت تيروييد يافت ميشود.
گواترهاى تك نودولى كه ميتوانند به صورت موارد زير باشند:
- كيست هاى تيروييد
- آدنومهاى تيروييد
- ندولهاى سرطانى
تحولات هورمونى در گواتر
در اكثر موارد گواتر هيچ تاثييرى در توليد هورمونهاى تيروييد ندارد. به اين وضعيت يوتيروييد گفته ميشود، يعنى توليد هورمونهاى تيروييدى تغييرى نكرده است.
در مقابل در تعدادى از بيماران گواتر توليد هورمونهاى تيروييد را دچار اختلال ميكند. اين اختلال ميتواند بصورت كم كارى و يا پركارى غده تيروييد خود را بروزدهد.
علايم بالينى این بيماری
بسيارى از بيماران بجز تورم ناحيه گردن علامت ديگرى ندارند.اكثر بيماران درد ندارند. درد فقط در صورت وجود التهاب در تيروييد (تيروييديت) مشاهده ميشود.
- اگر گواتر باعث كم كارى و يا پركارى تيروييد شده باشد علايم كم كارى و پركارى تيروييد مشاهده می شود.
- اگر گواتر بيش از حد بزرگ شده باشد و يا به داخل قفسه سينه انتشار پيدا كرده باشد ميتواند باعث ايجاد علايم فشارى بر روى مرى ، تراشه و يا فشار بر روى تارهاى صوتى شود.
برخورد با يك بيمار مبتلا به گواتر چگونه است؟
هنگامى كه شما دچار گواتر هستيد پزشك شما براى بررسى وضعيت هورمونى شما درخواست بررسىtsh.t3.t4 وضعيت هورمونهاى تيروييد شما در خون را خواهد كرد.بعضى تستها وآزمايشات ديگر هم در اين مسير جهت تشخيص و درمان لازم است.
سونوگرافى: در افرادى كه داراى يك ندول در بافت تيروييد هستند جهت افتراق كيست از ندولهاى ساليد ميتوان از سونوگرافى استفاده كرد.
بيوپسى سوزنى: با كمك سونوگرافى يا بدون كمك ان جهت افتراق بافتى ميتوان انجام داد.اسكن هسته اى تيروييد: در مواقع خاصى ميتوان از اين روش تشخيصى استفاده كرد.
گرافى ساده قفسه سينه : در افتراق گواترهايى كه به طرف قفسه سينه امتداد پيدا ميكنند همراه با اسكن قابل استفاده است.
درمان
درمان گواتر به عوامل متعدد از جمله اندازه آن، دليل بروز گواتر و علايم بيمارى بستگى دارد.اگر گواتر شما بدون تغييرات هورمونى و بدون ندول باشد در اكثر مواقع احتياج به درمان نداريد.اگر گواتر با تغييرات هورمونى همراه است و كم كارى و يا پركارى تيروييد داريد حتمأ احتياج به درمان داريد.
اگر ندول تيروييد داشته باشيد احتياج به يك نوع از روشهاى درمانى داريد، اگر جواب بيوپسى مشكوك ويا سرطان گزارش شده باشد احتياج به عمل جراحى داريد.اگر گواتر شما در زمينه كمبود يد بوجود آمده باشد احتياج به جايگزينى يد و هورمونهاى تيروييد داريد.
بیشتر بیخوانید:
