علائم سیروز کبدی چیست و چگونه درمان می شود؟

سیروز کبدی بیماری است که بر اثر عفونت و زخم های طولانی مدت کبد به وجود می آید و معمولا با مصرف بیش از حد الکل این بیماری تشدید می شود.

سیروز زخم شدید کبد و عملکرد ضعیف کبد است که در مراحل پایانی بیماری مزمن کبدی مشاهده می شود.کبد در سمت راست بالای شکم در زیر دنده ها قرار دارد. بسیاری از عملکردهای ضروری بدن را دارد. این شامل:

تولید صفرا ، که به بدن شما در جذب چربی های غذایی ، کلسترول و ویتامین های A ، D ، E و K کمک می کند
ذخیره قند و ویتامین ها برای استفاده های بعدی بدن
تصفیه خون با حذف سموم مانند الکل و باکتری ها از سیستم شما
ایجاد پروتئین های لخته شدن خون

بیشتر مردان را تحت تأثیر قرار دهد تا زنان.

سیروز کبدی چیست؟

سیروز یک مرحله از زخم (فیبروز) کبد است که به دلیل بسیاری از انواع بیماری ها و بیماری کبد، مانند هپاتیت و اعتیاد به الکل مزمن، ایجاد می شود.هر بار کبد شما آسیب می بیند – چه با بیماری، یا با مصرف بیش از حد الکل و چه دلیل دیگری – تلاش می کند خودش را ترمیم کند.در این فرآیند، زخم روی زخم شکل می گیرد.

سیروز پیشرفت می کند و بیشتر و بیشتر شکل می گیرد و برای کبد مشکل می شود ( سیروز خفیف). سیروز پیشرفته، تهدید کننده زندگی است. همانطور که در این بخش از سلامت نمناک خواهید خواند آسیب کبد ناشی از سیروز به طور کلی نمی تواند انجام نشده باشد.اما اگر سیروز کبد زودتر تشخیص داده شود و درمان شود، آسیب بیشتر می تواند محدود و به ندرت معکوس شود.

چگونه سیروز ایجاد می شود؟

کبد یک اندام بسیار مقاوم است و به طور معمول قادر به بازسازی سلول های آسیب دیده است. سیروز زمانی ایجاد می شود که عواملی که به کبد آسیب می رسانند (مانند الکل و عفونت های مزمن ویروسی) در مدت زمان طولانی وجود داشته باشد. وقتی این اتفاق می افتد ، کبد آسیب دیده و زخم می شود. کبد زخمی نمی تواند به درستی عمل کند و در نهایت ، ممکن است منجر به سیروز شود.

سیروز باعث کوچک شدن و سفت شدن کبد می شود. این امر جریان خون غنی از مواد مغذی را از طریق ورید پورت به کبد مشکل می کند. ورید پورت خون را از اندام های گوارشی به کبد منتقل می کند. هنگامی که خون نتواند به کبد منتقل شود ، فشار در ورید پورت افزایش می یابد.

نتیجه نهایی یک بیماری جدی به نام فشار خون بالا است ، که در آن ورید فشار خون بالا ایجاد می کند. این سیستم فشار قوی باعث ایجاد پشتیبان می شود که منجر به واریس مری (مانند وریدهای واریسی) می شود ، که می تواند منفجر شده و خونریزی کند.

علل شایع سیروز

شایع ترین علل سیروز در ایالات متحده عفونت طولانی مدت ویروسی هپاتیت C و سوء مصرف مزمن الکل است. چاقی نیز عامل سیروز است ، اگرچه به اندازه الکلیسم یا هپاتیت C شایع نیست چاقی می تواند به تنهایی عامل خطر یا در ترکیب با الکلیسم و هپاتیت C باشد.

الکل

طبق گزارش NIH ، سیروز در زنانی ایجاد می شود که سالها بیش از دو نوشیدنی الکلی (از جمله آبجو و شراب) می نوشند. برای مردان ، نوشیدن بیش از سه نوشیدنی در روز برای سالها می تواند آنها را در معرض خطر سیروز قرار دهد.

با این حال ، مقدار آن برای هر فرد متفاوت است ، و این بدان معنا نیست که هرکسی که بیش از چند نوشیدنی خورده باشد به سیروز مبتلا می شود. سیروز ناشی از الکل معمولاً نتیجه نوشیدن منظم بیش از این مقادیر در طول ۱۰ یا ۱۲ سال است.

هپاتیت C

هپاتیت C می تواند از طریق رابطه جنسی یا قرار گرفتن در معرض خون یا فرآورده های خونی آلوده منتقل شود. ممکن است در معرض خون آلوده از طریق سوزن های آلوده از هر منبع ، از جمله خالکوبی ، سوراخ کردن ، سوءمصرف مواد مخدر داخل وریدی و استفاده از سوزن قرار بگیرید.

هپاتیت C به دلیل استانداردهای دقیق غربالگری بانک خون در ایالات متحده به ندرت با تزریق خون منتقل می شود.

برخی از دلایل دیگر عبارتند از:

اعتیاد به الکل مزمن
هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت B، C و D)
چربی انباشته شده در کبد (بیماری چربی کبد غیر الکلی)
تجمع آهن در بدن (هموکروماتوز)
فیبروز کیستیک
وجود مس در کبد (بیماری ویلیسون)
ضعف مجاری صفراوی (آترزی صفراوی)
نقص آنتی تیپسین آلفا – ۱
اختلال در متابولیسم قند (گالاکتوزمی یا بیماری ذخیره گلیکوژن)
اختلال ژنتیکی (سندرم آلاگیل)
بیماری کبدی ناشی از سیستم ایمنی ضعیف بدن (هپاتیت ایمنی)
تخریب مجاری صفراوی (سیروز اولیه)
التیام و استفاده از مجاری صفراوی (اسکلروز اولیه)
عفونت هایی مانند سیفیلیس یا بروسلوز
داروها، از جمله متوترکسات یا ایسانیوزید

علائم سیروز

علائم سیروز سیروز به این دلیل رخ می دهد که کبد قادر به تصفیه خون ، تجزیه سموم ، تولید پروتئین های انعقادی و کمک به جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی نیست. اغلب ، تا زمانی که این اختلال پیشرفت نکرده باشد ، هیچ علامتی وجود ندارد.

کاهش اشتها
خونریزی بینی
زردی (تغییر رنگ زرد)
رگهای کوچک عنکبوتی شکل در زیر پوست
کاهش وزن
بی اشتهایی
خارش پوست
ضعف

علائم جدی تر عبارتند از:

گیجی و مشکل در تفکر واضح
تورم شکمی (آسیت)
تورم پاها (ادم)
ناتوانی
ژنیکوماستی (هنگامی که مردان شروع به توسعه بافت سینه می کنند)

سیروز چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص سیروز با شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی آغاز می شود. پزشک شما سابقه پزشکی کامل را تهیه می کند. سابقه ممکن است سوء استفاده طولانی مدت از الکل ، قرار گرفتن در معرض هپاتیت C ، سابقه خانوادگی بیماریهای خود ایمنی یا سایر عوامل خطر را نشان دهد.

معاینه فیزیکی می تواند علائم زیر را نشان دهد:

پوست رنگپریده
چشمهای زرد (زردی)
کف دست قرمز شده
لرزش دست
بزرگ شدن کبد یا طحال
بیضه های کوچک
بافت سینه اضافی (در مردان)
کاهش هوشیاری

آزمایشات می تواند نشان دهد که کبد چقدر آسیب دیده است. برخی از آزمایشاتی که برای ارزیابی سیروز استفاده می شود عبارتند از:

شمارش کامل خون (برای نشان دادن کم خونی)
آزمایشات انعقادی خون (برای مشاهده سرعت لخته شدن خون)
آلبومین (برای آزمایش پروتئین تولید شده در کبد)
آزمایشات عملکرد کبد
آلفا فتوپروتئین (غربالگری سرطان کبد)
آزمایشات اضافی که می توانند کبد را ارزیابی کنند عبارتند از:
آندوسکوپی فوقانی (برای بررسی وجود واریس مری)
سونوگرافی کبد
MRI شکم
سی تی اسکن شکم
بیوپسی کبد (آزمایش قطعی سیروز)

پیشگیری از ابتلا به سیروز کبدی چگونه است؟

با مراقبت بیشتر از کبد می‌توان از ابتلا به بیماری‌های کبد نظیر سیروز جلوگیری کرد.

۱. الکل مصرف نکنید

اگر به سیروز مبتلا نیستید، اما دچار سایر ناراحتی‌های کبدی هستید، باید از مصرف الکل پرهیز کنید. برای افراد سالم (زنان در همه سنین) نوشیدن یک لیوان بیشتر از نوشیدنی‌های الکلی در روز و همین مقدار برای مردان بالای ۶۵ سال و نوشیدن بیشتر از ۲ لیوان مواد الکل‌دار در روز برای مردان زیر ۶۵ سال می‌تواند خطر ابتلا به سیروز را افزایش بدهد.

۲. رژيم غذایی سالم داشته باشید

سعی کنید رژیم غذایی سالم داشته باشید به این معنی که رژيم غذایی شما مبتنی‌بر سبزیجات و میوه‌ها باشد. از غلات کامل استفاده کنید و میزان پروتئین متناسب و به‌اندازه را فراموش نکنید. مصرف پروتئین نباید بیش‌از‌حد باشد. قهوه کافئین‌دار می‌تواند از کبد در برابر سرطان و فیبروز محافظت کند.

۳. حفظ تناسب وزن را در نظر داشته باشید

حد زیادی از چربی‌ به کبد آسیب می‌زند. اگر دچار چاقی افراطی یا اضافه وزن هستید، حتما با پزشک در این‌باره صحبت کنید.

۴. خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش بدهید

استفاده از سوزن آلوده برای تزریق یا روابط جنسی پرخطر می‌تواند احتمال ابتلا به هپاتیت B و C را افزایش بدهد. درباره واکسن هپاتیت با پزشک صحبت کنید.

اگر نگران دچار شدن به سیروز هستید، با پزشک درباره راه‌های پیشگیری از آن صحبت کنید.

درمان سیروز

درمان سیروز بر اساس علت ایجاد کننده آن و میزان پیشرفت این اختلال متفاوت است.

برخی از درمان هایی که پزشک ممکن است تجویز کند عبارتند از:

مسدود کننده های بتا یا نیترات (برای فشار خون بالا)
ترک مشروب (اگر سیروز ناشی از الکل باشد)
روش های نواری (برای کنترل خونریزی ناشی از واریس مری استفاده می شود)
آنتی بیوتیک های داخل وریدی (برای درمان صفاقی که ممکن است با آسیت ایجاد شود)
همودیالیز (برای تصفیه خون افراد مبتلا به نارسایی کلیه)
لاکتولوز و رژیم کم پروتئین (برای درمان انسفالوپاتی)

پیوند کبد آخرین گزینه است ، در صورتی که سایر درمان ها با شکست مواجه شوند.

عوارض سیروز کبدی

فشار خون بالا

بیماری سیروز باعث تغییر در جریان خون کبد و فشار خون بالا می‌شود. یعنی با کاهش جریان خون، فشار در رگ‌های این بخش افزایش می‌یابد.

تورم شکم و پا

همانطور که در مورد قبلی اشاره کردیم، در صورت ابتلا به سیروز کبدی فشار در سیاه رگ‌ها بالا می‌رود و در نتیجه پاها و شکم متورم می‌شوند. البته ناتوانی کبد در ساخت پروتئین‌های خون نیز علت دیگر ورم کردن شکم و پا است.

خونریزی

فشار خون ایجاد شده می‌تواند باعث افزایش فشار در رگ‌های خونیِ کوچک‌تر هم شود. بنابراین این فشار، گسترش واریس مری و معده را در پی دارد و نهایتا خونریزی‌های شدیدی را به وجود می‌آورد.

سوء تغذیه

یکی دیگر از عوارض سیروز کبدی، کاهش وزن و سو تغذیه شدید است. زیرا این بیماری پردازش موادی که برای شما مغذی هستند را دچار مشکل می‌کند و در نتیجه مواد لازم به بدن نمی‌رسند.

یرقان

کبد نرمال و سالم باید بتواند بیلی روبین را از خون پاک کند تا شما به زردی پوست یا یرقان دچار نشوید. اما در فرد مبتلا به سیروز این اتفاق نمی‌افتد و تیرگی رنگ ادرار و زرد شدن پوست اتفاق می افتد.

بزرگ شدن طحال

در اثر افزایش فشار خون، بیمار دچار تورم طحال می‌شود و پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون نیز زیاد می‌شوند. همه‌ی این‌ها از نشانه های سیروز هم هستند که در صورت اقدام دیر هنگام، شدیدتر می‌شوند.

انسفالوپاتی کبدی

حتما می‌دانید که پاکسازی سموم از خون جزیی از وظایف کبد است. اما در بدن فرد مبتلا به سیروز، این سموم از بین نمی‌روند و در مغز انباشته می‌شوند. به مرور زمان فرد دچار گیجی یا عدم تمرکز می‌شود. در مراحل پیشرفته‌تر می‌گوییم انسفالوپاتی کبدی رخ داده است که عوارض خطرناک‌تری مثل به کما رفتن را در پی دارد.

بیماری استخوانی

در برخی از افراد مبتلا دیده می‌شود که بعد از مدتی دچار ضعف استخوانی شدید می‌شوند. در نتیجه قدرت خود را از دست داده و احتمال شکستگی استخوان در آن ها بالا می‌رود.

عفونت

از دیگر عوارض بیماری سیروز کبدی، می‌توان به عفونت‌های شدید اشاره کرد. معمولا مبتلایان نمی‌توانند در برابر عفونت‌های باکتریایی مقاومت کنند و نهایتا این عفونت بدن آن ها را با خطرات جدی روبه‌رو می‌سازد.