سکته مغزی وتشخیص آن

سردرد ناگهانی شدید، از دست دادن ناگهانی بینایبی، عدم کنترل عضلات و تعادل، از دست دادن ناگهانی احساس در بازو، پا یا صورت، گیجی ناگهانی و از دست دادن تکلم از علایم سکته مغزی هستند. سکته مغزی زمان برای بازگرداندن جریان خون به مغز بسیار کم است و مدت زمان طلای ی در صورتی که هریک از علایم سکته مغزی در فرد مشاهده گردد. مهم ترین اقدام، رساندن وی به بیمارستان در اسرع وقت است .

stroke

سلول هاي مغز بايد همواره از طريق جريان خون از اكسيژن و گلوكز تغذيه شوند . اگر سلول هاي مغز به علت پارگي ش ريان هاي مغز ي و يا انسداد آن، در دريافت اكسيژن و گلوكز مشكل پيدا كنند، از بين مي روند و حمله مغزي يا سكته مغزي رخ مي دهد . سكته مغزي به علت شرايط مختلف ايجاد مي گردد:

انسداد عروق مغزي

در يك شريان سالم ب ه ندرت لخته خون تشكيل مي شود . وقتي كه ديواره داخلي شريان ها با پلاك چربي پر مي شوند، شريان ها دچار سفتي شده و باريك مي شوند. در نتيجه، جريان خون كند و احتمال ايجاد لخته بيشتر خواهد شد . ايجاد لخته خون در شريان مغز و مسدود شدن آ ن يكي از مهم ترين علل بروز سكته مغزياست. به اين وضعيت ترومبوز مغزي مي گويند.اين نوع سكته مغزي شايع ترين نوع است.

بعضي اوقات وقتي يك لخته خون در يكي از ر گ هاي بدن دور از قلب تشكيل مي شود، توسط جريان خون در رگ ها به حركت در مي آيد تا اين كه بالاخره در يك شريان جا مي گيرد (آمبولي). اگر اين لخته خون در شريان مغز جا گيرد و جريان خون را مسدود كند ، به آن آمبولي مغزي مي گويند. وقتي يك لخته به صورت ترومبوز يا آمبولي ،یک شريان در مغز را مسدود كند، اين وضعيت به سكته مغزي منجر مي شود.

شايع ترين علت ايجاد آمبولي در عروق ، اختلال در ضربان قلب است. گاهي ممكن است يك تكه از پلاك هاي جدار رگ جدا شود و در يكي از شريان هاي مغزي جايگزين و موجب انسداد شريان مغز شود و منجر به سكتة مغزي گردد.

خون ريزي مغزي

زماني كه يك ي از شريان هاي مغزي پاره شود و خون به داخل بافت اطراف مغز منتشر شود ، در اين حالت خون ريزي مغزي رخ مي دهد و منجر به سكته مغزي مي شود. با پاره شدن شريان مغزي ، بافت اين قسمت ، از خون محرو م مي شود و علاوه بر آن، فشار ناشي از تجمع خون درفضاي بين مغز و جمجمه سبب مي شود كه بافت مغز تحت فشار قرار گيرد. به اين ترتيب سلول هاي مغزي نمي توانند فعاليت خود را انجام دهند.

علل بروز خون ريزي هاي مغزي متنوع است

فشار خون بالا يكي از شايع ترين علل آناست. ضربات مغزي يا يك آنوريسم مي تواند منجر به پاره شده شريان مغز و در نتيجه خونريزي از شريان مغز شوند . در آنوريسم قسمتي از جدار شريان نازك مي شود و در قسمت هاي ضعيف ديواره ش ريان، بيرون زدگي به شكل يك بادكنك به وجود مي آيد. اين وضعيت اغلب با فشارخون بالا تشديد مي شود. آنوريسم ها هميشه مشكل ايجاد نمي كنند ، ولي پاره شدن آن ها مي تواند منجر به سكته مغزي شود.

۶ گام پیشگیری از بیماریهای قلبیــ عروقی به شرح زیر است

۱٫کنترل منظم فشار خون : در شرابطی که دیابت، جاقی یا سایر عوامل خطر در فرد وجود نداشته باشد، لازم است هر دوسال یک بار فشار خون توسط پزشک کنترل شود و در صورت بالا بودن، تحت نظر پزشک قرار گیرد.

۲٫پرهیز از مصرف دخانیات سیگار، قلیان، پیب و. . . مشروبات الكلی.

۳٫حفظ کلسترول و قند خون در حد مطلوب به کمک رژیم غذای ی مناسب.

۴٫حفظ وزن مطلوب : در افرادی که دارای اضافه وزن هستند، کاهش ۵ تا ۱۰درصد وزن نقش مهمی در کنترل خطر سکته خواهد داشت.

۵٫فعالیت بدنی و ورزش منظم : فعالیت بدنی در کاهش فشار خون بالا، کلسترول بالای خون، اضافه وزن و دیابت مؤثر است. روزانه انجام دادن ۳۰ الی ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط به طوری که افزایش ضربان قلب و تنفس شود و فرد بتواند به راحتی صحبت کند، توصیه شده است.

۶٫شرکت در معاینات پزشکی منظم و اطمینان از حد مطلوب چربی خون

آنچه در طي سكته مغزي رخ مي دهد

سكته مغزي هم يك بيماري عروقي و هم يك بيماري بافت مغزي است. در يك سكتهمغزي، به علت نرسيدن خون به بافت مغز ، سلول هاي عصبي آن قسمت از بافت مغز در طول چند دقيقه از بين مي روند و عملكرد مغز در قسمتي كه بافت آن آسيب ديده است مختل مي شود. در نتيجه قسمتي از بدن هم كه تحت كنترل اين قسمت از مغز است و از آن فرمان مي گيرد نيز نمي تواند به درستي عمل كند . حاصل اين رخداد، ناتواني جسمي بيمار خواهد بود . اثرات تخريبي سكته مغزي اغلب دايمي است، زيرا سلول هاي مرده مغز نمي توانند دوباره ساخته شوند.

يكي از شايع ترين عوارض سكته مغزي فلج يك طرف از بدن است .سكته مغزي مي تواند باعث اختلال در صحبت كردن، درك صحبت ديگران، و يا از دستدادن حافظه شود . اثرات ناشي از آسيب وارده به بافت مغز در طي سكته مغزي ممكناست جزيي يا شديد و نيز موقتي يا دايمي باشد. اين وضعيت هم به وسعت آسيب بافتمغز و نوع سلول هاي آسيب ديده مغز و هم به نحوه برقراري مجدد جريان خون قسمتآسيب ديده مغز بستگي دارد . سلول هاي مغزي آسيب ديده نمي توانند بهبود يابند يا دوبارهترميم شوند، بنابراين پيشگيري از سكته مغزي با اصلاح عوامل خطر اهميت بسياري دارد.

تشخيص سكته مغزي

احساس ضعف يا بي حسي ناگهاني درصورت ، بازو يا پا به خصوص در يك طرف بدن (فلج اندام ها به صورت يك طرفه ) از علايم شايع سكته مغزي هستند . ساير علايم آن عبارتاند از:

اختلال ناگهاني بينايي ،دوبيني، تاري ديد شديد يا كاهش ناگهاني بينايي به ويژه در يك چشم ، اختلال ميدان بينايي (ممكن است طرف راست يا چپ ديده نشود)، ديدن لكه هاي سياه در جلوي چشم ، اختلال ناگهاني در تكلم از دست دادن توانا يي صحبت كردن، لكنت زبان ، سنگين شدن زبان، مشكل در درك صحبت هاي ديگران ، پاسخ هاي بي مورد و بيجا ، سردرد شديد و ناگهاني و بد ون علت مشخص، گيجي ناگهاني و بدون علت، بر هم خوردن تعادل تلوتلو خوردن يا افتادن ناگهاني بدون علت و سرگيجه شديد.

گاهي ممكن است به دنبال سكته مغزي، اغما و حتي مرگ رخ دهد . سكته هاي مغزي اغلب اوقات در شب يا نزديك صبح رخ مي دهند.گاهي علايم سكته مغزي به طور گذرا اتفاق مي افتد. اين ن وع حمله ها را ايس كمي مغزي گذرمي نامند كه پيش درآمد س كته هاي مغزي هستند و مي توانند علايم و نشانه هايي مثل سكته مغزي ايجاد كنند. اين حالت مدت كوتاهي طول مي كشد و هيچ عارضه اي به جا نمي گذارند، اما معمولاً چند روز، چند هفته يا چند ماه قبل از يك سكته مغزي شديد رخ مي دهند، در نتيجه بروز اين حمله ها را بايد به عنوان علايم هشدار دهنده مورد توجه قرار داد و به پزشك مراجعه كرد تا از بروز سكته مغزي جلوگيري شود.

احتمال بروز سكته مغزي در چه كساني بيشتر است؟

خطر سكته مغزي در يك فرد بستگي به زمينه ارثي، فرآيند طبيعي بدن و شيوه زندگي او دارد. عوامل ارثي يا ناشي از فرآيند هاي طبيعي ، قابل تغي ير نيستند ولي عوامل اكتسابي ناشي از محيط را تا حدودي مي توان اصلاح كرد .به اين ترتيب، در مواردي كه نمي توان زمينه ارثي را تغيير داد و يا از بين برد، كاهش عوامل خطر قابل اصلاح، اهميت بيشتري پيدا مي كند.

عوامل خطر غيرقابل اصلاح

۱٫ سن: با افزايش سن خطر بروز سكته مغزي نيز افزايش مي يابد . بعد از ۵۵ سالگي احتمال بروز سكته مغزي به ازاي هر ۱۰ سال افزايش سن، دو برابر مي شود. البته بايد دانست كه سكته مغزي منحصر به افراد مسن نيست و در سنين پايين تر نيز ممكن است رخ دهد.
۲٫ جنس: ميزان مرگ ناشي از سكته مغزي در زنان جوان نسبت به مردان جوان كمتر است .در دوران بعد از يائسگي به علت تغييرات هورموني، ميزان بروز سكته مغزي در زنان به سرعت افزايش مي يابد و با مردان برابر مي شود.
۳٫ زمينه خانوادگي يا ژنتيكي : در بعضي از خانواده ها بروز اين بيماري ها بيشتر است.

عوامل خطر قابل اصلاح در سكته مغزي

۱٫ فشارخون بالا: فشارخون بالا مهم ترين عامل سكته مغزي است و بسياري از سكته هاي مغزي با تشخيص و كنترل فشارخون بالا قابل پيشگيري خواهند بود.

۲٫ بيماري هاي قلبي(مانند بيماري عروق كرونر و يا اختلال در آهنگ ضربان قلب)و بيماري درسايرعروق بدن:دومين عامل خطر مهم سكته مغزي و مرگ ناشي از آن هستند.

۳٫ مصرف دخانيات:مصرف مواد دخاني به ويژه اگر با مصرف قرص جلوگيري از بارداري همراه باشد، خطر بروز سكته مغزي را افزايش مي دهد.

۴٫ سابقه سكته مغزي يا حمله ايسكمي مغزي گذرا: احتمال بروز سكته مغزي را چند برابر بيشتر مي كند.

۵٫ غلظت خون : تعداد زياد گلبول قرمز خون ، م ي تواند احتمال ايجاد لخته را افزايش دهد و احتمال سكته مغزي را بالا ببرد.

۶٫اختلال چربي هاي خون: كلسترول خون بالا خطر س كته مغزي را افزايش مي دهد، چون سبب افزايش رسوب چربي در جدار رگ ها مي شود و با باريك شدن مجراي شريان ها و كاهش جريان خون به مغز، سبب سكته مغزي مي شود.

۷٫ ديابت: موجب آسيب عروق خوني و سرعت گرفتن روند ايجاد تصلب شرايين (آترواسكلروز) از جمله شريان هاي مغزي مي شود.

۸٫ مصرف الكل:مصرف مشروبات الكلي نيز احتمال بروز سکته مغزی را افزايش مي دهد.

۹٫ كم تحركي: به طور غير مستقيم در ايجاد خطر سكته مغزي نقش دارد. در واقع كم تحركي موجب چاقي مي شود.

۱۰ .چاقي: چاقي موجب ديابت و فشارخون بالا مي گردد و مي تواند سبب خطر بروز سكته مغزي شود.