قوز در ناحی پشت ستون فقرات
کایفوز
مقدمه
افزایش بیش از حد طبیعی تحدب مهره های پشتی را گوژپشتی، پشت گرد و یا کایفوز می گویند.این تغییر شکل در سطح سهمی اتفاق می افتد. کیفوز به دو صورت مادرزادی و اکتسابی دیده می شود. این تغییر شکل معمولاً چند مهره را در بر می گیرد و طی دوران کودکی و یا بلوغ پیشرفت می کند. کایفوز را به لحاظ منطقه گرفتار به دو نوع تقسیم می کنند
عمومی و موضعی
کایفوز عمومی
این نوع کایفوز در تمام طول ستون مهره ها دیده می شود.
کایفوز موضعی
کایفوز در منطقه محدودی از ستون مهره ها دیده می شود؛ مثل کایفوز پشتی. کایفوز را به لحاظ اینکه با حرکات اصلاحی قابل اصلاح باشد یا نباشد، به دو نوع تقسیم می کنند
۱٫کایفوز برگشت پذیر یا کایفوز متحرک
مثل کیفوز ناشی از ضعف عضلات و یا کایفوز جبرانی که با حرکات اصلاحی قابل برگشت است.
۲٫کایفوز برگشت ناپذیر یا کایفوز ثابت
این نوع کایفوز با حرکات اصلاحی قابل اصلاح نیست؛ مثل کایفوز ناشی از بیماری روماتیسمی، جمود ستون مهره ها.
تغییر شکل کایفوز در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. نظر به اینکه عارضه کایفوز، عضلات در پشت دچار کشیدگی می شوند، معمولاً این افراد از درد پشت(در راس تحدب) شکایت می کنند.
در حالت طبیعی، در رادیوگرافی نیمرخ ایستاده مهره ها، انحنای پشت به اندازه ۲۰ تا ۵۰ درجه مشاهده می شود. اگر انحنای پشتی کمتر از ۲۰ درجه باشد، تغییر شکل حاصله را پشت صاف می گویند، و اگر انحنای پشتی بیشتر از حد طبیعی باشد، آن را گوژپشتی می نامند.
گاهی کایفوز به ناحیه کوچکی از ستون مهره ای محدود است. در این حالت، انحنا نسبتا شدید است و ستون مهره ای کاملاً برجسته می شود که قوز نام دارد. شایع ترین علل آن عبارتند از سل ستون مهره ها، شکستگی مهره ها و علل مادرزادی.
به طور کلی، در کودکان ناهنجاری های مادرزادی و سل؛ در نوجوانان بیماری شوئرمن؛ در جوانان بیماری روماتیسمی جمود ستون مهره ها؛ و در پیران شکستگی های متعدد به علت پوکی استخوان، از علل عمده کایفوز به شمار می روند.
علل کایفوزهای متحرک
۱٫قرا دادن تنه در وضعیت بد: افرادی که در هنگام نشستن، ایستادن و یا راه رفتن، تنه را در وضعیت خمیده قرار می دهند(مثل افراد خجالتی)، ممکن است به کایفوز در ناحیه پشت دچار شوند.
۲٫ضعف عضلانی: فرد در اثر ضعف عضلات پشت و عدم توانایی آن ها در نگهداری تنه به صورت طبیعی، با قامت خمیده می ایستد و راه می رود که این امر باعث می شود به تدریج کایفوز در ستون مهره ها شکل گیرد.
۳٫کایفوز جبرانی: افرادی که گودی کمر آن ها افزایش پیدا کرده است، قوس پشتی شان نیز افزایش می یابد؛ زیرا ستون مهره ها در صدد ایجاد تعادل هستند. به این امر، کایفوز جبرانی گفته می شود.
علل کایفوز برگشت ناپذیر یا ثابت
این نوع تغییر شکل با استفاده از حرکات اصلاحی نمی تواند برطرف شود. علل این نوع کایفوز عبارت است از: شکستگی های متعدد در ستون مهره ها، جمود ستون مهره ها، بیماری شوئرمن و بیماری سل ستون مهره ها.
انواع مختلف کایفوز
۱٫کایفوز مادرزادی
نارسایی در تشکیل تمام یا قسمتی از سطح قدامی مهره ها و اختلال در جدا شدن قسمت قدامی مهره های مجاور هم، باعث ایجاد کایفوز مادرزادی می شود. ممکن است یک، دو و یا سه مهره مبتلا شوند. کایفوز معمولاً بین دهمین مهره سینه ای تا دومین مهره کمری ایجاد می شود و تغییر شکل در شیرخوارگی به وقوع می پیوندد؛ اما بیشتر در شروع راه رفتن و ایستادن کودک ظاهر می شود.
۲٫کایفوز جوانی(شوئرمن)
نوعی کایفوز ثابت و کمانی است که در حدود سنین بلوغ به وجود می آید. علت آن، تغییر شکل گوه ای در یک یا دو مهره است که تغییرات مشخصی را در کلیشه رادیولوژیکی ایجاد می کند. هر دو جنس دختر و پسر به طور مساوی دچاراین ناراحتی می شوند و سنین تشخیص بین ۱۷-۱۳ سالگی است.
عوارض این عارضه
- ایجاد ظاهری ناخوشایند
- کوتاهی ارتفاع تنه فرد
- افزایش فشار روی مهره ها
- گرفتگی عضلات
- درد در ناحیه پشت
- کاهش تحرک ستون مهره ها
- کاهش میزان باز شدن قفسه سینه
- آسیب های عصبی
راه های تشخیص کایفوز
- استفاده از خط شاقول
- استفاده از صفحه شطرنجی
- بررسی وضعیت شانه ها
حرکات اصلاحی مفید برای این عرضه:
- فرد رو به شکم می خوابد و دست ها را یا در پشت کمر به همدیگر قفل می کند و یا در پهلو قرار می دهد. سپس سر و سینه را از زمین بلند می کند و برای چند لحظه در این وضعیت نگه می دارد.
- فرد رو به شکم می خوابد. یک دست را به سمت بالای سر می برد و دست دیگر را در پهلو قرار می دهد و عمل بالا آوردن سر و سینه را انجام می دهد.
- حرکت شماره دو را با دست دیگر تکرار می کند.
- فرد رو به شکم می خوابد. دست ها را پشت سر به یکدیگر قفل می کند و عمل بالا آوردن سر و سینه را انجام می دهد.
- فرد رو به شکم می خوابد و هر دو دست را صاف و کشیده در بالای سر قرار می دهد. حال، دستها و سر و سینه را از زمین بلند می کند.
- .برای پیشرفته کردن تمرین شماره پنج می توان وزنه ای به دست فرد داد و یا بالشی را روی دست های خود قرار داد تا حرکت مشکل تر شود.
- فرد رو به شکم می خوابد و دست ها را به صورت باز در امتداد شانه ها(به حالت صلیبی) قرار می دهد. حال، عمل بلند کردن سر و سینه و دست ها را انجام می دهد.
- فرد روی تخت رو به شکم می خوابد؛ طوری که سر و سینه از تخت آویزان باشد. حال، عمل بلند کردن سر و سینه را انجام می دهد.
- آویزان شدن از میله بارفیکس می تواند در بهبود انعطاف پذیری و انجام بهتر تمرینات مفید باشد.
- فرد می تواند به پشت روی سطح گنبدی بخوابد، تا ضمن بهبود تحرک مهره ها، بافت های کوتاه نیز کشیده شوند.
- شنای کرال در اصلاح تغییر شکل کایفوز بسیار موثر است.
- حفظ وضعیت صحیح در ایستادن، نشستن و خوابیدن ضروری است و به اصلاح کمک می کند.
- برای رفع گردی شانه ها، فرد می تواند حرکت عقب بردن کتف ها را انجام دهد.
- انجام تمرینات تنفسی همراه با سایر تمرینات اصلاحی لازم است.
بیشتربدانیم:
