Cardiovascular disease
در طي ساليان اخير، موفقيت هاي چشمگير در زمينه كشف و ساخت انواع واكسن ها و داروها باعث شده است تا از ميزان بيماري هاي واگير و عفوني به عنوان علل اصلي مرگ و ناتواني به ويژه در كودكان كاسته شود و با افزايش اميد زندگي ، جمعيت سالمندان افزايش يابد . اين تغييرات در كنار استفاده روزافزون از فناوري و تغييرات سريع در سبك زندگي باعث شده است تا نسبت بيماري هاي غيرواگير(بیماری های قلبی – عروقی)و مزمن افزايش يابد و در صدر جدول علل مرگ و ناتواني قرار گيرد.
بیماری های غیرواگیر
عوامل خطر شامل عوامل شناخته شده اجتماعی، محیطی و رفتاری هستند کهیا احتمال ابتلا به یک بیماری یا آسیب را افزایش می دهند. خوشبخنانه أكثئر عوامل خطر اصلبیماریهای غيرواگیر شناخته شده اند و حذف یا کنترل آنها می تواند مانع از بروز ۸۰٪ بیماری دار قلبی۔عروقی، سکته مغزی و دیابت و نیز ۴۰٪ سرطانها شود.
بیماری های قلبی – عروقی
داشتن قلب سالم برای حیات انسان یک ضرورت است. امروزه بسیاری از بیماران قلبی آموخته اند که در صورت مراقبت می توان ند با داشتن قلب بیمار یک زندگی کامل و مولد داشته باشند. بیماریهای قلبی عروقی به سن و یا جنس خاصی اختصاص ندارند و همه افراد در هرسن و جنسی ممکن است درمعرض ابتلا به این بیماریها باشند.بیماری قلبی عروقی به هرگونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تأثير قرار دهد گفته میشود و شامل بیماریهای قلبی، بیماریهای عروقی مغز و کلیه و بیماریهای عروق محیطی است.
همان طور که در شکل تشریح قلب می بینید، قلب اساسا یک پمپ عضلانی توخالی به اندازه مشت دست است که در سراسر عمر بدون توقف خون را به سراسر بدن متوسط حدود ۳۰۰ ميليون لیتر خون را پمب می کند. این اندام حیاتی در طول روز بیش از صد هزار بار میتبد تا از یک طرف خون سرشار از اکسیژن و مواد غذایی را به بافتها و اعضای بدن برساند و از طرف دیگر خون بازگشتی از اندامهای بدن را برای اکسیژن گیری به ریه ها برساند.
عضله قلب برای انجام وظایف مهم خود به اکسیژن ومواد غذای ی کافی نیاز دارد که به وسیله دو شریان اصلى تغذیه کن نده قلب به نام شریانهای کرونر است و چپ و رگهای خونی کوچک تری که از آنها جدا شده و روی سطح قلب را می پوشانند،تامین میشود.
انسدادرگ های خون رسان به عضله قلب کرونر بیشترین عامل مرگ ومیر به حساب می آید.
در این بیماری به دلیل رسوب تدریجی کلسترول و سایر چربیهای موجود در خون و مواد دیگر در دیواره داخلى شریانهای کرونر، رفته رفته دیواره داخلى سر خرگها کوچک و تنگترةو جریان خون رسانی به بافت عضله قلب را کم و به این حالت که خون کافي به عضله قلب نمی رسد.ایسکمی قلب می گویند و این وضعیت ایجاد درد قلبی آنزین صدری خواهد شد.
با سخت شدن و تنگ شدن عروق خونی، چربی کلسترول و مواد دیگر با هم تجمع پیدا کرده و تشکیل ماده ای مو میشکل به نام پلاک می دهند. کاهی سطح پلاکهای چربی در جدار شریان کرونر ترک می خورد و دچار پارگی میشود، این پدیده باعث تجمع پلاكتها که وظیفه انعقاد خون جریان خونرا در زمان خونریزی به عهده دارند، میشود و یک لخته خون در اطراف پلاک ایجاد میشود که جریان خون را مسدود می کند. با ادامه محرومیت عضله قلب و یا بافت مغز از جریان خون، این فرایند منجر به صدمه دائمی یا مرگ بخشی از عضله قلب یا بافت مغزی می شود.
عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی – عروقی
یک دسته از عوامل خطر در این بیماری، عواملی هستند که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش میدهد. همچون کھولت سن و سابقه خانوادگی بیمار، که اگرچه در اختیار ما نیستند ولی اطلاع از آنها میتواند به پیشگیری و کنترل بیماری کمک کند؛ اما سایر عوامل خطر همچون فشارخون بالا، اختلالات چربی خون، اضافه وزن و چاقی، عدم تحرک، بیماری دیابت و استعمال دخانیات، قابل درمان و کنترل هستند و لازم است اقدامات مؤثر و به موقع در مورد آنها انجام پذیرد. در بین عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی، فشار خون بالا و اختلالات چربی خون از مهم ترين عوامل خطر هستند که باید به طورمنظماز نظر پزشکی بررسی شوند.
روش هاي كاهش خطر بروز سكته هاي قلبي و مغزي
۱٫ كنترل منظم فشارخون: فشارخون بالا مهم ترين عامل خطر در بروز سكته مغزي است . فردي كه فشارخون سيستول كمتر از ۱۲۰ ميلي متر جيوه و يا فشارخون دياستول كمتر از ۸۰ ميلي متر جيوه دارد، به شرطي كه ديابت، چاقي يا ساير عوامل خطر زمينه اي را نداشته باشد، كافي است هر دو سال يك بار فشارخون خود را كنترل نمايد.
۲٫ مصرف نكردن دخانيات (سيگار، قليان، پيپ و…. ) مصرف دخانيات موجب تصلب شرايين شده كه اين موضوع عامل افزايش بروزسكته هاي قلبي و مغزي مي شود.
۳٫ حفظ كلسترول و قند خون در حد مطلوب : رژيم غذايي مناسب و فعاليت بدني، از عوامل مهم كاهش كلسترول خون هستند . گاهي مصرف دارو نيز توصيه مي شود. با رعايت رژيم غذايي متناسب با شرايط زندگي و شغلي و پرهيز از مصرف غذاهاي خيلي شيرين، چرب و پرنمك ، مي توان از بروز سكته مغزي و قلبي پيشگيري كرد.
۴٫ كم كردن وزن : كاهش ۵ تا ۱۰ درصد وزن در افرادي كه اضافه وزن دارند، نقش مهمي در كنترل عوامل خطر سكته مغزي و قلبي خواهد داشت.
۵٫ فعاليت بدني يا ورزش منظم : فعاليت بدني در كاهش فشارخون بالا،كلسترول خون بالا ، اضافه وزن و ديابت مؤثر است . ۳۰ تا ۶۰ دقيقه فعاليت بدني روزانه با شدت متوسط (به طوري كه سبب افزايش ضربان قلب و تنفس شود اما ب توان به راحتي صحبت كرد) توصيه شده است.
۶٫ معاينات پزشكي منظم : لازم است عوامل خطر مهم مثل مصرف دخانيات ، كلسترول خون بالا، فشارخون بالا، قند خون بالا و عوامل كمك كننده در بروز سكته قلبي و سكته مغزي مثل افزايش وزن و چاقي و كم تحركي، به طور منظم از نظر پزشكي بررسي شوند.
۷٫ مصرف نكردن مشروبات الكلي
مرگ ناگهانی قلبی در ورزشکاران و راهبردهاي پیشگیري از آن
مرگ ناگهانی قلبی در ورزش رویدادي نادر، ولی تأسفبار است و توجه رسانه ها و عموم را به خود جلب میکند. ورزش در افراد مبتلا به بیماري قلبی بهعنوان ماشهاي براي مرگ ناگهانی قلبی عمل میکند. خطر مرگ ناگهانی ۲ برابر بیشتر از افراد غیر ورزشکار است.
بیش از ۹۰ % از موارد / در ورزشکاران جوان مبتلا به بیماري های قلبی-عروقی ۵ مرگ ناگهانی قلبی در حین جلسه تمرین یا مسابقه، یا بلافاصله پس از آن اتفاق میافتند. میزان بروز مرگ ناگهانی قلبی در هر جمعیتی از جمله ورزشکاران بسته به عوامل متعددي مانند جنس، سن، نژاد، ملیت، روشهاي غربالگري تشخیصی و اقدامات پیشگیري از مرگ ناگهانی متفاوت است. همچنین میزان بروز مرگ ناگهانی به تعریف مورد استفاده و چگونگی انجام تشخیص بستگی دارد.
اختلالات متفاوت بیماری های قلبی-عروقی ممکن است به مرگ ورزشکاران جوان منتهی شوند و کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، ناهنجاريهاي مادرزادي عروق کرونر، دیسپلازي آریتموژنیک بطن راست و پارگی آئورت از جمله شایعترین علل آن هستند. از آنجا که ایست قلبی ناگهانی در ورزشها جز در موارد معدودي، غیر قابل برگشت است، اتخاذ راهبردهاي ملی مناسب براي کاهش بار مرگ ناگهانی در ورزشکاران جوان لازم است.
درد قلبي يا آنژين صدري
آنژين صدري ، احساس ناراحتي يا درد در قفسه سينه است و براي چند دقيقه ادامه مي يابد. اين حالت زماني اتفاق مي افتد كه قلب به علت تنگي عروق كرونر براي مدت كوتاهي قادر به دريافت اك سيژن و مواد مورد نياز خود از عروق كرونر نيست. درد قفسه سينه بهعلت كم رسيدن خون به عضله قلب ممكن است فقط صبح ها احساس شود يا گا هي در هواي سرد يا پس از خوردن غذ اي سنگين ايجاد گردد .
آنژين صدري معمولا در وسط قفسه سينه احساس مي شود ولي مي تواند در شان هها، پشت، فك تحتاني، گردن ، بازوها و دست چپ نيز احساس شود . گاهي ممكن است آنژين صدري در قسمت هاي ديگر غير از قفسه سينه احساس شود . احساس سنگيني در ناحيه سردل به هنگام فعاليت ،تنگي نفس به هنگام فعاليت از جمله اين علايم است. در مرحله آنژين صدري، آسيب جدي به قلب نمي رسد. آنژين يك درد تكرار شونده است كه در هنگام فعاليت ايجاد مي شود و پساز چند دقيقه استراحت يا استفاده از دارو بر طرف مي شود.
زماني كه فرد مبتلا به بيماري عروق كرونر (تنگي عروق ) مي دود يا به سرعت از يك سربالايي يا پله بالا مي رود يا خيلي عصباني و يا هيج ان زده مي شود، يا وزنه سنگين بلند مي كند يا حركت مي دهد، قلب سخت تر كار مي كند و اكسيژن بيشتري نياز دارد. اين درد به طور معمول زماني كه فرد فعاليت خود رامتوقف مي كند، از بين مي رود.درد قفسه سينه هميشه مربوط به قلب نيست و ممكن است به دلايل ديگري هم رخ دهد. براى اين كه تشخيص داده شود درد قفسه سينه، درد مربوط به قلب است، نياز به انجام آزمايشات لازم توسط پزشك دارد .
درد قلبي مي تواند به علت بازگشت اسيد معده به مري (ريفلاكس) ايجاد شود
در اين شرايط معمولا درد ب ه صورت احساس سوزش در پشت و پايين تر از استخوان جناغ سينه احس اس مي شود كه با مصرف داروهاي ضد اسيد از بين مي رود. التهاب پرده جنب كه روي ريه را مي پوشاند و عضلات سينه و التهاب غضروف هايي كه دنده را به جناغ سينه مرتبط مي كند، نيز از علت هاي شايع درد سينه هستند. لازم است به تمام اي ن دردها جدي فكر كرد و نظر پ زشك را درب اره آن ها جويا شد تا احتمال درد قلبي در بيمار رد شود.
فعاليت بدني مناسب و ورزش
از دو طريق اثرات مفيد و مثبت خود را در بدن اعمال مي كند، از يك طرف سبب تقويت عضله قلب مي شود با ضرباني قوي تر، منظم تر و گنجايش بيشتر كه در نتيجه موجب ادامه حيات و زندگي مي شود، از طرفي ديگر فعاليت بدني مناسب موجب تقويت ساير عضلات بدن و با گشاد شدن عروق و افز ايش جريان خون و تعداد ضربان قلب ، مانع از تنگي عروق در اثر رسوب مواد چربي در داخل رگ ها (آترواسكلروز) مي شود.
✅ ورزش‌های ممنوعه برای بیماران قلبی
ورزشهایی مانند وزنه‌برداری که حالت ایستایی و به زور زدن‌های درجا نیاز دارد اصلا به بیماری های قلبی – عروقی توصیه نمی‌شود چون فشار زیادی به قلب و عروق وارد می‌کنند. همچنین رفتن به جکوزی و سونا که تغییرات همودینامیکی و تغییرات سریع و ناگهانی در سیستم بدن ایجاد میکند یا ورزشهایی که به حرکات شتابی خیلی سریع نیاز دارد و یکدفعه به سیستم بدن انرژی وارد میکند اصلا توصیه نمی‌شود.
چنین ورزشهایی ممکن است تغییرات ناگهانی در ریتم قلب ایجاد کنند که برای بیمار قلبی خطرناک باشد. یک عادت ناسالم و خطرناک، رفتن داخل جکوزی و سپس وارد شدن داخل آب یخ است. این کار میتواند در بیماران قلبی و حتی افراد سالم باعث سنکوپ یا ایست قلبی شود. این کار، به‌خصوص برای بیماران قلبی، ممنوع است.
استرس اجتماعی وبیماری های قلبی – عروقی
تحقیقات تا به امروز شواهدی از تفاوتهای فردی در آسیب پذیری در برابر استرس های اجتماعی را نشان می دهد پاسخ ناسازگار به تهدیدات اجتماعی با برانگیختگی قلبی و عروقی مشخص می شود ( افزایش ضربان قلب و مقاومت کل محیطی و استرس مکرر اجتماعی ، تنهایی و انزوای اجتماعی بالا نیز به عنوان عوامل خطر در بیماری های قلبی عروقی و مرگ و میر زودرس پدید آمده است.
اختلافات فردی در مقابله با استرس های اجتماعی روزمره ممکن است با مهار اجتماعی همراه باشد ، که می تواند به عنوان “یک ویژگی شخصیتی گسترده و پایدار که با مهار رفتاری در طول تعامل اجتماعی ، افزایش نگرانی های ارزشیابی اجتماعی و خروج از موقعیت های شدید درگیری اجتماعی تعریف می شود” بزرگسالان با مهار اجتماعی ممکن است مستعد افزایش سطح استرس اجتماعی باشند زیرا از تعامل با افراد بیشتر ناراحت هستند و بیشتر به ارزیابی دیگران از خودشان اهمیت می دهند.
دستگاه قلبی عروقی و سازگاری به تمرین
