سبوس گندم
نان قهوه اي ، ناني است که از آرد دانه هاي سبوس دار گندم توليد شده و نان سفيد، ناني است که از آرد بدون سبوس توليد شده و پوسته ي گندم (سبوس) آن حذف شده است.
بسياري از پزشکان تا اوايل دهه ي سي قرن بيستم سبوس را يک ماده ي زايد و اضافي که موجب خراش روده ي بزرگ (کولون) مي شد ، به حساب مي آوردند. اما با پژوهش هاي جديد دو دهه ي گذشته فوايد فراوان نان سبوس دار اثبات شد و سبوس به عنوان يک داروي موثر طبي براي بيماراني که هميشه از مسئله ي يبوست يا اختلالات روده ي بزرگ رنج مي برند، شناخته شد.
اين ماده ي موثر حياتي هم اکنون در داروخانه هاي ايالات متحده و سراسر اروپا در فروشگاه هاي مواد غذايي کشورهاي پيشرفته به صورت بسته بندي هاي شکيل عرضه مي گردد.
کشفیات علمی جدید در خصوص سبوس
هم اکنون پزشکان اتفاق نظر دارند که سبوس مهم ترين راه درمان طبيعي يبوست به شمار مي رود . جلوگيري از يبوست نيز از بروز بواسير ، التهاب ديورتيکول (کيسه اي مدوربه اشکال و اندازه هاي مختلف است که در جدار داخلي روده ايجاد مي شود)، سرطان کولون، شقاق، فيستول، شکاف بافت معده و عفونت هاي دستگاه گوارش (که غالباً در ميان افراد مسن مشاهده مي گردد) پيشگيري مي کند.
بر اساس پژوهش هاي مختلف ، سبوس غني ترين منبع غذايي فيبر و الياف گياهي محسوب مي شود. اين فيبر و الياف را که بيشتر مواد سلولزي و همي سلولزي مي باشد، اکثر مردم مي شناسند و مي دانند که مصرف آن موجب افزايش حجم مدفوع مي گردد. افزايش حجم مدفوع عامل اساسي مبارزه با يبوست و بيماري کولون و پيدايش سرطان کولون مي باشد.
البته بايد گفت که فيبرهاي گياهي به دو نوع محلول و نامحلول تقسيم مي شوند. سبوس گندم جزء فيبرهاي غذايي نامحلول است که در جلوگيري از يبوست و ساير بيماري هاي روده بزرگ تاثير زيادي دارند.
سبوس جو و برنج جزء فيبرهاي محلول مي باشند که اثر زيادي در کاهش کلسترول خون دارند.
سبوس،ملین و مسهل قوی(ضد یبوست)
يکي از پژوهشگران علوم تغذيه و فيزيولوژي دستگاه گوارش به نام جين کاربر مي گويد : “در تنظيم سيستم گوارشي و رفع يبوست هيچ ماده اي با قدرت سبوس برابري نمي کند. سبوس موجب رانش مدفوع در طول لوله هاي روده ي کوچک و بزرگ شده و در عين حال تاثير فراواني بر حرکات موجي شکل روده ها دارد”.
علاوه بر آن يبوست باعث جذب سموم مدفوع و ورود آنها به خون شده و خون را کثيف و غليظ مي سازد. پيداست که خون آلوده محيط مناسبي براي تغذيه ي سلول ها و نيز گلبول هاي سفيد و قرمز نبوده و سبب تيرگي رنگ رخسار و رسوب مواد سمي در انتهاي مفاصل و درد و التهاب آنها در نواحي کمر و پا مي گردد. به ويژه اگر همراه با اوره و اسيد اوريک بالا ناشي از مصرف زياد مواد پروتئيني مانند گوشت هاي قرمز باشد ، اين اثرات تشديد مي شود.
يبوست بر سيستم عصبي و روابط و رفتار افراد نيز اثر مي گذارد و موجب بروز عصبانيت ، پرخاشگري ، افسردگي ، تنش هاي رواني، خستگي هاي مفرط، کوفتگي بدني، بي حوصلگي، کسالت و سرانجام پيري زودرس در اثر راديکال هاي آزاد مي گردد.
فيبرهاي گياهي به دو نوع محلول و نامحلول تقسيم مي شوند. سبوس گندم جزء فيبرهاي غذايي نامحلول است که در جلوگيري از يبوست و ساير بيماري هاي روده بزرگ تاثير زيادي دارند.سبوس جو و برنج جزء فيبرهاي محلول مي باشند که اثر زيادي در کاهش کلسترول خون دارند.
توصيه مي شود هنگام مصرف سبوس ، از نوشيدن مايعات به ويژه آب ، آب ميوه ها و نيز مصرف روغن زيتون غافل نشويد. اين مواد به اثر بخشي سبوس در حفظ سلامتي بدن کمک مي کنند.
گروهي از پژوهشگران انگليسي به سرپرستي “کومانگ” از دانشگاه کمبريج انگليس، اقدام به مقايسه ي اثر سبوس و اثرات هويج ، کلم و سيب در تنظيم حرکات دودي شکل روده در ميان ۱۹ هزار فرد سالم و طبيعي نمودند و به اين نتيجه رسيدند که اگر چه سبزيجات و ميوه اثرات ملين خوبي در روده هاي انسان دارند، اما ميزان اين اثر هرگز به پاي تاثير سبوس بر روده ها نمي رسد.
پژوهشگران دانشگاه کمبريج به اين نتيجه رسيدند که مصرف روزانه ي ۵۰ گرم سبوس، وزن مدفوع و سهولت خروج آن از روده ها را دو برابر مي کند.
براي دستيابي به چنين اثري بايد ۵ فنجان هويج يا کلم پخته يا ۱۱عدد سيب خورده شود تا اثر ۵۰ گرم سبوس را در بدن داشته باشد.
در طي پژوهشي ديگر روشن شده که مصرف روزانه ۱۵ گرم سبوس به اضافه ي مصرف انواع غذاهايي مانند دانه هاي گياهي، شير يا سيب زميني منجر به درمان ۶۰ درصد از مبتلايان به يبوست گرديده است. فيبر و الياف گياهي سبوس عامل باز دارنده ي سرطان کولون ميباشد. پژوهش هاي جديد نشان مي دهد که مصرف سبوس و نان سبوس دار احتمال پيدايش سرطان کولون و راست روده را کاهش مي دهد. سبوس موجب تخمير و آزاد سازي ترکيبات ناشي از سوخت و ساز بدن در کولون مي گردد و همين پديده يعني پيدايش ترکيبات ناشي از فعل و انفعالات متابوليسم، عامل باز دارنده در پيدايش سرطان روده ها و مانع حدوث بيماري هاي دستگاه گوارش است.
آیا زیاده روی در مصرف سبوس مجاز می باشد؟
همان گونه که کاهش يا عدم مصرف سبوس براي عملکرد سيستم گوارشي مناسب نيست، افراط و زياده روي در مصرف سبوس نيز عارضه به وجود مي آورد. بنابراين توجه به نکات زير ضروري است :
– زياده روي در مصرف سبوس ممکن است ايجاد اسهال نمايد.
– زياده روي در مصرف سبوس منجر به انسداد روده و التهاب ديورتيکول روده مي شود.
– توصيه مي شود پس از مصرف سبوس، مايعات و آب فراواني نيز مورد مصرف قرار گيرد.
پس رعايت اعتدال و ميانه روي در مصرف هر نوع ماده غذايي ( هر چند که مفيد باشد ) لازم و ضروري است.
بیشتز بدانیم:
۵رژیم غذایی که از نظر علمی اثبات شده است
