سل استخوان نوعی سل است که در خارج از ریه ها رخ می دهد و به موجب آن بیماری در مهره ها مشاهده می شود. سل می تواند بر روی چندین بافت خارج از ریه ها از جمله ستون فقرات تأثیر بگذارد.
سل یک بیماری بسیار عفونی است که توسط باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می شود . این یکی از ۱۰ دلیل اصلی مرگ در سراسر جهان است. سل قابل پیشگیری است و اگر در صورت انقباض و تشخیص زود هنگام ، به طور کلی قابل درمان است.
سل در درجه اول بر ریه ها تأثیر می گذارد ، اما در بعضی موارد می تواند به سایر قسمت های بدن نیز گسترش یابد. هنگامی که سل گسترش می یابد ، به آن سل خارج سلول (EPTB) گفته می شود. یک شکل از EPTB سل استخوان و مفاصل است. سل استخوان به سادگی نوعی سل است که بر ستون فقرات ، استخوان های بلند و مفاصل تأثیر می گذارد.
Tuberculosis of the spine
بیماری پوت سل (سل ستون فقرات) است ،معمولاً به دلیل شیوع خونریزی از سایر نقاط ، اغلب ریه ها. مهره های کمر و کمر فوقانی مناطقی از ستون فقرات است که بیشتر اوقات آسیب دیده است.
این باعث نوعی آرتروز سل در مفاصل بین مهره ای می شود. این عفونت می تواند از دو مهره مجاور به فضای دیسک بین مهره ای مجاور متصل شود. اگر فقط یک مهره مبتلا شود ، دیسک نرمال است ، اما اگر دو نفر درگیر شوند ، دیسک موجود در آن آواسکولار نیست و نمی تواند مواد مغذی دریافت کند و به هم بخورد. در فرآیندی به نام نکروز اتفاقی ، بافت دیسک می میرد که منجر به تنگ شدن مهره ها و درنهایت به فروپاشی مهره ها و آسیب ستون فقرات می شود. یک توده بافت نرم خشک اغلب تشکیل می شود و ضد عفونی نادر است.
- شیوع عفونت از مهره های کمری به عضله psoas که باعث ایجاد آبسه می شود ، شایع نیست.
- این بیماری به نام پرسیوال پوت ، جراح انگلیسی است که برای اولین بار آن را در اواخر قرن ۱۸ توصیف کرد.
- سل ستون مهره شایعترین سل استخوان و مفاصل بدن است بطوریکه نیمی از موارد ابتلاء سیستم اسکلتی بدن انسان به سل بصورت بروز این عفونت در ستون فقرات است.
سل چگونه ستون مهره را گرفتار می کند؟
در ستون فقرات شایعترین محل ابتلا به سل مهره های سینه ای و بعد از آن مهره های کمری است. عفونت سلی در ستون مهره معمولا بصورت درگیری چند مهره است. مهره های گرفتار معمولا در مجاورت هم قرار دارند ولی میتوانند با هم فاصله هم داشته و در بین آنها مهره سالم وجود داشته باشد. در مواردی ابتلا به سل ستون مهره همراه با عفونت سلی در مفاصل دیگر بدن است.
در سل ستون مهره معمولا دیسک بین مهره ای کمتر آسیب میبیند ولی گرفتاری اصلی در جسم مهره است. باسیل سل علاقه خاصی به تخریب یک سوم جلویی جسم مهره دارد. عفونت از پشت لیگامان طولی قدامی به بالا و پایین گسترش یافته و مهره های مجاور را هم درگیر میکند. با تخریب ثلث جلویی چند مهره مجاور و کاهش ارتفاع مهره های مبتلا در قسمت جلو، ستون مهره در قسمت مبتلا شده به سمت جلو تقعر پیدا کرده که موجب کیفوز میشود.
علائم سل ستون مهره
شروع علائم سل ستون مهره تدریجی است. معمولا علائم عمومی بصورت تب (که بیشتر در عصر است) و تعریق شبانه وجود دارد. بی اشتهایی، کاهش وزن، احساس ضعف و خستگی از دیگر علائم عمومی بیماری هستند.
- بروز تب که عموما شب ها ظاهر می شود
- تعریق شبانه
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- احساس ضعف وخستگی
- احساس درد برروی مهره های گرفتار
- محدودیت در حرکت
- ترشح چرک از ناحیه آسیب دیده
- بروز قوز همراه با انحراف ستون فقرات اسکولیز
- اختلال در ادار و مدفوع
مهمترین علائم موضعی ابتلا ستون مهره به سل عبارتند از:
احساس درد بر روی مهره های گرفتار که با حرکت ستون مهره بیشتر شده و همراه با محدودیت حرکتی است. شدت درد در شب بیشتر می شود و ممکن است بیمار را از خواب بیدار کند. در بر روی مهره های گرفتار با فشار به آن ناحیه بیشتر میشود. کیفوز و قوز که در مواردی همراه با انحراف جانبی ستون مهره بصورت اسکولیوز است.
ترشح چرکی در اطراف ستون مهره
در مراحل پیشرفته بیماری تحت فشار قرار گرفتن نخاع با مهره تغییر شکل داده یا به توسط آبسه سلی در اطراف نخاع و بدنبال آن فلج اندام های تحتانی ( پاراپلژی) که ممکن است با اختلال در دفع ادرار و مدفوع همراه باشد.
تشخیص سل ستون مهره
در آزمایشات خون معمولا بیمار کم خونی و گاهی بالا رفتن ESR را نشان میدهد. ممکن است تست پوستی سل (تست مانتو) مثبت باشد.
در رادیوگرافی ستون مهره در ابتدا کم شدن تراکم استخوان، کم شدن ارتفاع مهره های گرفتار در قسمت جلو، کم شدن ارتفاع دیسک بین مهره ای دیده میشود و در مراحل پیشرفته بیماری مهره ها به هم جوش میخورند. تشخیص قطعی سل ستون مهره با کشف باسیل سل در بافت های آلوده است.
شروع بیماری از بافت سینوویال خارج از مفصل
بندرت ممکن است شروع سل دستگاه حرکتی از بافت سینوویال اطراف تاندون ها یا بافت سینوویال بورس ها باشد. در این موارد تورم در محل تاندون یا بورس همراه با درد موضعی که با حرکت تاندون ها بیشتر میشود دیده میشود. بتدریج عضلات ضعیف و لاغر میشوند.
درگیری غلاف سینوویال اطراف تاندون ها بیشتر در ناحیه مچ دست و پا و در گیری بورس ها بیشتر در بورس روی تروکانتر بزرگ و بورس پشت آرنج ایجاد میشود.
درمان سل ستون فقرات
اساس درمان سل ستون مهره درمان دارویی با آنتی بیوتیک های ضد باسیل سل همراه با عمل جراحی است. در عمل جراحی بافت های مرده خارج شده و مهره های گرفتار به هم جوش داده میشوند. عمل جراحی بخصوص در بیمارانی که دچار علائم عصبی شده اند و یا در کسانی که به علت تخریب چند مهره مجاور دچار کیفوز شدید شده اند انجام می شود.
جراحی ممکن است لازم باشد ، به خصوص برای تخلیه آبسه های ستون فقرات یا ضایعات استخوانی دبرید به طور کامل یا تثبیت ستون فقرات. در یک بررسی ۲۰۰۷ تنها دو کارآزمایی بالینی تصادفی با حداقل یک سال پیگیری مشاهده شد که شیمی درمانی به علاوه جراحی با شیمی درمانی را به تنهایی برای معالجه افراد مبتلا به سل فعال ستون فقرات مقایسه کرد. به این ترتیب هیچ مدرک درجه بالایی وجود ندارد اما نتایج این مطالعه نشان می دهد که جراحی نباید به طور معمول توصیه شود و پزشکان باید به طور انتخابی قضاوت کنند و تصمیم بگیرند که در کدام بیماران عمل کند.
فیزیوتراپی برای روش های تسکین دهنده درد ، آموزش پوسچر و آموزش یک برنامه ورزش خانگی برای قدرت و انعطاف پذیری
جلوگیری
کنترل شیوع عفونت سل می تواند از اسپوندیلیت سل و آرتریت جلوگیری کند. بیمارانی که تست PPD مثبت دارند (اما سل فعال نیستند) ممکن است با مصرف صحیح داروها برای جلوگیری از سل خطر خود را کاهش دهند. برای درمان مؤثر سل ، بسیار مهم است که بیماران داروهای خود را دقیقاً طبق تجویز مصرف کنند.
بیشتر بخوانید:
عارضه قامتی به نام کایفوز پشتی
علل ایجاد انحراف جانبی ستون مهره‌ها(اسكوليوز) و درمان آن
درمان رگ به رگ شدن کمر (کشیدگی عضلات)
