امروزه ضعف، خستگی و سرگيجه، از جمله مسائل و شكايات رايج است. خيلي ها گله دارند كه احساس های نامطلوبی را در طول روز تجربه می كنند و توان و نيرويشان در حد قابل قبول نيست. اين قبيل شكايت ها می توانند علل گوناگوني داشته باشند، بنابراين آن چه در درجه اول اهميت دارد، تشخيص درست علت های اين مشكلات است.
علت سرگيجه چيست؟
كه توسط بسياري از افراد به كار گرفته مي شود، مي تواند بيانگر حالت هاي كاملاً متفاوتي (سرگيجه) واژه است؛ يعني وضعيتي كه فرد احساس مي كند فضاي (سرگيجهِ حقيقی) باشد. به طور كلي يك مفهوم آن اطرافش در حال چرخش است. اما غالباً وقتي افراد از سرگيجه گله مي كنند، منظورشان اين است كه احساس ضعف و سبكي در سر دارند يا چشمشان سياهي مي رود. بنابراين اگر براي رفع اين مشكل به پزشك مراجعه كنيد، احتمالاً اولين كاري كه او انجام مي دهد تشخيص اين مسئله است كه شما دقيقاً چه مشكلی داريد و چه حالتي را تجربه كرده ايد.
بدن انسان به چند ساعت خواب در شبانه روز نياز دارد؟
اصولاً ابتدايي ترين علت خستگي ممكن است كم بودن ميزان استراحت باشد؛ و شايد شما به دنبال يافتن خواب باشيد. اما بايد توجه داشت كه افراد مختلف از اين لحاظ با يك معيار ثابت براي ميزان يكديگر تفاوت دارند. بعضي ها در يك شبانه روز با كمتر از شش ساعت خواب قادر به انجام فعاليت هايشان هستند و بعضي ديگر به بيشتر از نُه ساعت خواب نيازمندند. معمولاً افراد مضطرب ، افسرده و منزوی به خواب بيشتري نياز دارند.
۱٫خواب ناکافی
يکي از شايع ترين دلايل خستگی،کم خوابی است.بعضي افراد با اين که شبانه ۱۰ ساعت يا بيشتر هم مي خوابند،باز هم در طول روز خسته اند در واقع قطع موقتی تنفس در خواب است که مدت چندين ثانيه طول مي کشد.هر بار که شما دچار Apnea اين حالت می شويد براي لحظاتی از خواب بيدار مي شويد و ممکن است خود شما هم از اين بيدار شدن های کوتاه اطلاعی نداشته باشيد.
راه حل: در صورت اضافه وزن، وزن خود را کم کنيد، سيگار را ترک کنيد.
۲٫غذای ناکافی
تغذيه ناکافی هم يکي ديگر از دلايل خستگي است.همچنين خوردن غذاهاي اشتباه! مي تواند چنين مشکلی ايجاد کند.اگر شما روز خود را با خوردن شيرينيجات شروع مي کنيد،گلوکز خون شما به سرعت افزايش مي يابد و به همان سرعت نيز پايين مي آيد در نتيجه شما پس از مدت کوتاهي احساس کسالت و خستگي می کنيد.
راه حل: هميشه يک صبحانه کامل بخوريد.سعي کنيد صبحانه شما شامل پروتئين و کربوهيدرات های کمپلکس باشد مانند تخم مرغ و غلات.اين ترکيب غذايي يک منيع انرژی است که به تدريج در اختيار سلول های بدن شما قرار می گيرد.
كمبود موادغذايي از جمله پروتئين، مواد كالري زا و ويتامين ها مي تواند باعث ايجاد خستگي شود.
۳٫(Anemia) کم خونی
آنمی يکی از دلايل خستگي در خانم هاست و زماني اتفاق مي افتد که اکسيژن کافي توسط گلبول های قرمز در اختيار سلول هاي بدن قرار نمي گيرد. دليل کم خوني همچنين مي تواند خونريزي داخلي يا کمبود باشد. کم خوني همچنين ممکن است بدليل بيماريهاي مزمني همچون B آهن ، فوليک اسيد و يا ويتامين ۱۲ ناراحتي ها ي کليوي باشد که علائم آن به صورت گيجي ، احساس سردي و بي حوصلگي بروز کند. آنمی با يک تست خون ساده قابل تشخيص است.
راه حل: درمان آنمي به علت ايجاد کننده آن بستگي دارد.مثلا آنمي کمبود آهن با کمک مکمل غذايي آهن يا غذاهاي داراي آهن مانند گوشت،جگر،لوبيا،اسفناج، بروکلي درمان مي شود که در صورت مداواي صحيح ، احساس خستگي شما نيز تا بعد از ۳۰ روز حتما مرتفع می شود.
۴٫افسردگی
افسردگی علاوه بر اينکه بر روي روان اثرات سوء مي گذارد،بلکه باعث اختلالات فيزيکی مانند خستگی، سردرد و بي ميلي جنسي مي شود.اگر به مدت ? هفته يا بيشتر به اين علايم دچار شديد،احتمالا به افسردگي دچار شده ايد.افسردگي به خوبي به روان درماني و دارو پاسخ ميدهد.براي درمان حتما به پزشک مراجعه کنيد.شايع ترين علت خستگی درازمدت افسردگی است. در اين موارد، خستگي ممكن است با اختلال هايي در خلق و روحيه، اشتها و خواب همراه باشد.
۵٫(Hypothyroidism) کم کاری تيروئيد
تيروئيد يکي از غدد درون ريز بدن است که در گردن و جلوي حنجره واقع شده است.اين غده متابوليسم و سوخت و ساز بدن را کنترل مي کند.هنگامي که فعاليت اين غده کم مي شود شما دچار خستگي و کسالت می شويد.
راه حل:يک تست خون مي تواند کم بودن هورمون هاي تيروئيد شما را تاييد کند.هورمون هاي سنتتيک که توسط پزشک شما تجويز مي شوند به راحتي متابوليسم بدن شما را به حالت عادي بر می گردانند.
۶٫خوردن کافئين زياد
همه ما مي دانيم که خوردن کافئين باعث افزايش هوشياري و تمرکز مي شود.اما محققان به اين نتيجه رسيده اند که خوردن مقادير زياد مواد غذايي حاوي کافئين ممکن است باعث ايجاد خستگی شود.
راه حل: از خوردن قهوه،چاي،شکلات و داروهاي حاوي کافئين به مقدار زياد پرهيز کنيد.
۷٫عفونت پنهان مجرای ادرار
معمولا عفونت مجراي ادرار با علائمي چون سوزش ادرار و احساس ادرار فراوان داشتن شناخته می شود.اما اين عفونت بعضي وقت ها هيچ علامتي غير از خستگي ندارد.
راه حل:يک تست ادرار مي تواند وجود يا عدم وجود اين عفونت را تاييد کند.با پزشک خود مشورت کنيد.اين عفونت و خستگی ناشی از آن به راحتی در عرض يک هفته از بين می رود.
۸٫ديابت
در افراد ديابتي گلوکز در خون باقي مي ماند و توسط سلول ها استفاده نمي شود و به انرژي تبديل نمي شود.در نتيجه بدن به کمبود انرژی و خستگي دچار مي شود.
راه حل: براي تاييد ابتلا يا عدم ابتلا به ديابت به پزشک مراجعه کنيد.اين بيماري نيز قابل کنترل است.
۹٫بيماری های قلبی
بيماری های قلبی خصوصا در سنين بالا باعث ايجاد خستگي حتي در حين انجام کارهاي ساده روزانه می شوند.
راه حل: مشورت با پزشک و استفاده مرتب از داروهاي تجويز شده و تغييراتي در سبک زندگي،باعث تحت کنترل در آمدن بيماری های قلبی می شوند.
۱۰٫حساسيت های غذايی
بسياری از پزشکان بر اين عقيده اند که آلرژی به بعضي مواد غذايي مي تواند باعث خواب آلودگی و خستگی شود.چنانچه پس از خوردن بعضي مواد غذايي خاص دچار کسالت ميشويد،احتمال حساسيت به آن ماده غذايي را در نظر بگيريد.
راه حل: مي توانيد با پزشک خود مشورت کنيد و يا اينکه از خوردن مواد غذايي که اين حالت را در شما به وجود م آورند خوددار کنيد.
نقش مسموميت در ايجاد خستگی
مسموميت چه به صورت بلع مواد سمي و چه استنشاق آنها، مي تواند موجب خستگي شود. برای مثال، امروزه مونواكسيدكربن و فلزهاي سنگين موجود در هواي شهرهای بزرگ از جمله عوامل مسموميت زا هستند؛ و اگر شما مدتي طولاني در ترافيك شهر، از اين هوای آلوده استنشاق كنيد، علت خستگي تان ممكن است مسمومیت باشد.
در ضمن لازم است اشاره ای هم به داروها بكنيم؛ بعضی داروها مستقيم يا غیر مستقیم می توانند باعث ايجاد خستگي شوند؛ از جمله داروهای خواب آور و آرام بخش، ضدحساسيت ها و اغلبِ داروهاي مسكّن. گاهي بعضي داروها بر كيفيت خواب اثر مي گذارند و افراد مصرف كننده به رغم كافی بودن زمان خوابشان، احساس خستگي مي كنند. بنابراين ضروري است كه داروها تنها با نظر پزشك
مصرف شوند.
راه حلی سريع برای رفع خستگی های متوسط
چنانچه شما به خستگی متوسط که هيچ دليل خاص پزشکی برای آن پيدا نشده است دچاريد،ممکن است.ورزش کردن يک راه حل خوب باشد.يک پياده روي يا دوچرخه سواري ۴۵ دقيقه اي به مدت ۳ روز در هفته راه بسيار مناسبي برای غلبه بر خستگی است.
آيا ممكن است بعد از انجام بررسي ها، علت مشخصي براي خستگي درازمدت يافت نشود؟
« بله؛ اصطلاحي وجود دارد به نام سندرم خستگي مزمن ،كه در اين حالت خستگي شديد و طولاني مدت و مشكلات خفيف عمومي از قبيل گلودرد و بدن دردهای گذرا مشاهده مي شود. اين بيماري معمولاً زنان ۲۰ تا ۴۵ ساله را مبتلا مي كند و غالباً در كساني ديده می شود كه زندگي فعال و پر استرسي دارند. در گذشته تصور مي شد علت اين بيماري ويروس ها باشند، اما امروزه به نظر مي رسد علت آن مجموعه اي از استرس ، افسردگي و احتمالاً آلرژي باشد.
چنانچه شدت خستگي شما به حدي است که از عهده کارهاي روزانه خود بر نمي آييد،احتمال ابتلا به اين بيماري وجود دارد.
راه حل: مشورت با پزشک و انجام دادن بعضي تمرينات بدني خاص و تغييراتي در سبک زندگي باعث بهبودی می شود.
بیشتر بخوانید:
علت اختلال خواب نامنظم و راه های درمان آن
آیا می توان بدن خود را به خواب کمتر آموزش داد؟
