در اين حالت غده تيروئيد بي‌كفايت مي‌شود, يعني ديگر قادر نيست به اندازه كافي هورمون‌هاي تيروئيدي توليد نمايد. از هر ۱۰۰ نفر حدود ۲ نفر مبتلا به کم کاری تيروئيد هستند. البته درجات خفيف‌تر كم‌كاري تيروئيد شيوع بيشتری دارد. اگر كم كاری تيروئيد درمان نشود معمولاً شديدتر شده و شكايات ناشي از آن بيشتر مي‌شود. در اندكي از موارد عوارض تهديد كننده حيات مانند نارسايي قلبی و اغما ديده مي‌شود. كم كاری تيروئيد با انجام آزمايش خون شناسايي و به راحتی قابل درمان است.
Hypothyroidism
سه نوع کم کاریه تيروئيد شناسايی شده است:
- شايعترين آن زمانی است که غده تيروئيد نمی تواند هورمونt4 را به اندازه کافی بسازد.
- نوع ديگر از کم کاری تيروئيد زمانی به وجود می آيد که غده هيپوفيز به ميزان کافی هورمون محرک تيروئيد (TSH) را توليد نکند.غدهتيروئيد تحت تاثير هورمونTSHمی باشد. که به آن کم کاری تيروئيد هيپوفيزی گفته می شود.
- هر بيماری تخريب کننده غده هيپوفيز می تواند باعث آسيب رسيدن به سلولهايی شود که هورمون تحريک کننده تيروئيد ترشح می کنند. اين هورمون، تيروئيد را تحريک به توليد ميزان طبيعی هورمون تيروئيد می کند. اين يک علت بسيارنادر هيپوتيروئيدی است.
- نوع ديگری از کم کاری تيروئيد به علت نداشتن عملکرد صحيح هيپوتالاموس به وجود می آيد. هيپوتالاموس ، قسمتی از مغز به حساب می آيد که عملکرد غدد کل بدن را کنترل می کند برخی اوقات کم کاری تيروئيد به علت مصرف بعضی داروها به وجود می آيد. ولی بايد توجه داشت که از هر ده هزار نفر تنها دو نفر دچار واکنشی نسبت به دارو می شوند. در ضمن چنين حالتی به ندرت باعث کم کاری تيروئيد به صورت حاد می شود.
غده تیرویید یکی از غدد درون ریز بدن است که هورمون هایی را برای تنظیم سوخت وساز بدن شما تولید می کند. دیگر غدد مهم درون ریز بدن عبارتند از: لوزالمعده، هیپوفیز، غدد فوق کلیوی، غدد پاراتیرویید و گنادها. غده تیرویید در قسمت میانی نیمه تحتانی گردن زیر حنجره و بالای استخوان های ترقوه قرار دارد. تیرویید غده ای است دمبلی شکل که از دو لب چپ وراست تشکیل شده است. این دو لب به وسیله یک لب میانی به هم متصل می شوند. البته باید بدانید که همیشه نمی توان یک غده تیرویید نرمال را لمس کرد.
کم کاری تيروئيد در نوزادان
در نوزادان ممکن است کم کاری تيروئيد به صورت مادرزادی ظهور کند. هورمون تيروئيد برای کارکرد و نمو طبيعی مغز در جنين و نوزاد حياتی است عدم تشخيص کم کاری تيروئيد و درمان به موقع اين بيماری در روزهای اوليه عمر و حداکثر در چند ماه اول زندگی نوزاد و ادامه کم کاری تيروئيد سبب اختلال شديد در رشد ذهنی و جسمی و عقب افتادگی ذهنی و اختلالات بدنی فرد می شود که به آن کريتينيسم می گويند.
بچه هايی که در سنين بالاتر دچار کم کاری تيروئيد می شوند ممکن است رشدشان به طور ناگهانی متوقف شود. در صورتی که درمان با هورمون های تيروئيد دير آغاز شود اختلال در رشد ذهنی و يادگيری برای هميشه باقی می ماند. بنابراين گسترش برنامه های غربالگری در همه کشورهای منطقه ضروری است.
علل بيماری ،سن و چاقی زنان پس از پنجاه سالگی و مردان پس از ۶۱ سالگی احتمال بيشتری برای ابتلا به اين بيماری دارند.
التهاب تيروئيد
التهاب تيروئيدی تحت حاد: التهاب دردناک تيروئيد که علت آن نامشخص است. گرچه هيپوتيروئيدی معمولاً موقتی است ولی در درصد کمی از موارد می تواند دائمی شود.
التهاب تيروئيد پس از زايمان:مدت کوتاهی پس از زايمان ممکن است تيروئيد وارد يک دوره هيپرتيروئيدی و به دنبال آن هيپو تيروئيدی شود و اکثراً پس از آن به عملکرد طبيعی خود باز می گردد.
التهاب مزمن غده تيروئيد (بيماری هاشيموتو)
کم کاری تيروئيد می تواند نتيجه ابتلا به بيماری هاشيموتو باشد؛ (بيماری هاشيموتو التهاب مزمن غده تيروئيد محسوب می شود).در اين بيماری سيستم ايمنی بدن در تشخيص غده تيروئيد به عنوان عضوی از بدن دچار اختلال می شود و با اين غده به عنوان يک جسم خارجی مقابله می کند. با چنين حمله ای از سوی سيستم ايمنی ، عملکرد غده تيروئيد مختل می شود و حتی برخی اوقات اين غده تخريب
می شود.
يد راديواکتيو : کم کاری تيروئيدی به ميزان زيادی پس از استفاده از يد راديواکتيو که برای درمان پرکاری تيروئيد به کار می رود، اتفاق می افتد. همچنين راديوتراپی هايی که برای درمان سرطانهای سر و گردن مورد استفاده قرار می گيرد، نيز می تواند موجب تخريب غده تيروئيد و کم کاری آن گردد.
جراحی تيروئيد
برداشتن غده تيروئيد به علت سرطان و يا اختلالات ديگر ، عفونتهای ناشی از ويروسها و باکتريها نيز می توانند منجر به اختلال کار غده تيروئيد و کم کاری آن شوند.
داروها
استفاده از داروهايی همچون ليتيوم داروی درمان افسردگيهای دو قطبی ، نيتروپروسايد داروی درمان فشار خون( ، دوز بالای يد و آميودارون نيز می توانند کم کاری تيروئيد را ايجاد کنند.
اگر بيمارانی که چنين داروهايی مصرف می کنند به طور منظم توسط پزشک معالج کنترل شوند، امکان ايجاد بروز چنين اثراتی جانبی از دارو نادر خواهد بود.
کمبود يد
تغذيه نامناسب هم می تواند يکی از علل کم کاری تيروئيد باشد. کمبود يد در مواد غذايی مورد مصرف افراد موجب می شود که کمتری ساخته شود. مصرف نمک يددار و ديگر مواد غذايی حاوی يد ، کمبود يد در بدن را جبران می کند.
هيپوتيروئيدی خود ايمنی
دستگاه ايمنی بدن می تواند واکنشی در غده تيروئيد ايجاد کند که باعث کم کاری تيروئيد می شود و اکثر اوقات باعث گواتر می گردد (بزرگی تيروئيد). ديگر بيماريهای خود ايمنی ممکن است همراه با اين اختلال بوده و ساير اعضای خانواده نيز دچار اين حالت باشند.
داشتن سابقه خانوادگی مشکلات تيروئيد و کلسترول بالا و يا بيماريهای سيستم ايمنی مانند لوپوس و آرتريت روماتوئيد و يا ديابت افراد را مستعد ابتلا به چنين بيماری می کند.
*شروع خودبخودی:ممکن است بدون علت واضحی توليد هورمون تيروئيد کاهش پيدا کند.
علائم بيماری
کم کاری تيروئيد به عنوان يک بيماری ساکت و بی سر و صدا شناخته شده است. زيرا نشانه های آن چنان است که هيچکس نمی فهمد که دچار مشکلی شده است.در مراحل ابتدايی ممکن است علائم کمی بروز کند چرا که بدن توانايی جبران نسبی غده تيروئيد از کار افتاده را با افزايش تحريک آن دارد.
به هرحال به دليل آنکه توليد هورمون تيروئيد کاهش يافته و متابوليسم بدن کند شده است، نشانه های مختلفی می تواند بروز کند.افراد در اثر ابتلا به بيماری شديد ممکن است دچار:
- اختلالات ذهنی
- اختلالات تنفسی
- مشکلات قلبی
- نوسان در دمای بدن
مرگ ناشی از عدم درمان به موقع شوند شخص مبتلا می تواند يکی از علائم زير يا بيشتر را داشته باشد:
- خستگی فراگير
- خواب آلودگی
- فراموشکاری
- مشکلات در حافظه
- تمرکز يافتن
- مشکلات يادگيری
- ناخن و موی خشک و شکننده
- پوست خشک و خارش دار
- صورت پف آلود و ورم پلکها
- کاهش ضربان قلب
- از دست دادن شنوائی
- افزايش وزن
- افسردگی
- بزرگ شدن غده تيروئيد يا گواتر
- گرفته شدن صدا
- ضعف و درد عضلانی
- بی حس شدن دست ها
- حساسيت زياد به سرما
- يبوست
- اختلالات قاعدگی
تشخيص
تشخيص کم کاری تيروئيد بر اساس علائم بيماری ، معاينه بيمار توسط پزشک ، سوابق بيماری و آزمايشات تيروئيد صورت می گيرد. نشانه های مشخص کننده و علائم فيزيکی که می توانند به وسيله يک پزشک تشخيص داده شوند، می توانند نشانه ای از هيپوتيروئيدی باشند.
اما به هر حال اين وضعيت می تواند بسيار کند پيش برود تا جايی که بسياری از بيماران متوجه نمی شوند که بدنشان تغيير کرده است و بنابراين انجام تستهای آزمايشگاهی به شدت برای تأييد تشخيص و تعيين علت هيپوتيروئيدی اهميت دارد که شامل چک TSH ،T4 ،T3
و پادتن های ضد تيروئيد و غيره می باشد.
پيشگيری
راهی برای پيشگيری از اين بيماری وجود ندارد ولی با تشخيص به موقع اين بيماری می توان به مداوای آن پرداخت و از مشکلات بيشتر پيشگيری نمود.
درمان
بيشتر پزشکان لووتيروکسين سديم را برای درمان اين بيماری تجويز می کنند که به صورت قرص با يک درمان تک دوز روزانه داده می شود که بسته به ميزان TSH تجويز می شود.
به طور مثال در بيمارانی که عملکرد تيروئيد تقريبا صفر است روزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ ميکروگرم يا در بيمارانی که زير۶۰۱ سال دارند و نشانه های بيماری قلبی در آنها ديده می شود دوز لووتيروکسين ۵۰ تا ۱۰۰ ميکروگرم است.
(هدف نهايی اين درمان رسيدن به حد نرمال TSH است)
اگر ۲يا ۳ سال طبيعی بود و تغييری نکرد نيازی به ادامه درمان نيست. هورمون تيروئيد در بدن بسيار کند عمل می کند و بنابراين چند ماه پس از شروع درمان طول می کشد تا درعلايم بهبودی مشاهده شود.
از آنجا که بسياری از موارد هيپوتيروئيدی ، دائمی و اغلب پيشرونده هستند ضروری است که درمان اين وضعيت در طول زندگی فرد ادامه کند و درمان دارويی در کم کاری تيروئيد هيچ گاه قطع نمی شود.
(اندازه گيری دوره ای سطح TSHو وضعيت بالينی)
برای اطمينان از اينکه دوز مناسب تجويز شده است ضروری است چرا که ممکن است نياز به تعديل دوزهای درمانی در زمانهای مختلف وجود داشته باشد.
کلام آخر
بايد توجه داشت که کم کاری تيروئيد و علائم آن به طور تدريجی پيشرفت می کند و علايم حاد و شديد ندارد و فقط پس از جراحی و درمان پرکاری تيروئيد ممکن است علائم به طور ناگهانی ظهور کند که اين علائم شامل گرفتگی شديد عضلات در بازوها ، ساق پا ، گردن ، شانه و پشت می باشد و در صورت بروز اين علايم بايد سريعا به پزشک مراجعه نمود. اشخاصی که دچار کم کاری تيروئيد
اگر بيماری آنها تشخيص داده نشود و بدون درمان باقی بماند، دچار ميکزودم می شوند.
چنين حالتی بسيار نادر ولی شديد است و علايمی همچون زبان بزرگ شده ، چهره متورم ، گرفتگی صدا و کند ذهنی را به همراه دارد. کمای ميکزدما موجب تنفس کوتاه ، افت فشار خون و کم شدن حرارت بدن می گردد. چنين فوريتی در بيماران مسن و يا در کسانی که در معرض سرمای شديد بوده اند و يا روی آنها عمل جراحی انجام شده باشد، می تواند رخ دهد.
بیشتر بخوانید:
علل بزرگی غده ی تیروئید (گواتر) و درمان آن
علائم پر کاری تيروئيد (هایپرتیروئیدی) و درمان آن
آیا می توان بدن خود را به خواب کمتر آموزش داد؟
