پس از یک روز طولانی، شما احتمالاً احساس می‌کنید نیاز به خم کردن یا پیچ دادن بدن خود تا زمانی دارید که صدای تق از مفاصل کمر شنیده شود. در اصطلاح به این حرکت شکستن قولنج کمر گفته می‌شود.
این کار می‌تواند به صورت یک عادت یا گاه و بی‌گاه توسط شما تکرار شود، اما آنچه در این میان از اهمیت خاص برخوردار است، وجود ابهام درباره مناسب بودن آن برای کمر می‌باشد.
آیا شکستن قولنج کمر ضرر دارد؟
🅰️پس از یک روز کاری سخت، احساس می‌کنید که کمرتان گرفته است، به شیوه‌ای خاص به یک سمت می‌چرخید و “ترق تروق”! دیگر احساس ناراحتی نمی‌کنید.
🅰️در حقیقت با شکستن قولنج کمر، یک عمل “خودتنظیمی” انجام داده‌اید و ممکن است این کار به ظاهر لذت‌بخش به تدریج برایتان تبدیل به یک عادت شود.
آیا به صدا درآوردن مهره‌های کمر بی‌خطر است؟ و مهم‌تر روش صحیح شکستن و درمان قولنج کمر چیست؟
🅰️شکستن قولنج کمر مبتنی بر چند اصل متفاوت است. اول آن که باید بدانید که مهره‌های پشت بدن در گستره‌ی یک دامنه حرکتی مشخص حرکت می‌کنند. برای مثال، مهره‌های گردن به شما اجازه می‌دهند تا سر را از چپ به راست و از بالا به پایین بچرخانید.
مفصل‌های بخش‌های پایینی پشت بدن به اندازه مهره‌های گردن حرکت نمی‌کنند، اما در اصل به اندازه کافی حرکت می‌کنند تا امکان چرخیدن یا خم کردن را فراهم کنند. اگر ستون فقرات در شرایط طبیعی و سالم باشد، این دامنه حرکتی، بسته به موقعیت مهره‌ها، در یک حد مشخص تنظیم می‌شود.
🅰️زمان مراجعه به متخصص فیزیوتراپی، وی مفصل را در سراسر بازه حرکتی غیرفعالی حرکت می‌دهد که تنها اندکی بیشتر از دامنه حرکتی فعال است. در بعضی از تکنیک‌های درمان دستی از این دامنه برای تسکین کمر درد استفاده می‌شود.
🅰️قولنج شکستن در ناحیه‌ای بینابین، بین دامنه حرکتی غیرفعال و حرکت آسیب زننده، به ویژه رگ به رگ شدن و کشیدگی رخ می‌دهد. شکستن قولنج کمر زمانی رخ می‌دهد که مفصل در این فاصله باریک حرکت کند. کناره‌های دو استخوان به یکدیگر نزدیک می‌شوند و کپسول مفصل را فشار می‌دهند.
🅰️گازهای داخل مفصل (معمولاً نیتروژن)، به سرعت با صدای ترق تروق از فضای مفصل خارج می‌شوند و باعث صدا دادن کمر می شود.
🅰️این فرایند موجب افزایش طول و کشش تمام بافت‌های نرم درون این ناحیه یعنی عضله‌ها، رباط‌ها و اعصاب می‌شود و توجیهی برای حس راحتی پس از شکستن قولنج کمر به شمار می‌رود.
🅰️اما مرز بین شکستن بی‌خطر قولنج کمر و کشش بیش از اندازهه بافت نرم بسیار باریک است. بهتر است فقط متخصصین مفصل را فراتر از دامنه حرکتی غیرفعال رو به جلو فشار دهند تا گردن و پشت بدن آسیب نبیند.
علت و دلایل صدا دادن کمر
ترق تروق، خرت خرت، قرچ قروچ و تلق تلق همه و همه صداهای مختلف مفصل هستند. بند انگشتان، زانو، مچ پا، کمر و گردن همه از جمله مفصل‌هایی هستند که صدای ترق تروق می‌دهند. صدا دادن مفصل دلایل مختلفی دارد که در ادامه به شماری از آنها اشاره می‌کنیم.
خارج شدن گاز
طبق توضیح دانشمندان، مایع سینوویال موجود در مفصل‌ها مانند روان کننده عمل می‌کند. این مایع حاوی گازهای اکسیژن، نیتروژن و دی اکسید کربن است؛ زمان صدا دادن کمر در حقیقت کپسول مفصل را می‌کشید.
گاز به سرعت آزاد می‌شود و در نتیجه حباب‌هایی تشکیل می‌شود. برای به صدا درآوردن دوباره مفصل، باید تا زمان جمع شدن دوباره گاز در مایع سینوویال صبر کنید.
حرکت مفصل‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها (لیگامان‌ها)
با حرکت کردن مفصل، موقعیت تاندون عوض می‌شود و اندکی از جایگاه خود خارج می‌شود؛ هنگام برگشتن تاندون به وضعیت اصلی خود، مفصل صدا می‌دهد.
به علاوه ممکن است رباط‌ها همگام با حرکت مفصل سفت شوند. این حالت معمولاً در مفصل زانو و مچ پا رخ می‌دهد و با صدای ترق ترق همراه است.
سطوح ناهموار
مفصل‌های ملتهب و مبتلا به آرتروز در نتیجه ناهموار شدن سطح مفصل و از بین رفتن غضروف صاف صدا می‌دهند. اگر هنگام صدا دادن مفصل، احساس درد می کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
بر اساس شماری از پژوهش‌ها، شکستن قولنج کمر آسیب جدی به دنبال ندارد؛ حال آن که مطابق پژوهش‌های دیگر، شکستن مکرر قولنج کمر تاحدی باعث آسیب بافت نرم مفصل می‌شود.
لگد كردن ستون فقرات ممنوع
بعضی افراد هنگام قولنج ستون فقرات، تمایل دارند كه دیگران بر روي ستون فقرات شان راه برود و فشارهاي غيرمعمول و بسيار سنگيني را به ستون فقرات وارد كنند. اين كار ممكن است منجر به شكستن مهره ها و ايجاد صدمات جبران ناپذير از جمله بي اختياري ادرار و يا فلج اندام ها شود. اگر مشاهده كرده يا شنيده ايد كه در گذشته افرادي مثلاً در حمام مبادرت به اين كار مي كردند، باید گفت كه:
- مردم آن زمان از لحاظ درصد تراكم استخوان با مردمان ما با يك زندگي بي تحرك كاملاً متفاوت بوده اند و به عبارتي استخوان محكم تري داشته اند
- آن كه افرادي كه ماساژهاي خاص مي دادند متبحر بوده اند.
- اين كه همان زمان هم اين حادثه ها ايجاد مي شد اما به لحاظ نبود سيستم اطلاع رساني، مردم بی خبر بوده اند.
بیشتر بخوانید:
درمان رگ به رگ شدن کمر (کشیدگی عضلات)
