انقباض عضلات و انواع آن

انقباض عضلات ممکن است بر اساس الگوی تنش تولید شده در عضله و تغییر طول آن به دو نوع ایزوتونیک و ایزومتریک دسته بندی می شود.در عمل ایزوتونیک عموما تنش تولیدی در طول حرکت یکنواخت است و در یک سطح باقی می ماند تا حرکت متوقف شود و استراحت رخ دهد. حین انقباض ایزوتونیک عضله کوتاه می شود و انتهای آن استخوان را به سمت ابتدای آن می کشد. بلند کردن یک شیء از روی میز، راه رفتن، دویدن جزء انقباضات ایزوتونیک اند که عمل عضله به شکل کوتاه شونده (کانسنتریک) و طویل شونده (اکسنتریک) می باشد.

انقباض عضلانی همیشه حرکت تولید نمی کند، اگرچه همیشه برای بلند کردن چیزهای سنگین نیرو تولید می کنید اما نمی توانید با وجود تلاش سخت آنها را حرکت دهید، موضوع چیست؟ بنابراین عضلات منقبض شده ی شما حرکتی به وجود نمی آورند. در این نوع انقباض تنش عضلانی در عضله افزایش می یابد اما طول عضله ثابت باقی می ماند این انقباض، هم طول یا ایزومتریک نامیده میشود، اصطلاح یونانی “ایزو” به معنای اندازهی برابر است.

یک مثال آشنا از انقباض ایزومتریک هل دادن دیوار مقابل یا تلاش برای بلند کردن ماشین است. اگرچه اینها حرکاتی غیر معمول هستند، انقباضات ایزومتریک به عنوان حرکاتی نسبتا معمولی مشاهده می شوند. برای مثال، انقباض عضلات برای راست نگه داشتن بدنمان وقتی ایستاده یا نشسته ایم جزء انقباض های ایزومتریکی می باشند که مخالف جاذبهای زمین اند.در این عمل، احتیاجی به کوتاه شدن ظاهری و قابل رؤیت عضله نیست.

عمل درون گرا یا کوتاه شونده (کانسنتریک)

وقتی که تنش عضله برای غلبه به مقاومتی به اندازه کافی توسعه یابد، و طول آن به طور قابل رویتی کوتاه شود و قسمتی از بدن در مقابل مقاومت اعمال شده حرکت کند، انقباض درون گرا انجام شده است. مثلا وقتی که لیوان آب را از روی میز برمیداریم و به طرف دهان می بریم، عضله دو سر بازویی، به صورت هم تنش منقبض می شود. در این حالت، مقاومت اعمال شده شامل: وزن ساعد، لیوان و آب است و منبع مقاومت هم نیروی ناشی از جاذبه زمین می باشد.

عمل برون گرا یا طویل شونده (اکسنتریک)

وقتی که مقاومت اعمال شده به تنش عضله غلبه کند به طوری که عضله کاملا کشیده شود، عمل را انجام می شود. به عبارت دیگر، زمانی که گشتاور یک نیروی خارجی بیشتر از گشتاور و عضلانی وارد شود عضله طويل شده و به عمل آن اکسنتریک گفته می شود.

اگر وزنه وی به آهستگی از بالا به روی میز گذاشته شود در این حالت، عضله دو سر بازویی به صورت یا با اکسنتریک عمل می کند. اگر عضله در حال استراحت باشد نیروی جاذبه، مفصل آرنج را او می کند و وزنه با دقت کم یا بدون کنترل از دست پائین می افتد. روش دیگر در پایین آوردن

وزنه، انقباض درون گرای عضله سه سر بازویی است، چون با نیروی ثقل جمع میشود، آرنج با سرعت بیشتری باز می شود. مثال : کوبیدن میخ با چکش. در بیشتر حرکات رو به پایین، به جز زمانی که حرکت به سرعت و یا جهت غلبه بر مقاومت زیاد انجام می شود، کنترل حرکت توسط عمل اکسنتریک عضله انجام می شود.

عمل هم تنش

در مجموع اعمال درون گرا و برون گرا، عمل هم تنش می گویند.

تشخیص عمل برون گرا، مسئله بسیار دشواری در تجزیه و تحلیل عملکرد است. در مرحله بالا آمدن شنای زمینی، باز شدن آرنج و دور شدن اکتفها قابل مشاهده است. وزن بدن، نیروی مقاومی است که تمایل دارد آرنج را خم و کتفها را به هم نزدیک کند، بنابراین باز کننده های آرنج و دور کننده های کمربند شانه باید به صورت درون گرا منقبض شوند، تا بتوانند به نیروی ثقل غلبه کنند و حرکت را انجام دهند.

برای افراد مبتدی معمولا حرکت پائین رفتن در شنای زمینی به سادگی قابل درک نیست؛ زیرا با توجه به خم شدن آرنج و نزدیک شدن کمربند شانه به غلط تصور می کنند که فلکسورهای آرنج و نزدیک کننده های کمربند شانه به صورت درون گرا فعال اند، در حالی که چنین تصوری نادرست است.

نیروی ثقل برای انجام این حرکت کافی است، اگر نیروی عضلات نیز به آن اضافه شود، بدن به شدت به زمین خواهد خورد و آسیب خواهد دید. در عوض، باز کننده های آرنج و باز کننده های کمربند شانه باید به اندازه کافی انقباض اکسنتریک یا طویل شونده داشته باشند تا نیروی ثقل را کاهش دهند و تعدیل کنند که بدن بتواند با سرعت دلخواه و به طور کنترل شده پائین بیاید.

انواع انقباض عضلات را می توان به سه دسته کلی تقسیم نمود که عبارتند از:

انقباض ایزوکینتیک

نوع خاصی از فعالیت دینامیک است که شامل انقباض درونگرا و برونگرا می‌شود. سرعت انقباض در کل دامنه حرکت ثابت می باشد. در کل دامنه حرکت تنش عضله حداکثر است. بهترین نوع انقباض برای افزایش قدرت و سرعت عضله می باشد. میزان آسیب عضله حداقل است. دستگاه های آن گران قیمت است.

انقباض ایزومتریک یا ایستا

عضلات می توانند بدون حرکت کردن، عمل کنند. در این حالت ، عضله بدون این که تغییری در طولش به وجود آید، نیرو تولید می‌کند. به این حالت انقباض ایستا یا انقباض ایزومتریک عضله می گویند، زیرا زاویه‌ی مفصل تغییر نمی‌کند. انقباض ایزومتریک زمانی رخ می‌دهد که برای مثال، سعی شود جسمی بلند شود که سنگین تر از نیروی تولید شده توسط عضله باشد، یا زمانی که آرنج خم است وزنه ای برای مدتی به طور ثابت در دست نگه داشته شود.

انقباض ایزوتونیک یاهمنواخت

این نوع در نتیجه دوانقباض بالا صورت می گیرد که شامل درونگرا و برونگرا می شود.

انقباض های انفجاری و کوتاه مدت شیوه ای موثر در افزایش قدرت

طبق يافته هاي يک پژوهش، انجام فعاليت انقباضي انفجاري و کوتاه مدت پا موثرترين شيوه تقويت ماهيچه هاست. محققان دانشگاه لوبورو انگلستان به سرپرستي دکتر جاناتان فولاند براي اولين بار به مقايسه مستقيم انقباض و جمع کردن انفجاري و کوتاه مدت کمتر از يک ثانيه با انقباض هاي طولاني بيش از ۳ ثانيه پرداختند.

ورزش استقامتي همواره به عنوان شيوه موثر تقويت عملکرد فيزيکي وسلامت تمامي افراد، چه براي ورزشکاران و افراد مسن و چه افراد مبتلا به بيماري هاي نظير آرتروز تلقي مي شود.

نتايج اين مطالعه نشان مي دهد انقباض هاي انفجاري پا به مراتب شيوه آسان تر و توام با خستگي کمتر به منظور افزايش قابليت قدرتي و عملکردي ماهيچه ها خواهد بود.

اين شيوه با کمک به عملکرد سيستم عصبي و فعال سازي ماهيچه هاي ورزيده به افزايش استقامت کمک مي کند.
در مقايسه، انقباض طولاني ماهيچه به شيوه قديمي که نياز به تلاش بيشتر داشته و زودتر موجب خستگي مي شود، شيوه موثرتري براي افزايش توده ماهيچه است.

افزايش توده ماهيچه ممکن است هدف اصلی ورزش برای برخي افرد از جمله ورزشکاران حرفه ای باشد.

بطور کلی

بدن انسان از لحاظ فیزیولوژیکی دارای دو نوع تار عضلانی است.
تارهای تند انقباض ( FTa , FTb )که به وزنه های سنگین تر و تکرارهای کمتر پاسخ میدهند.
تارهای کند انقباض که به وزنه های سبک تر تا متوسط با تکرارهای متوسط تا بالا پاسخ میدهند.

هر عضله دارای تارهای کند،بینابینی و تند انقباض با هم است.اما بسته به اینکه کدام یک از تارها بیشتر باشند، عضله وخود ورزشکار میتواند برای ورزش قدرتی سرعتی استقامتی نیمه استقامت مناسب تر باشد.

به گفته محققان، انقباض کوتاه مدت و انفجاري ماهيچه ها بسيار براي افراد مسن و گروه هاي بيمار نظير مبتلايان به آرتروز سودمند است.وازگرفتگی عضلات جلوگیری می کند.

افزایش حجم عضلات،ماندگار و بدون بازگشت!!!!(قسمت اول)

تمرینات بدنسازی به ۴ دسته تقسیم میگردند

۱- تمرینات ایزومتریک (ISOMETRIC):

این تمرینات بر اساس نوع انقباض عضلات در این نوع تمرینات نامگذاری شده است. در این تمرینات عضلات منقبض گشته اما از طولشان کاسته نمیگردد. در این نوع تمرینات حرکت وجود ندارد. مانند قرار دادن کف دو دست و اعمال فشار و یا نگاه داشتن وزنه بالای سر بدون حرکت.

۲- تمرینات ایزوتونیک (ISOTONIC):

این تمرینات نیز بر اساس نوع انقباض عضلات حین انجام آنها نامگذاری گردیده است. در این تمرینات عضلات انقباظ یافته و طولشان کاهش یافته و کوتاه میگردند. بیشتر تمرینات از همین نوع میباشد. مانند خم و راست کردن بازو همراه با وزنه.

۳- تمرینات انفرادی (ISOLATION):

به تمرینات اطلاق میگردد که تنها یک مفصل و یک گروه از عضلات را درگیر میکند.

۴- تمرینات ترکیبی (COMPOUND):

به تمریناتی اطلاق میگردد که همزمان چندین گروه از عضلات را درگیر کرده و حرکت حول چندین مفصل انجام میگیرد.

انرژی مصرفی عضلهATPبوده که دارای ۳ منبع اصلی است:

۱)انرژی نهفته در خود عضله

سیستم انرژی فسفاژن نام دارد که اولین و سهل الوصول ترین انرژي موجود در عضله است. ولی توانایی کمی از لحاظ زمانی براي انقباض عضله دارد یعنی حدود ۱۵ ثانیه اول انقباض را پشتیبانی می کند.

۲)انرژی ناشی از گلیکولیز تولید ATP2

مزیت: مهمترین آن تولید سریع انرژي در زمانی کوتاه از طریق مسیر بیهوازي (مثلاً براي دوي سرعت)
عیب: تجمع اسید لاکتیک و ایجاد خستگی
مدت زمان اثر: ۳۰ تا ۶۰ ثانیه

۳) فسفریلاسیون (هوازی)

گلوکز پس از تبدیل به اسیدپیروویک وارد چرخه کربس می شود و تولید ۲ ATP و ۳۶ H2O و COمی کند.
بیشترین منبع انرژي عضله است و تا ساعتها میتواند انرژي را تأمین کند. (مثلاً در دو استقامت)

علل گرفتگی عضلات و راه های درمان آن

کزاز یا تتانی

کزاز: انقباضات مداوم یک عضله به صورتی که تقریباً دیگر عضلهشل نمیشود.در هنگام تحریک عضله پتانسیل عمل رخ میدهد و عضله مقداري منقبض شده و بعد به حالت اولیه خود بازمیگردد.

واحد حرکت

فعالیت عضلات اسکلتی وابسته به سیستم عصبی است. اگر سیستم عصبی قطع شود، عضلات فعالیت نمیکنند براي فعالیت عضلانی نورونهاییاز شاخ قدامی نخاع سرچشمه میگیرند و به عضلات میآیند. این نورونها به روي چند فیبر عضلانی ختم میشوند.

به مجموعه یک نورون حرکتی و تمام فیبرهای عضلانی که از این فیبر عصبی پیام دریافت میکنند، واحد حرکتی میگویند.

اگر واحد حرکتی قطع شود فقط عضلاتی که از آن عصب میگیرندفعالیت خود را از دست میدهند .

در بدن واحدهاي حرکتی درهمتنیده هستند یعنی مثلاً اگر ۲ تا فیبر یکعضله عصب خود را از دست بدهند عضله عملکرد خود را از دست نمیدهد.ولی اگر تعداد واحدهاي حرکتی زیادي قطع شوند قدرت انقباضی عضله وفعالیت کاري آن کاهش مییابد ولی کاملاً از بین نمیرود (مانند فلجاطفال) همچنین دقت و فرمانبری آن از مغز کاهش مییابد.