برخی مواقع کاهش تمریناتی یا عدم تحرک کامل باعث کاهش عملکرد فیزیولوژیکی و ورزشی می شود.فرقی نمیکند چقدر برای تمریناتتان وقت گذاشته باشید و با چه شدتی کار کرده باشید، ممکن است ناگهان تصمیم بگیرید یک یا دو هفته ورزش را کنار بگذارید تا به کارهای دیگرتان برسید یا اینکه فقط قصد استراحت داشته باشید و دچار بی تمرینی شوید. شاید هم یک مسافرت چند هفتهای در پیش داشته باشید و ابدا به بردن کفش و لباس ورزشیتان فکر هم نکنید. عوارض ناشی از بی تمرینی چیست؟
اصلا شاید هم هیچکدام از اینها نباشد و به دلیل آسیبی که دیدهاید مجبور شوید ورزش و تمرین را چند هفته یا بیشتر کنار بگذارید. مطمئناً این چیزی است که دوست ندارید حتی به آن فکر کنید. ولی اگر به هر حال وادار به توقف ورزش برای چند هفته شدید، چقدر این احتمال وجود دارد که نتایج کسب کرده را از دست بدهید؟
تغییر در قدرت و توان عضلانی
زمانی که عضلات اسکلتی بی تحرک، می شوند به طور قابل توجهی از نظر اندازه کوچک می شوند که به آن آتروفی می گویند. این موضوع با کاهش قابل توجه در قدرت و توان عضله همراه می باشد. بی تحرکی کامل موجب آتروفی سریع میشود ولی حتی دوره طولانی از کاهش فعالیت موجب آتروفی تدریجی می شود که سرانجام میتواند موجب آتروفی قابل ملاحظه ای شود.
علی رغم این که پس از بی تمرینی، غلظت هورمون های آنابولیکی، استقامت ایزوتونیک و ایزومتریک و حداکثر قدرت در کشتی گیران کاهش می یابد ، درمقابل غلظت هورمون های کاتابولیکی افزایش را نشان می دهد، اما استفاده از الگوی هرمی دوگانه برای حفظ فاکتور های ذکر شده، مناسب تر به نظر می رسد.
تغييرات قدرت و توان در يك دوره بی تمرينی
هنگامي كه عضلات اسكلتی بي تحرك ميشوند،اندازه ي آنها به گونه ي چشمگيري كوچك ميشود كه به آن تحليل عضلاني ميگويند.اين موضوع با كاهش چشمگير قدرت و توان عضله همراه است.علت ديگر كاهش قدرت و توان در يك دوره بي تمريني يا دوره مصدوميت،كاهش تواتر تحريكات عصبي و مختل شدن فراخواني طبيعي تار ها ميباشد.بنابراين بخشی از كاهش قدرت و توان ناتواني در فعال كردن تار هاي عضلانی است.
مطالعات نشان داده که ما این دست آوردهای را برای مدت بیشتری میتوانیم حفظ کنیم. در یک تحقیق معلوم شد مردانی که به طور مرتب، تمرینات بدنسازی با شدت بالا انجام میدادند، بعد از ۲ هفته سبک زندگی یکجا نشینی، ۱۲ درصد از قدرت عضلانی خود را از دست داده بودند. آنها همچنین بیشتر از ۶ درصد از فیبرهای عضلانی تند انقباضشان را هم از دست دادند.
خوشبختانه، عضلات ما دارای حافظه هستند؛ یعنی الگوهای حرکتی در مغزما جای میگیرند و ریشه میدوانند. ضمنا هستههای اضافی فیبر عضلانی که با تمرینات استقامتی بدست آوردهاید، به مدت ۳ ماه یا بیشتر باقی میمانند، یعنی عضلات شما ترجیح میدهند به همان حالت بمانند، حتی اگر چند ماه ورزش نکنید.اینکه با چه سرعتی دستآوردهای ورزشیتان را از دست میدهید ممکن است به این عامل هم بستگی داشته باشد که چه مدتی تمرین کرده باشید.
تغيیرات استقامت در يك دوره بی تمرينی
تحقيقات نشان داده است كه عملكرد استقامتي پس از ۲ هفته بی تمرينی كاهش مي يابد.دليل اين افت عملكرد،كاهش چشمگير آنزيم هاي اكسايشي مانند سوكسينات دهيدروژناز و سيتوكروم اكسيداز ميباشد.ولي تغييري در آنزيم هاي گليكوليتيكي مانند فسفوريلاز و فسفوفروكتوكيناز مشاهده نشده است ويا تغيير اندكي پيدا كرده اند.
خلاصه ای از اثر بی تمرینی بر ورزش
مطالعات میگویند ورزشکارانی که برای مدت طولانی ورزش کردهاند، ممکن است حتی بعد از ۳ ماه بی تمرینی نیز، نیمی از دستآوردهای ورزشی خود را حفظ کنند، اما کسی که تنها چند ماه ورزش کرده، نتایجی گرفته و سپس متوقف شده، به احتمال زیاد تمام دستآوردهای خود را در عرض دو ماه بی تمرینی از دست خواهد داد.