علم و بدن

بافت های عضلانی

عضلانی

*muscular tissue*

عضلات در انجام حرکات بدن به انسان کمک می کنند. انسان برای عضلات خود تکیه گاهی دارد که نام این تکیه گاه اسکلت است و در مجموع عضلات و اسکلت حرکات انسان را ایجاد و کنترل می کن ند.بافتهای عضلانی از سلولهای عضلانی تشکیل شده است که برای انقباض تخصص یافته به وجود پیوندی به یکدیگر متصل میشوند و عضلات بدن را تشکیل میدهند.

یکی از اختصاصات عمدهسلولهای عضله این است که در سیتوپلاسم این سلولها، رشته های منقبض شوندهای وجود دارد وانقباض و انبساط انها موجب انقباض و انبساط سلول عضلانی و در نتیجه بافت عضلانی میشود.بافت های عضلانی به سه نوع عضلات صاف یا غیر آرادی، عضلات مخطط یا ارادی و عضله قلبی یا مخطط غیر ارادی تقسیم میشوند.

عضله مخطط یا ارادی(skeletal muscle)

این نوع عضله را به خاطر داشتن نوارهای تیره وروشن در زیر میکروسکوپ عضله مخطط وبه علت چسبیده بودن آنها به استخوانهای عضله اسکلتی و به جهت عملکرد ارادی آنها عضلات ارادی می نامند.وظیه اصلی این نوع عضله ایجاد حرکت در بدن است. سلول های عضلات مخطط از به همپیوستن تعداد زیادی سلول سازنده عضلانی به نام میوبلاست به وجود میاید که بسیار بلند هستند و رشته یا تار
عضلانی نیز نامیده میشود.

 

عضله قلبی یا مخطط غیرارادی(cardiac muscle)

سلولهای تشکیل دهنده عضله قلب، مشابه سلولهای عضله اسکلتی از نوع مخطط بوده ولی تفاوت عمده آن با عضله مخطط در آن است که سلول های عضله قلبی بسیار کوچکتر از سلول عضلات مخطط هستند و سلولهای عضله قلبی دارای یک یا دو هسته بوده و به صورت شبکه هستند. مکانیسم انقباض در عضله قلبی مانند عضلات مخط ط است اما غیر ارادی کنترل میشود. همچنین سلولهایعضله قلبي غیر قابل تقسیم اند.

 

عضله صاف یا غیرارادی(smooth muscle)

عضلات صاف برخلاف دو عضله قبلی، فاقد نوارهای تیره و روشن بوده و به همین دلیل نیز عضله صافنامیده میشوند. عضلات دیواره مجاری تنفسی، ادراری و گردش خونی از نوع عضله صاف هستند و چون در ساختمان همه احشای شکمی، عضلات صاف وجود دارد این نوع عضله را عضله احشای ی نیز مینامند.سلولهای عضلات صاف کوچک و دوکی شکل اند و انقباض آنها به صورت غیرارادی است.

اصطلاحات بافت عضلانی

اجزاء سلولیِ بافت عضلانی را به نام‌هایی مخصوص به همین بافت می‌خوانند.

سیتوپلاسمِ تار عضلانی که انباشته از تارهای عضلانی است و جای زیادی برای دیگر اندامک­های سلولی باقی نگذاشته است راسارکوپلاسم؛ شبکۀ آندوپلاسمی را شبکۀِ سارکوپلاسمی و غشاء سلولی را سارکولم می‌خوانند. همچنین ممکن هنوز در برخی کتاب‌ها به میتوکندریِ تار عضلانی، سارکوزوم بگویند.

آنچه موجب شده‌است تا بافت شناسان همچنان از این نام‌های اختصاصی برای اندامک‌های سلول عضلانی استفاده کنند این است که این اندامک‌ها در این نوع سلول به شدت تخصصی شده‌اند و شکل و عملشان واقعاً با شکل و عمل نظائرشان در دیگر سلول‌ها متفاوت است.

سلول عضلانی از معدود سلول‌هایی است که غشاء آن تحریک پذیر است. سلول عضلانی در این خاصیت فقط با سلول عصبی مشترک است. تغییر بار الکتریکی در قسمتی از این غشاء به سرتاسرِ ان سرایت می‌کند و از آنجا به شبکۀ سارکوپلاسمیک می‌رسد و در شبکۀ سارکوپلاسمیک موجب تخلیۀ ناگهانی کلسیم به داخل سیتوپلاسمِ تار عضلانی می‌گردد. تخلیۀ کلسیم اولین گام برای شروع عملیاتِ مشترکِ میوزن و آکتین است.

نام گذاری عضلات
عضلات را معمولا براساس چند ویژگی نام گذاری می کنند

۱- بر اساس شکل ظاهری عضلات: عضلات اسکلتي میتوان ند به شکلهای گوناگونی مان نددو کی، نواری، ورقهای پهن یا یک توده عضلانی ظاهر شوند.
۲- براساس تعداد محل چسبندگی سرهای عضله:عضله دو سر،دارای دو تاندون انتهایی است که به دو قسمت مجزاچسبندگی پیدامیکند.
۳- برخی عضلات بر اساس مبدا و انتهای چسبندگی نام گذاری می شوند: مانند عضلهجناغی- چنبری پستانی که از استخوان ترقوه و جناغ آغاز شده و بهزائده پستانی استخوان گیجگاهی ختم می شود.
۴- برخی از عضلات بر اساس عملکردشان نام گذاری میشوند: مانند تا کننده کوتاه
۵- برخی عضلات بر اساس ناحیهای که در آن قرار گرفتهاند، نام گذاری میشوند: مانندعضله گیجگاهی و یا عضلات سرینی

ادامه بافتهای همبند به موازات تارهای عضلانی در انتهای عضله به شکل محکم و فشردهای به هم می چسبند و تشکیل تاندون را میدهند. عضلات اسکلتی به وسیله تاندون به استخوانها متصل می شوند. اما با وجود این، برخی از عضلات به صورت تاندون به استخوان چسبندگی ندارند. بلکه ورقهپهنی از بافت همبند اتصال عضله را تامین می گویند.

تاندونها که ادامه بافتهای همبندی هستند که هر یک از تارهای عضلانی، دسته تارهای عضلانیو کل عضله را می پوشان ند، از رشته های کلاژن تشکیل شدهاند که معمولا با محور طولی عضله موازی وبسیار محکم به استخوان متصل میشوند و به عنوان رابط بین عضلات اسکلتی و استخوان انجام وظیفه می کنند. همچنین، تاندون ها خاصيت الاستیکی دارند و تا حدود ۶ طول طبیعیشان می توان ند بدون
آسیب دیدگی کشیده شوند.

عضلات اسکلتی یا مخطط با انقباض و کوتاه شدن موجب ایجاد حرکت در اندامها میشوند. که اینحرکت معمولا به صورت کشش است تاهل دادن، زمانی که عضلهای منقبض میشود؛ یکی ازاتصالاتش سر ثابت  ثابت مانده و دیگری سر متحرک به آن نزدیک میشود. که معمولا سر ثابت، اتصال فوقانی و سر متحرک اتصال تحتانی است، که با وجود این در بعضی مواقع و با توجه به شرایط حرکت، جای سر ثابت و متحرک عضله عوض میشود.


تقارن عضلات

رشد عضلات

انقباض عضلات وانواع آن


 

author-avatar

درباره علی عباس پور

دانشجوی تربیت بدنی دانشگاه فردوسی مشهد و قهرمان دو میدانی کشور و فعالیت در زمینه های بدنسازی ،آمادگی جسمانی ،تغذیه و انواع ماساژ....

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *