به زبان ساده واریس سیاهرگ‌های مخرج یا مقعد را بواسیر یا هموروئید گویند. منظور از واریس گشاد شدن و پیچ در پیچ شدن سیاهرگ‌ها در بدن است. همچنین بواسیر به شرایطی گفته می‌شود که سیاهرگ‌های اطراف و داخل راست روده و مقعد برجسته و متورم شوند.
بواسیر (به انگلیسی hemorrhoid) یا (piles) یا هموروئید همان رگ های متورم و آسیب دیده در ناحیه مقعد و یا بخش تحتانی روده می‌باشد. دلیل عمده این بیماری را ایجاد فشار زیاد در بخش تحتانی روده که به مقعد وصل می شود دانسته اند که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
هموروئید درد رایجی است که میتواند هم در داخل مقعد (داخلی) و یا زیر پوست اطراف مقعد ایجاد شود (خارجی) که حدود نیمی از بزرگسالان تا سن ۵۰ سالگی یکی از علائم آن را بصورت خارش، درد یا خون ریزی تجربه می‌کنند. خوشبختانه روش های موثری برای درمان بواسیر وجود دارد.
درجه‌بندی بواسیر
- بواسیر درجه ١: در این نوع بواسیر سیاهرگ‌ها گشاد شده‌اند ولی هرگز از مخرج خارج نمی‌شوند و تنها علامت آنها خونریزی است.
- بواسیر درجه ٢: سیاهرگ‌های گشاد شده در زمان دفع از مخرج خارج می‌شوند؛ اما با پایان اجابت مزاج خودبه‌خود به داخل مخرج برمی‌گردند.
- بواسیر درجه ٣: توده‌های بواسیری با دفع از مخرج خارج می‌شوند ولی خودبه‌خود به داخل مخرج باز نمی‌گردند بلکه با کمک دست به داخل مخرج بازگردانده می‌شوند.
علت ایجاد بواسیر
شایع‌ترین علت بواسیر یبوست طولانی و زور زدن در موقع دفع مدفوع است. هر دو مورد گفته شده سبب افزایش فشار داخل شکم و مانع بازگشت خون وریدی در مخرج می‌شوند. هر مانع بازگشت خون ورید میتواند سبب ایجاد هموروئید شود.
رگ‌ها در اطراف مقعد تمایل به کشش تحت فشار دارند و ممکن است برآمدگی و یا تورم داشته باشند. تورم رگ‌های اطراف مقعد میتواند در نتیجه افزایش فشار به آنها باشد از جمله مواردی که باعث افزایش فشار به رگ‌های مقعد می‌شوند:
- چاقی (حجم فراوان چربی‌های داخل شکم سبب افزایش فشار داخل شکم می‌شود)
- حاملگی
- بلند کردن اجسام سنگین
- ژنتیک
- تنش در طی حرکات روده
- برای مدت زمان طولانی در توالت نشستن
- اسهال مزمن یا یبوست
- رژیم کم فیبر
- افزایش سن
- حاملگی
✔️نشانه های بواسیر موارد ذیل است:
۱-خون ریزی بدون درد هنگام دفع
۲-مدفوع و مشاهده ی کمی خون روی دستمال توالت
۳-توده یا برآمدگی دردناک و حساس در نزدیکی مقعد
۴-خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
۵-درد و ناراحتی
۶-تورم اطراف مقعد
درمان
- آلوئه ورا
- وان آب گرم
- دسمل مرطوب
- کمپرس سرد
- نرم کننده های مدفوع
- لباس ها نخی و گشاد
- سرکه سیب برای کاهش تورم
- خوردن انجیر خشک
- آب زیاد بنوشید
- کدو بخورید
- چای زنجبیل
- از شربت آب لیمو استفاده نمایید
- ورزش کنید
- در کنار غذاهایتان از زردچوبه استفتاده کنید
- با روغن نارگیل و یا زیتون خود را ماساژ دهید
اینها سایر نکاتی هستند که ممکن است به کاهش علائم کمک کنند:
- زمان نشستن در توالت را به حداقل برسانید.
- هنگامی که نیاز به اجابت مزاج دارید، در اسرع وقت به دست‌شویی بروید.
- برای تغییر دادن موقعیت رکتوم، هنگام اجابت مزاج پاهایتان را روی یک چهارپایه‌ی کوچک قرار دهید. (یعنی هنگام استفاده از دست‌شویی فرنگی)
- اگر باردار هستید، به پهلو بخوابید. این کار به کاهش فشار اطراف مقعد شما کمک خواهد کرد.
- در مورد مصرف یک نرم‌کننده‌ی مدفوع یا یک مکمل فیبرمانند پسیلیوم (متاموسیل) یا متیل سلولز (سیتروسل) از پزشک‌تان سؤال کنید. اضافه کردن یک قاشق غذاخوری روغن معدنی به غذا نیز میتواند به نرم شدن مدفوع کمک کند.
- ناحیه‌ی مقعد را تمیز نگه دارید. به‌طور منظم دوش بگیرید و بعد از اجابت مزاج، مقعد و ناحیه‌ی اطراف آن را کاملا بشویید یا از دستمال‌های مرطوب برای پاک کردن آن استفاده کنید.
- برای شست‌وشوی ناحیه‌ی مقعد از یک لگن مخصوص شست‌وشوی مقعد (sitz bath) استفاده کنید یا چند دقیقه درون وان آب گرم بنشینید.
پیشگیری
بهترین راه برای جلوگیری از هموروئید این است که از یبوست جلوگیری کنید. برای جلوگیری از هموروئید و کاهش علائم بواسیر، این نکات را دنبال کنید:
- خوردن غذاهای با فیبر بالا؛ مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات باعث تسریع مدفوع می‌شود و حجم آن را افزایش می‌دهد که به شما کمک می‌کند تا از تنش‌هایی که باعث ایجاد هموروئید می‌شود جلوگیری کنید.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید. هر روز شش تا هشت لیوان آب و مایعات دیگر (به جای الکل) بنوشید تا مدفوع را نرم نگه دارید.
- مکمل‌های فیبردار مصرف کنید.
- در هنگام دفع مدفوع فشار زیاد ندهید. فشار دادن و نفس کشیدن در هنگام تلاش برای عبور مدفوع باعث ایجاد فشار بیشتری در رگ‌های رکتوم پایین می‌شود.
- اجتناب از طولانی مدت نشستن. نشستن بیش از حد طولانی، به ویژه در توالت، میتواند فشار روی رگ‌ها در مقعد را افزایش دهد.
عوارض جانبی این بیماری
عوارض هموروئید بسیار نادر هستند. اما شامل موارد زیر می‌شوند:
- کم خونی: به ندرت، خونریزی مزمن ناشی از هموروئید ممکن است باعث کم خونی شود؛ حالتی که شما به اندازه کافی سلول‌های قرمز خون سالم برای حمل اکسیژن به سلول‌های خود ندارید.
- اختناق هموروئید( strangulated): اگر خون‌رسانی برای خونریزی داخلی قطع شود، هموروئید ممکن است آسیب دیده باشد و درد شدید ایجاد کند.
هموروئید بسیار شایع است. ۷۵ درصد از مردم در یک برهه از زندگی‌شان به هموروئید دچار می‌شوند. هموروئیدها در افراد بین ۴۵ و ۶۵ سال شایع‌تر هستند.
هموروئیدها مشکلی بسیار رایج هستند. حدود ۷۵ درصد از آمریکایی‌ها درطول زندگی به هموروئید دچار می‌شوند. درحالی‌که بواسیر معمولا درعرض چند هفته به‌خودی‌ِخود برطرف می‌شود اما میتواند ناراحتی خفیف تا شدیدی ایجاد کند. برای تحمل‌پذیری بیشتر ناراحتی ناشی از هموروئیدها می‌توانید از درمان‌های خانگی برای تسکین علائم‌شان استفاده کنید.
درمان بواسیر در خانه را می‌توانید با استفاده از رژیم غذایی حاوی مقادیر بالای فیبر، قرص آنتی هموروئید، و استفاده از پماد و وازلین برای درمان بواسیر انجام دهید.
بیشتربخوانید:
خطرات درمان ها و رژیم های غیرعلمی چیست؟
واریس پا یا نارسایی مزمن وریدی (CVI)
