دارو شناسی دیکلوفناک سدیم
از دسته دارو های مسکن غیر مخدری و غیر استروییدی محسوب میشود و با نام تجاری veltaren در بازار عرضه میگردد.
دیکلوفناک برای تسکین درد در بیماری‌هایی نظیر آرتریت، پیچ خوردگی و کشیدگی عضلات، نقرس، میگرن، دندان درد و درد پس از جراحی تجویز میگردد. این دارو درد و التهاب را کاهش می‌دهد. دیکلوفناک را با استفاده از نسخه پزشک می‌توان تهیه نمود.
دیکلوفناک به صورت ژل پوستی و قطره‌های چشمی نیز در دسترس است. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در خصوص ژل یا پچ دیکلوفناک برای درد و التهاب ، ژل دیکلوفناک برای آسیب‌های نور خورشید و قطره چشمی دیکلوفناک به صفحه مربوطه رجوع نمایید.
اشکال دارویی دیکلوفناک
تزریق
۲۵ mg/ml, 3ml
قرص
Extended Release: 25, 50, 100میلیگرم
کپسول
Extended Release, Pellets: 100mg
شیاف
۵۰, ۱۰۰mg
ژل
Diclofenac Diethylammonium Salt Eq To diclofenac s 1%
مکانیسم اثر:
اثر ضدالتهاب
دیکلوفناک یک داروی غیر استروئیدی با اثر بارز ضدالتهاب و ضددرد است که اثر ضدتب نیز دارد.
این دارو اثر ضدتب، درد و التهاب خود را از طریق مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (cox) و تولید پروستاگلاندینها اعمال می نماید.
موارد و مقدار مصرف دیکلوفناک:
۱-استئوآرتریت
بزرگسالان: از راه خوراكی، مقدار mg/day 150-100 در مقادیر منقسم مصرف می شود. ۱۰۰ الی ۲۰۰ میلی گرم از شکل آهسته رهش (کپسول یا قرص).
ژل موضعی:
نکته: حداکثر مصرف از ژل ۱ درصد نباید بیش از ۳۲ گرم در روز باشد.
درد در مفصل تحتانی (مانند زانو ، مچ و…) : ۴ گرم از ژل ۱ درصد را ۴ بار در روز به مفصل دردناک بمالید (حداکثر ۱۶ گرم به ازای هر مفصل ).
درد در مفصل فوقانی: ۲ گرم از ژل ۱ درصد را ۴ بار در روز به مفصل دردناک بمالید (حداکثر ۸ گرم به ازای هر مفصل )
۲-سپوندیلیت انکیلوزان
بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار ۲۵ میلی گرم چهار بار در روز مصرف میشود. به هنگام خواب نیز ممکن است مقدار ۲۵ میلی گرم دیگر ضروری باشد.
۳-آتریت روماتوئید
بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار mg/day 200-150 در مقادیر منقسم مصرف می شود. ۱۰۰ میلی گرم از شکل آهسته رهش یک الی ۲ بار در روز.
توجه: درمان دیسمنوره: ۵۰ میلی گرم ۳ بار در روز حداکثر ۱۵۰ میلی گرم در روز.
عوارض جانبی
متعاقبا با مصرف هر دارو عوارض به دنبال آن وجود دارد البته ممکن است هیچ کدام از موارد زیر در شما رخ ندهد.
اعصاب مرکزی:
- سردرد
- سرگیجه
- بیخوابی
- افسردگی
- بیقراری و اضطراب
قلبی ـ عروقی:
- نارسایی احتقانی قلب
- افزایش فشار خون
- ادم
پوست:
- کهیر
- اگزما
- درماتیت
- حساسیت به نور
- بثورات تاولی
- اریتم
- پورپورای آلرژیک
- بثورات پوستی
- خارش
- درماتیت فلسی (به ندرت )
- سندرم استیون جانسون
غده درون‌ریز:
- كمی قند خون
- برافروختگی (به ندرت)
دستگاه گوارش:
- درد یا كرامپ‌های شكمی
- یبوست، اسهال
- سوءهضم
- تهوع
- اتساع شكم
- نفخ، خونریزی
- زخم گوارشی (احتمالاً همراه با خونریزی یا سوراخ شدن)
- ضایعات مری
ادراری ـ تناسلی:
- ازتمی
- پروتئینوری
- نارسایی حاد كلیوی
- اولیگوری
- نفریت بینابینی
- سندرم نفروتیك
- نكروز پاپیلاری
- احتباس مایعات
خون:
- افزایش زمان تجمع پلاكتی
متابولیك:
- هایپوگلایسمی
- هایپرگلایسمی
تنفسی:
- آسم
عضلانی- اسكلتی:
- درد كمر
- مفاصل و پا
كبد:
- هپاتیت
- هپاتوتوكسیسیتی
- زردی
حس‌های خاص:
- تاری دید
- اسكوتوم
- دوبینی
- اختلال در حس چشایی
- كاهش قابل برگشت شنوایی
- آمبلیوپی
- شب‌كوری
- Vitreous Floaters
سایر عوارض:
حساسیت مفرط (تورم لبها و زبان، ادم حنجره، واكنش آنافیلاكتوئید، آنژیوادم، آنافیلاكسی (نادر).
توجه: در صورت تداوم نتایج غیرطبیعی آزمون عملكرد كبد یا تشدید بیماری یا در صورت بروز علائم بالینی كبدی، باید مصرف دارو قطع شود.
تداخل دارویی
برخی از داروهایی که ممکن است با دیکلوفناک تداخل کنند عبارت‌اند از:
آلیسکیرن (aliskiren) ، مهارکننده‌های ACE (مانند کاپتوپریل (captopril) ، لیزینوپریل (lisinopril) ، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (مانند لوزارتان (losartan) ، والزارتان (valsartan) ، سیدوفوویر (cidofovir) ، لیتیوم، متوترکسات (methotrexate)، کورتیکواستروئید (مانند پردنیزون (prednisone) ، قرص‌های آب یا دیورتیک‌ها مانند فوروزماید (furosemide)
دیکلوفناک اگر با داروهای دیگر استفاده شود، ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد
مثال این داروها عبارت‌اند از : داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل (clopidogrel) ، “رقیق کننده خون” مانند: دابیگاتران (dabigatran) / انوکساپارین (enoxaparin) / وارفارین (warfarin).
موارد منع مصرف دارو
به تاریخ انقضای داروی دیکلوفناک توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
هرگز داروی دیکلوفناک را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
تداخل دارویی گفته شده در پاراگراف بالا برای دیکلوفناک را چک کنید و اگر در حال استفاده از دارویی هستید که با این دارو تداخل دارد، با پزشک خود راجع به استفاده از داروهایتان مشورت نمایید.
شرایط نگهداری دیکلوفناک
دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
شرایط مصرف در سالمندان و بارداران
مصرف دیكلوفناك در بیماران سالخورده باید با احتیاط همراه باشد. در سالمندان احتمال بروز عوارض به ویژه عوارض گوارشی و کلیوی بیشتر است. برای كنترل علائم، مقدار مصرف تا پایین‌ترین مقدار مؤثر باید كاهش یابد.
مصرف در شیردهی
غلظتهای پایین دیكلوفناک در بیمارانی كه این دارو را مصرف می‌كنند، اندازه‌گیری شده است. منافع دارو در برابر مضرات آن باید سنجیده شود.
ملاحظات اختصاصی
۱- مصرف همزمان دیكلوفناك با داروهایی مانند گلوكوكورتیكوئید موجب تشدید عوارض گوارشی دیكلوفناك میشود.
۲- از آنجا كه اختلالات فعالیت مغز استخوان بروز كرده است، ارزیابی دوره‌ای عملكرد خونسازی بدن توصیه میشود. كنترل منظم غلظت هموگلوبین برای شناسایی اثرات سمی دارو بر روی دستگاه گوارش اهمیت زیادی دارد.
۳- از آنجا كه اثرات ضد التهاب، ضد تب و ضد درد دیكلوفناك ممكن است علائم معمول عفونت را پنهان سازد، امكان بروز عفونت باید به دقت پیگیری گردد.
۴- طی درمان طولانی مدت با این دارو، معاینات دوره‌ای چشمی توصیه میشود.
۵- عملكرد كلیه بیمار باید در طول درمان پیگیری شود. مصرف این دارو در بیماران مبتلا به نقصان عملکرد كار كلیه با احتیاط و با مقادیر كمتر باشد.
۶- عملكرد كبدی بیمار باید در طول درمان پیگیری شود. ممكن است نتایج غیر طبیعی آزمون عملكرد كبد و واكنشهای شدید كبدی بروز كند.
۷- با توجه به اینکه این دارو می تواند باعث ایجاد حساسیت به نور شود بهتر است نکات لازم برای پیشگیری از ا ین عارضه رعایت شود.
۸- مصرف این دارو در كودكان توصیه نمی‌شود.
۹- ۶ ساعت قبل از اعمال جراحی دندانپزشكی قطع گردد.
۱۰- این داروها از طریق مهار سنتز پروستاگلاندین باعث كاهش جریان خون كلیه می‌شوند. بنابراین بیماران با اختلال زمینه‌ای كلیه، دهیدراتاسیون، نارسایی قلبی ، نارسایی كبدی ، سالمندان و افراد مصرف كننده داروهای مدر، ARB, ACEI ریسك بیشتری برای آسیب كلیه دارند.
بیشتر بخوانید:
پیری در سیستم ایمنی و چگونگی مبارزه با آن
