اسكوليوز به انحنای جانبی ستون فقرات نسبت به خط عمودی و مستقیم آن گفته می‌شود. اگر از پهلو به ستون فقرات نگاه کنیم، باید در قسمت فوقانی کمر دارای قوس خفیف (به سمت پشت) باشد و در قسمت تحتانی کمر نیز باید اندکی قوس کمری (انحنا به سمت شکم) داشته باشد. هنگامی که فردی را که دارای ستون فقرات طبیعی است، از جلو یا پشت مشاهده می‌کنیم، ستون فقرات به شکل یک خط راست و مستقیم به نظر می‌رسد. اما هنگامی که فرد مبتلا به انحراف ستون فقرات را از جلو یا پشت مشاهده می‌کنیم، ستون فقرات او منحنی به نظر می‌رسد.
✅اسكوليوز
در این عارضه یک شانه می تواند بالاتر یا پایین تر از شانه دیگر قرار گیرد.همچنین ممکن است استخوان کتف به سمت عقب ّبرآمده شود. لگن از حالت موازی خارج شده و یک سمت لگن،بالاتر ازسمت دیگر قرار می گیرد. اصولا بدن به یک سمت متمایل است.
⚫️شيوع
اسكوليوز معمولا قبل از ١٤ سالگی نمايان می شود و ميزان شيوع آن ١/٩ درصد است. بیشترین شیوع را در دوران نوجوانی داشته و ميزان شيوع آن در دختران پنج برابر بيشتر از پسران است.
⚫️انواع/علل
🔘اسكوليوز وضعيتی(عملکردی)
اين نوع اسكوليوز در بچه های مدرسه به علت تكرار وضعيت های غلط ايجاد مي شود.ضعف عضلات ستون فقرات همراه با نشستن طولانی مدت باعث وارد آمدن فشار بيشتری بر روی مهره ها می شود.
قرار گرفتن كودك در وضعيت های صحيح به علت ضعف عضلانی، مشكل بوده و بنابراين با تكيه دادن بر روی یک طرف،نشستن را برای خود راحت و قابل تحمل می سازد.
وقتی بچه بند كيف خود را روی شانه چپ می اندازد برای ليز نخوردن بند كيف،شانه خود را بالاتر نگه داشته و در اين حالت تمايل ستون فقرات برای انحنا به سمت چپ زياد می شود.
بچه هايی كه به طور دائم فعاليت های كاری يا تفريحی نامتعادل انجام می دهند در معرض بهم خوردن توازن قوای عضلانی هستند كه مي تواند موجب انحنای فقرات به طرفين شود و وقتی وضعيت های مختلف ستون فقرات بطور عادت به يك سمت انحنا پيدا كند؛اين مساله قابل توجه بوده و بايد براي جلوگيری از ايجاد اسكوليوز زودرس به پيشگيری و اصلاح آن پرداخت.
🔘اسكوليوز ساختاری(ساختمانی)
در این نوع اسكوليوز ستون فقرات خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست داده و بیمار هر وضعیتی که به خود بگیرد انحراف جانبی ستون مهره از بین نمی رود.این نوع اسکولیوز اغلب به علت تغییر شکل مهره و مشکلات استخوانی مانند پوکی استخوان ایجاد می شود.
تنها راه درمان این نوع از اسکولیوز جراحی میباشد.
توجه:
۷۰ تا ۹۰ درصد اسكوليوز ها از نوع قابل اصلاح هستند و در این نوع،اغلب انحنا ها ۱۸-۲۴ ماه بعد از تشخیص به طور کامل اصلاح میشوند.
علائم و نشانه‌های انحراف ستون فقرات:
- بالاتر بودن یکی از شانه‌ها
- بالاتر بودن یک سمت لگن
- برآمدگی یک استخوان کتف از پشت
- به هم خوردن خط کمر
- نامتقارن بودن اندازه و یا مکان پستان در زنان
- خارج بودن سر بیمار از نقطه مرکزی محور لگن
- متمایل بودن تمام بدن به یک طرف
- یکسان نبودن فاصله بین دست‌ها و بدن
- قرار داشتن دنده‌ها در ارتفاع مختلف
- تفاوت قابل مشاهده در ظاهر و یا بافت پوست دو طرف ستون فقرات
- برجسته‌تر بودن دنده‌ها در یک طرف قفسه سینه
- برجستگی دنده‌ها هنگام خم شدن بیمار
- اختلاف طول پاها
✅درمان اسکولیوز
◀️ وقتی شدت انحراف ستون مهره کمتر از ۲۰ درجه است یا سن کودک نزدیکِ سن بلوغ است پزشک فقط بیمار را تحت نظر گرفته و درمانی انجام نمی دهد.
در این موارد پزشک هر ۳ تا ۶ ماه از بیمار عکس برداری کرده و میزان قوس را اندازه گیری میکند تا اگر قوس شدید تر شد،درمان مناسب را انجام دهد.
◀️ اگر شدت قوس ستون مهره ها بین ۴۵-۲۵ درجه باشد و کودک هنوز در حال رشد باشد پزشک از بریس استفاده می کند.
هدف از استفاده از بریس، این است که تا کامل شدن بلوغ فرد از بیشتر شدن شدت قوس جانبی ممانعت به عمل آید.
بریس باید تا پایان بلوغ پوشیده شود و در آن زمان در یک بازه زمانی ۱۲-۶ ماه کم کم کنار گذاشته شود.
◀️ اگر شدت قوس ستون مهره بیش از ۴۵ درجه باشد و کودک در حال رشد باشد پزشک معالج ممکن است به عمل جراحی اقدام کند.
◀️ در قوس های بیش از ۵۰ درجه حتی وقتی سن رشد کودک کامل شده است ممکن است عمل جراحی انجام شود.
◀️ در مواردی هم که علی رغم استفاده از بریس شدت انحراف جانبی ستون مهره همچنان رو به افزایش است هم از عمل جراحی استفاده می شود.
تاثیر بارفیکس در رفع انحرافات ستون مهره‌ها
عضو انجمن پزشکان ورزشی ایران معتقد است که آویزان شدن از بارفیکس فشار را از روی دیسک بین‌مهره‌ای برمی‌دارد و سبب رفع خستگی به دلیل کشش عضلات می‌شود.
سعادت مهر افزود: شیوه صحیح نشستن، ایستادن و خوابیدن و همچنین داشتن ماهیچه‌های اسکلتی قوی در حفط انحنای طبیعی ستون فقرات بسیار حایز اهمیت است. وزن بالای بدن ، عضلات ضعیف و برخی عوامل دیگر می تواند راستای طبیعی و انحنای ستون فقرات را بر هم بزند. اگر ستون مهره‌ها در راستای خودش نباشد، سبب برخی ناهنجاری‌های اسکلتی مثل گودی کمر (لوردوز کمری) و انحنا در گردن (لوردوز گردنی)، گوژپشتی(کیفوز)، انحراف ستون فقرات به چپ یا راست (اسکولیوز) خواهد شد.
وی با بیان این که داشتن شکم بزرگ سبب گودی کمر و درد در این ناحیه می‌شود، گفت: اضافه وزن و داشتن شکم بزرگ سبب گودی کمر و فشار زیاد به ستون مهره‌ها می‌شود. از جمله ورزش‌هایی که سبب بهبود سلامت ستون فقرات می‌شود، آویزان شدن از بارفیکس است که در رفع انحراف ستون فقرات تاثیر بسزایی دارد و سبب می‌شود مهره‌ها در یک راستا قرار بگیرند. البته این کار باید روزی ۳ مرتبه و هر دفعه ۱۰ تا ۳۰ ثانیه صورت بگیرد.
سعادت مهر خاطرنشان کرد: آویزان شدن از بارفیکس فشار را از روی دیسک بین مهره ای برمی‌دارد و همچنین باعث رفع خستگی به دلیل کشش عضلات خواهد شد. انجام حرکت گهواره بدن جمع برای فیله ها و گودی کمر بسیار مناسب است. به این ترتیب که پاها را خم کرده و با دست محکم در بغل می‌گیریم، سپس مانند گهواره بالا و پایین می‌رویم.
بیشتر بخوانید:
