فواید حجامت
نیمه دوم هر ماه قمری که به ایام پریشان شهرت دارد برای حجامت کردن مناسب‌تر است. به همین دلیل در روزهای ۱۹،۱۷ و ۲۱ هر ماه قمری توصیه بیشتری به حجامت شده است. جز این ایام بهترین زمان برای حجامت کردن در روزی موسوم به «حزیران» است که در تقویم شمسی سال ۸۸ همزمان با ۲۸ خرداد خواهد بود. توصیه میشود چنانچه افراد موفق به حجامت کردن در این روز نشدند در روز ۴ تیرماه این کار را انجام دهند. علت تأکید بر انجام حجامت در این ایام تأثیر جاذبه ماه بر بدن انسان است.
اگرچه تأثیر چگونگی وضعیت ماه و زمین بر آب دریا‌ها، گیاهان و جانوران پیش از این اثبات شده، اما درباره اثر جاذبه ماه بر انسان غفلت شده است. در واقع در ایامی که حجامت در آنها توصیه شده تأثیر ماه بر خون انسان به گونه‌ای است که ترکیبات مضر خون در بالاترین سطح یعنی نزدیک به پوست قرار می‌گیرد. به همین دلیل با چند خراش سطحی سموم بدن به این روش دفع میشود. جز این روزها در فصل بهار که طول شب و روز یکسان است و بدن تحت تأثیر دو جاذبه خورشید و ماه قرار دارد، جاذبه هم در بالاترین حد خود قرار دارد پس بیشترین ترکیبات سبک از خون دفع میشود.
تفاوت حجامت با فصد کردن
حجامت یک تطهیر کلان است که کل ترکیبات بیوشیمی بدن را تنظیم می‌کند، ولی فصد یا همان رگ زدن روشی است که تنها برای درمان بخشی از اندام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حجامت «تر» چه فوایدی دارد؟
ثابت شده که حجامت برای پیشگیری و درمان حدود ۷۰ بیماری اثربخش است. به عنوان مثال در حجامت عام ایجاد التهاب بین دو کتف توسط بادکش و فراخوان سلول‌های دفاعی موجب تحریک سیستم ایمنی و خروج سلول‌های ایمنی نابجا شده و به دنبال آن عملکرد سیستم ایمنی تنظیم میشود. از سوی دیگر حجامت ترافیک لنفاوی را با ایجاد فشار منفی کنترل کرده و باعث افزایش حرکت لنف میشود.
این مساله با توجه به این نکته که پیش‌درآمد آسیب‌های سلولی التهاب‌های نابجاست از اهمیت خاصی برخوردار است. در طب کلاسیک برای درمان بسیاری از این مشکلات داروهای ضدالتهابی استروئیدی یعنی انواع کورتون‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل انسایدها تجویز میشود که عوارض جانبی زیادی دارند و در عین حال در مواردی کم‌نتیجه دیده شده‌اند. حجامت اثر ضددرد ویژه‌ای دارد به طوری که بلافاصله پس از حجامت بیمار احساس سبکی و نشاط می‌کند و تمام دردها از بدن او دور میشود.
در واقع حجامت با آزاد کردن مواد ضددرد مانند اندورفین می‌تواند به خوبی درد را کاهش دهد. همچنین هنگامی که درد در عضوی از بدن به دنبال مشکلات عروقی، غلظت خون یا نقص در سیستم خون‌رسانی به وجود آمده باشد حجامت با تحریک جدار مویرگ و مکش منفی لنفاتیک‌ها، گردش خون در بدن بویژه عضلات را تقویت می‌کند. این اثر بدون انجام خون‌گیری یا همان حجامت گرم وخشک نیز مقدور است.
بدین ترتیب که با مکش گرم در لیوان‌های خاص و گذاردن آن روی مناطق دردناک بویژه در قسمت عضلانی آن، خون‌رسانی عضو بهتر و در نتیجه دردهای حاصل از ایسکمی برطرف میشود. به علاوه حجامت با کاهش غلظت خون اکسیژن‌رسانی را بهبود می‌بخشد و فشار را از قلب و ریه رفع می‌کند.
تاثیر حجامت روی بیماران مغز و اعصاب
حجامت روی بیماریهای مغز و اعصاب هم تأثیرات شگرفی دارد. به عنوان مثال در بیماری‌هایی مانند افسردگی که به علت کاهش ترشح نوروترانسمیترهای نوراپی نفرین و سروتونین در سیناپس‌ها به وجود می‌آید حجامت می‌تواند درمان‌کننده باشد زیرا با تاثیر روی نوروترانسمیترهای مغز کمبود یا بیش‌بود ترشح این مواد را کنترل می‌کند. سروتونین علاوه بر اثر ضدافسردگی در درمان میگرن و اختلالات خواب نیز تاثیر بسزایی دارد.
کتابی در مؤسسه تحقیقات حجامت ایران به نام کتاب گزارش ۱۰۶ بیماری منتشر شده که شامل اطلاعاتی درباره نوع بیماری، مشخصات بیمار، سیر درمان و پزشک معالج او است. این کتاب در واقع سند مکتوبی از اثر‌بخشی طب سنتی است، اما به طور کلی باید گفت حجامت در زمینه افزایش کلسترول و دی‌گلیسیرید خون، دیابت غیروابسته به انسولین، اوره بالا، فشار خون غیرطبیعی بالا یا پایین، غلظت خون بالا، مسمومیت غذایی و دارویی، سردرد میگرنی، تنگی رگها، اعتیاد به مواد مخدر، افسردگی،
سنگینی سر، اسپاسم عضلانی، رشد ناکافی و کوتاهی قد، لاغری، واریس، کمردرد، آرتروزها، آکنه و بثورات پوستی، کهیر، آفت دهان، ریزش مو، پرمویی بدن، گر گرفتن بدن، تاری دید، خواب‌رفتگی و بیحسی عضلات، بیماریهای تناسلی زنان، ناهنجاریهای عصبی، کم‌اشتهایی، کم‌هوشی، فراموشکاری، جوش صورت، سکته قلبی، مالیخولیا و سرماخوردگی مکرر درمان قطعی است.
حجامت برای چه گروه های سنی توصیه میشود؟
حجامت محدودیت سنی ندارد اما فواصل زمانی انجام آن در سنین مختلف متفاوت است. مثلا حجامت برای فرد ۴۰ ساله هر ۴۰ روز و برای فرد ۶۰ ساله هر ۶۰ روز یکبار تجویز میشود. به طور کلی علاوه بر آنکه هر فرد بالغی اعم از فرد بیمار یا سالم می‌تواند بنا به نیاز خود حجامت کند، برای نوزادان نیز حجامت به شیوه خاصی تجویز میشود. به عنوان مثال برای درمان زردی نوزادان چند خراش کوچک سطحی روی لاله گوش نوزاد ایجاد میشود. در طب اسلامی شروع حجامت جهت پیشگیری از چهار ماهگی تجویز شده است.
حجامت در اطفال و کودکان نقش واکسیناسیون را دارد و در واقع بدن آنها را در مقابل بیماری‌ها ایمن می‌کند. تجربه بالینی پزشکان این مرکز بر حدود هشت هزار کودک و نوجوان حجامت شده در ۱۰ سال اخیر نشان می‌دهد پس از حجامت سیستم ایمنی و دفاعی کودک بسیار قوی‌تر از گذشته شده و سرماخوردگی‌های مکرر و عفونت‌های گوش در کودکان به حداقل می‌رسد. اشتهای کودکان پس از حجامت بهتر شده و افزایش قد و وزن به طور معناداری در اطفال و نوجوانان دیده میشود.
در سنین بلوغ نیز حجامت علاوه بر فواید جسمی مانند افزایش رشد قد، رفع لاغری و بی‌اشتهایی موجب کاهش رفتارهای پرخاشگرانه، تندخویی، دندان‌قروچه، شب‌ادراری، بدخوابی، ناخن جویدن، تیک‌عصبی، اضطراب، لجبازی، عدم تمرکز و ضعف حافظه میشود. پزشکان مؤسسه تحقیقات حجامت ایران با بررسی نقش حجامت در سالمندان دریافتند کسانی که به طور مرتب جهت پیشگیری از بیماری‌ها حجامت شده‌اند سیستم‌های درونی سالم‌تری نسبت به دیگر افراد داشته‌اند.
توصیه های قبل از حجامت
۱ – بهتر است با شکم خالی حجامت انجام نشود . بنابراین یکساعت قبل از حجامت (ترجیحا شربت عسل ) یا آب انار یا ماءالشعیر لیمویی میل شود.
۲ – مصرف سیگار در روزی که قصد حجامت دارید ممنوع است.
۳ – تا ۱۲ ساعت قبل و بعد از حجامت مقاربت جنسی انجام نشود.
۴ – قبل از حجامت ، حتما عینک را از چشم بردارید.
۵ – حجامت در دوران عادت ماهیانه زنان ممنوع می باشد.
توصیه های بعد از حجامت
۱ – تا ۲۴ساعت بعد از حجامت ، مصرف سیگار ، انجام کارهای سنگین ، مقاربت جنسی ، مصرف ماهی و غذاهای شور ممنوع می باشد.
۲- پس از حجامت نیز توصیه می شود یک لیوان شربت عسل یا یک عدد انار و یا یک عدد ماءالشعیر لیمویی میل شود.
۳- تاثیرات درمانی حجامت معمولا از جلسه دوم درمان شروع می شود ، از اینرو بایستی عجله نکنید و نگران نباشید و تا پایان دوره درمانی از هر گونه قضاوت نمودن پرهیز نمائید.
۴- صبح روز بعد از حجامت می توانید استحمام نمائید ( اما موضع حجامت را فقط با آب خالی بشوئید و لیف و صابون نزنید.)
۵- در صورت انجام حجامت توسط پزشکان مورد تائید وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ،نباید نگران بیماری مسری و خطرناک ( ایدز و هپاتیت و …) باشید ، زیرا تمام وسایل حجامت (تیغ بیستوری – لیوان حجامت – گاز استریل و …) یکبار مصرف می باشند
عمل اصلی حجامت چیست؟
حجامت در واقع اعمال یک استرس فوری است به سیستم ساکن دفاع عمومی بدن تا آن را برعلیه کلیه عوامل درونی و بیرونی هشیار و فعال نماید. حجامت با توجه به روش مورد انجام ومحلی که انجام می گیرد ، می توانـــد چون نیشترزدن، عوامل عفونی درد آور و مخرب را از بدن خارج نماید. حجامت درزیرگردن وجایگاه معین میان دو کتف قادر است عوامل اصلی لخته شدن خون و فاکتورهای انعقادی عامل در سکته های مغزی وقلـــــــبی را از سیستم خارج نماید .
زیراخون پراکسیژن خارج شده از ریه ها در اثر حالت تلمبه ای قلب و ریه ها که ایجاد فـشار منفی در قفسه سینه می کند وعمل مکش و دمش (دمیدن) را سامان می بخشد ، خون حاوی قطرات ریز چربـــی و لخته های مستعد کوچکی راکه میل به هم پیوستگی در آنها زیاد است را به عضلات پشت (نزدیکترین مســــــــــیر عروقی) پمپ می نماید و حجامت در محل مذکور آنها را به دام انداخته از بدن خارج می نماید . زیرا عوامـــــــل تشکیل لخته های مخاطره آمیز از این گلوگاه بسوی سایر نقاط بدن روانه می شود و حجامت آنجا را پاک می کنـــد.
چه افرادی نباید حجامت کنند؟
حجامت پیشگیرانه خطرافرین نیست وبه منظورپیشگیری ازبیماریها می توان هرسال حداقل درفصل بهار حجامت کردوحداقل فاصله زمانی برای حجامت ازیک ماه شروع می شود تاسن روزفاصله یعنی چهل ساله چهل روزیک بار؛پنجاه ساله وپنجاه روزیکبار،ولی حجامت درمانی اگرتوسط افرادغیر مطلع انجام شودممکن است موجب درمان نگردیدن ویااشکالاتی راپدید آورد.درموردافرادزیرنبایدحجامت کرد:
۱-افرادی که باتعریف طب اسلامی وطب سنتی دچارغلبه شدیدبلغم هستند.
۲-کودکان ازبدوتولدتاچهارماهگی
۳-زنان باردارتا ماه چهارم بارداری
۴-زنان درمدت ایام عادت ماهیانه
۵-افراددارای کمبودپلاکت خون
۶-افرادی که دچارفشارخون مقطعی بالاهستند(دراین افرادابتداباید بااستفاده ازحجامت گرم وخشک به طریق مخصوص فشارخون راکاهش داده وسپس اقدام به حجامت کرد)
انجام چندمرحله حجامت درسال بی خطراست ؟
برای طبایع بلغی وصفراوی انجام ۱الی ۳مرحله درسال مفیدوبی خطراست وبیشترازآن نبایدتجویزنگردد.برای طبایع سوداوی به همراه یک سلسله تمهیدات درمانی دیگر تعدادرامی توان افزایش داد .سقف حجامت موردنیازطبایع دموی ؛سن روزفاصله است .یعنی فردسی ساله سی روزیکبار؛چهل ساله چهل روزیکبار؛و۰۰۰والبته کمترازسی روزیکبارنبایدتجویزگردد.
درمجامع علمی حجامت تا چه حد پذیرفته شده است؟
به طورکلی جامعه علمی یک بازنگری اساسی به رفتارهای درمانی اسلامی وسنتی دارد واین حرکت بسیارپرشتاپ پیش می رود ودرزمینه حجامت نیز جامعه علمی جهانی درمراکزعلمی دردانشگاههای آمریکا اروپاوچین به این امرتوجه کرده است وکارشناسان امرنیزاطلاعات خودرادرمعرض نشر عمومی قرارداده اندووسایل سمعی بصری نیزبه اطلاع رسانی پرداخته اندلکن درجامعه علمی ایران این موضوع به شکل یک باورعلمی متولد نشده است وبیشتر کارشناسان منتظر هستند تاگزارشات کشورهای خارجی منتشر گرددوزمانی که گزارشی ازآن سوی مرزمی بینید به این موضوع روی می آورند .
حجامت چیست؟
بوسیله حجامت خونهای آلوده و غیر قابل استفاده (مانند روغن سوخته وسایل نقلیه) از بدن خارج می شود. این خونها به مرور زمان در پشت و برخی دیگر از نقاط بدن جمع شده و در فرصتهای مناسب به تدریج توسط بدن خارج می شود اما عملکرد بدن در این زمینه بسیار کند است به گونه ای که به مرور زمان بر تراکم این خونهای آلوده افزوده می شود و سلامتی ما را تحت تاثیر قرار می دهد.
عوارض جانبی حجامت
ثابت شده که حجامت برای حدود هفتاد بیماری اثرات پیشگیرانه و درمان کننده دارد. برخی از آثار درمانی و پیشگیرانه حجامت موارد زیر است:
افزایش کلسترول و دی گلیسیرید خون- دیابت غیر وابسته به انسولین- اوره بالا- فشار خون غیر طبیعی «بالا یا پایین» – غلظت خون بالا- مسمومیت غذایی و دارویی- سردرد میگرنی- تنگی رگها- اعتیاد به مواد مخدر- افسردگی- سنگینی سر- اسپاسم عضلانی- رشد ناکافی و کوتاهی قد- لاغری- واریس- کمر درد- آرتروزها- آکنه و بثورات پوستی- کهیر- آفت دهان- ریزش مو – پر مویی بدن- گر گرفتن بدن- تاری دید- خواب رفتگی و بیحسی عضلات- بیماریهای تناسلی زنان- ناهنجاریهای عصبی- کم اشتهایی- کم هوشی – فراموشکاری- جوش صورت- سکته قلبی- مالیخولیا- سرماخوردگی مکرر
عوارض جانبی:
حجامت هیچگونه عارضه ای برای بدن ندارد. اما این افراد می بایست از حجامت خودداری نمایند: زنان باردار- افرادی که در دوران قاعدگی قرار دارند- افرادی که مشکلات انعقادی خون دارند و بیماران هیموفیلی.
قبل از حجامت:
قبل از حجامت معده نباید خالی باشد- بدن خسته نباشد- مایعات بدن در حد مناسب باشد- نزد افرادی حجامت نمایید که پروانه حجامت مورد تایید وزارت بهداشت را دارا باشند- قبل از حجامت یک عدد انار میل نمایید- بهترین زمان برای حجامت در هفته طبق احادیث معصومین عصر دوشنبه است- از حجامت در صبح زود و بخصوص قبل از صبحانه جدا پرهیز نمایید- بهترین زمان برای حجامت در سال اوایل بهار و پاییز است.
بعد از حجامت:
تا ۱۲ ساعت بعد از حجامت از مصرف لبنیات مانند شیر – خامه- کره- پنیر- بستنی-ماست- دوغ- کشک و نیز غذاهای ترش مزه خودداری نمایید- مصرف عسل بلافاصله بعد از حجامت توصیه می شود- صبح روز بعد از حجامت محل حجامت را با آب خالی و بدون ماساژ و شامپو بشویید.
اسامی برخی بیمای های ترمیم شده با حجامت
۱- افزایش کلسترول و تری‌گلیسرید (چربی خون بالا) ۲- اوره بالای خون
۳- فشار خون بالا ۴- فشار خون پائین
۵- غلظت خون بالا (پلی‌سایتمی) ۶- سرماخوردگی‌های مکرر
۷- آنمی فقر آهن ۸- سرخجه
۹- آبله مرغان ۱۰- سرخک
۱۱- زونا ۱۲- اوریون
۱۳- پنومونی ۱۴- مخملک
۱۵- آنفلوانزا ۱۶- ایکترفیزیولوژیک
۱۷- دیسمنوره ۱۸- الیگومنوره
۱۹- آمنوره ۲۰- هایپومنوره
۲۱- هایپرمنوره ۲۲- سندرم پره کلماتریک
۲۳- سندرم کلماتریک ۲۴- کیست تخمدان
۲۵- مسمومیت داروئی ۲۶- مسمومیت غذائی
۲۷- مسمومیت شیمیائی و گازهای شیمیائی ۲۸- سردرد میگرنی
۲۹- سردرد عصبی ۳۰- دردهای کهنه و مزمن اندام‌ها
۳۱- سندرم خستگی مزمن بدن ۳۲- اسپاسم عضلانی
۳۳- کاهش رشد و کوتاهی قد ۳۴- لاغری
۳۵- سیاتالژی (درد سیاتیک) ۳۶- سندرم کانال کارپ
۳۷- دیسکوپاتی‌ها ۳۸- کمردرد Low back pain
۳۹- آرتروز کتف و زانو ۴۰- آکنه و بثورات پوستی
۴۱- کهیر ۴۲- اگزما
۴۳- درماتیت تماسی ۴۴- خارش پوستی
۴۵- آفت دهان ۴۶- تعریق فراوان بدن
۴۷- گر گرفتگی بدن ۴۸- پولیپ بینی
۴۹- ناخنک چشم ۵۰- اپیستاکسی مکرر
۵۱- بلزپالزی (فلج عصب صورت) ۵۲- PTSD
۵۳- تصلب شرائین ۵۴- گرفتگی عروق کرونر
۵۵- Cheat pain (درد قفسه سینه) ۵۶- طپش قلب، آریتمی‌های قلبی و p.v.c
۵۷- اعتیاد داروئی ۵۸- اعتیاد به سیگار و مواد مخدر
۵۹- هیپرتیروئیدی ۶۰- هیپوتیروئیدی
۶۱- افسردگی ۶۲- سنگینی سر
۶۳- اختلالات رفتاری کودکان ۶۴- آلرژی
۶۵- آلرژی غذائی ۶۶- آسم آلرژیک
۶۷- آسم ۶۸- رماتیسم
۶۹- دندان قروچه ۷۰- هموروئید
بیشتر بدانیم:
خون غلیظ،علل،عوامل خطر زا،علائم
